1927 жылы БК(б)П-ның XV съезінде жарияланған ауылшаруашылығын ұжымдастыру саясаты КСРО көлемінде жүзеге асты. Отырықшылық өмірмен тіршілік еткен Славян халықтары мен Кавказ халықтары бұл зобалаңнан аса бір қиындықсыз өтті. Тек Украинада халықтар қырылғаны болмаса. Бірақ Украинаның шығыны 15%-ға жетпеді. Ал осы ұжымдастыру саясатынан украиналықтармен бірге зардап шеккен халықтардың бірі Орталық Азияны мекендейтін көшпелі өмір сүретін қазақтар болды. Бірақ Қазақтардың ұжымдастыру саясатынан украиналықтарға қарағанда шығыны жоғары. Қазақтар ұжымдастыру салдарынан шығыны жалпы халықтың 51% құрайды. Отырықшылыққа аса бейімді өмір сүрмеген қазақтар үшін - ұжымдастырудың тәркілеу, мәжбүрлеу, қорқыту әрекеттерімен жүргендігі ауыр болды. Ұжымдастыруға - шаруаларды біріктіретін инфрақұрылымдар салынбады. Жоғарыдан келген нұсқаулықты орындаудан аса алмағандар - көрсеткіш қуалаумен болды. Малынан айырылып, ұжымға біріккендерге азық-түлік тапшылығын сезді. Ұжымшарлардың малын Ресейдің өнеркәсіп аудандарына етке өткізудің тапсырмасын өткізу үшін - жергілікті партиялық аппарат жергілікті халыққа азық-түлік тапшылығын қолдан жасады. Аудан малының 70-80% етке өткізіп жібергендерде болды. Әрине, жергілікті басшылар - Мәскеудің тапсырмасын орындауға қарсы келе алмады. Тіпті, Ф. И. Голощекин партиялық аппарат Орталықтың тапсырмасын жеделдетуге тырысты.
- Қазақ халқының ұжымшарға бірігіп, егін алқабын игеруіде оңай болмады.
- Азық-түлік лимитін тапсыра алмаған қызметкерлер қатаң жазаланып отырды.
- Қазақ жерінде 1930-1931 жылдары болған жұттың шығынан шығуда ұжымшарларға үкімет аса бір қолдау білдірмеді.
- Малдың азаюынан - азық-түлік тапшылығы басталды.
- Азық-түлік тапшылығы - аштыққа әкелді.
Осы кезең қазақ халқының есінде - азық-түлік тапшылығын көріп, миллиондаған адамдардың аштықтан қырылған уақыт болып қалды
Мәтінді РЕТТ әдісімен талдау
Pace (Қарқыны)– Өзгерістер қаншалықты жылдам жүрді? Жылдам, біртіндеп, қатарынан, баяу?;
- Қазақстанда ұжымдастыру науқаны қарқынды түрде жүрді.
- Жоғарыдан берілген тапсырманы орындай алмағандар - статистикалық есепке жалған ұжымшарларды еңгізді.
Extent (Көлемі) – өзгерістер қаншалықты елеулі/ауқымды болды? Елеулі, елеусіз, шамалы өзгерді, түгел өзгерді;
- өзгерістер бүкіл КСРО-да болды.
- адамдардың азаматтық құқығы аяққа тапталды.
- мәжбүрлеу, қудалау, адамды ұжымды тәрбиелеу, ауылдағы азаматтарды еңбекке еріксіз мәжбүрлеу басталды.
- ұжымдық сана қалыптасты
- Қазақ халқының негізгі шаруашылығы өзгере бастады. Мал шаруашылығы дағдарысқа ұшырады.
Turningpoints (өзгеріс кезеңі) – тарихи кезеңдердің үздіксіз өзгеріске ұшырауын көрсететін құбылыстар бар ма?
- қазақ халқы күштеу әдісімен көшпелі өмірден - отырықшылыққа көшті.
Trends (Үрдістер) – ұзақ уақыт кезеңінде прогресстен регресске қарай өзгеру үрдісі болды ма?
- қазақ халқының саны азайды, миллиондаған қазақтар - аштықтан қырылды. Аштықтан отбасынан, туыс-туғанынан айырылғандар көп болды
Сурет ғаламтордан алынды