Айдар Гайнетдинов. Язма мирас / Письменное наследие татар

Чүпрәле якларына иң беренче фольклор экспедициясе 1945 елда оештырылган, дип санарга мөмкин. Ул турыдантуры Чүпрәле районына булмый, ә Буа һәм Буденный (Чынлы) районнарына оештырыла. Билгеле булганча, ул вакытта Буденный районының кайбер авыллары хәзерге Чүпрәле районына кергән. 1957 елда Буденный районының биләмәләре Буа һәм Чүпрәле районнарына бүлеп бирелә. Әлеге экспедициядә Хәмит Ярми, Халидә Гатина, Гомәр Разин (Гомәр Бәширов) катнаша. Аны күренекле галим Хәмит Ярми җитәкли. Фольклорчылар Кече Чынлы авылында барлыгы 2 әкият, 3 бәет, 1 дастан язып алалар...

Һич шөбһә юктыр ки, дингә мөнәсәбәтле бер нәрсә, гасре сәгадәттән [пәйгамбәр заманыннан] мирас буларак калса, соңгы буыннар сәләфләрдән [пәйгамбәр заманында һәм аннан соң яшәгән берничә буыннан] алып дәвам иттереп килсәләр, моңа әһәмият бирергә, хәтта ки шәргый бер дәлил итеп санарга тиешле. Сәләфләр гасырыннан калган эш һәм мирас могтәбәр. Фәкать 12 рабигыль-әүвәл көнендә бәйрәм итеп килү гасре сәгадәттән мирас булып калган бер нәрсәме? Һиҗрәттән соң өч гасыр үткән һәм бу вакыт эчендә мөселманнар Мәүлид бәйрәмнәре ясау түгел, хәтта исеме булмаганын белә...

Многие считают, что классик татарской литературы, писатель, литературовед и языковед, публицист, критик, общественный и государственный деятель Галимджан Гирфанович Ибрагимов родился 12 марта (28 февраля по старому стилю) 1887 года. Эта дата указывается во многих научных трудах. В Татарской энциклопедии написано, что Г. Ибрагимов родился 28 марта 1887 года в д. Султанмуратово Стерлитамакского уезда Уфимской губернии (сейчас Аургазинский район Республики Башкортостан). Если обратиться к архивным документам, то можно увидеть, что ни одна из этих дат не соответствует действительности...

Татар әдәбияты классигы, язучы, әдәбият һәм тел галиме, публицист, тәнкыйтьче, җәмәгать һәм дәүләт эшлеклесе Галимҗан Гыйрфан улы Ибраһимов 12 мартта (иске стиль белән 28 февральдә) туган, дип саныйлар. Күп хезмәтләрдә шулай дип бирелгән. Татар энциклопедиясендә, Г. Ибраһимов 1887 елның 28 мартында Уфа губернасы Эстәрлетамак өязе (хәзерге Башкортстан Республикасы Авыргазы районы) Солтанморат авылында дөньяга килгән, дип язылган. Әгәр архив документларына мөрәҗәгать итсәк, әлеге даталарның берсенең дә дөреслеккә туры килмәвен күрә алабыз...

Күренекле галим М. Әхмәтҗанов шагыйрь дә иде. Аларның күбесе басылмаган, галимнең куен дәфтәрләрендә кулъязма вариантта гына саклана. Кайберләре исә төрле газета-журналларда басылып та чыккан. Мәсәлән, Сөембикә-ханбикә, Әмәтхан солтан, Янгура батыр турында шигырьләре Республикабызның төрле газета-журналларында басылып чыккан. Күргәнегезчә, М. Әхмәтҗановның әсәрләре дә татар халкының данлыклы, күренекле уллары-кызлары хакында. 2017 елда аның “Күңел тойгылары” дип аталган шигырьләр һәм прозаик текстлар җыентыгы дөнья күрде...