1757 жылы Қытайдағы маньчжурлік Цинь әулеттік мемлекетінің императоры Цянь-Лунь Қытайды шетелдіктер үшін жабық деп жариялап, "жабық есік" саясатын жариялаған болатын.
Қытай императорының "жабық есік" саясатын жариялауына түрлі себептер әсер еткені айтылады.
Бір жорамал бойынша - Жоңғар мемлекетін талқандау үшін "жабық есік" саясатынын жариялады деген жорамал бар.
Екінші жорамал бойынша - Қытайлықтардың дәстүрлі құндылықтарын сақтау үшін - шетелдік миссионерлерге келуге тыйым сала отырып, шетелдіктерге Қытайды жабық деп жариялады деген жорамал бар.
Үшінші жорамал бойынша - Үндістандағы ағылшындардың Ост-Үнді компаниясының жүргізіп жатқан саясатынан Қытайды сақтау үшін "жабық есік" саясатын жариялады деген жорамалдар бар.
Әрине, жорамалдар мен мысалдарда көп. Мен тек жиі айтылып жүргенін ғана ұсындым.
Жалпы, Қытайдағы "жабық есік" саясаты - Еуропалық мемлекеттердің қыспағынан Қытайды қорғау үшін жарияланған. "Жабық есік" саясатын жариялай отырып, Қытай императорын елін - сыртқы елдердің қыспағынан бір ғасырға сақтап қалды. Бірақ Қытай өзге елдермен өнеркәсіптік жағынан артқа қалып қалды. Сондықтанда Қытайдағы "жабық есік" саясатын бағалауда бір тоқтам жоқ.
Император Цянь- Луньның жариялаған "жабық есік" жоюға тырысқан ағылшындар 1793 жылы қадам жасап тойтарыс алды.
1793 жылы Ағылшын королі Георг ІІІ Қытай императоры Цянь-Луньге хат жазып, сауда орындарын ашуға өтініш білдіріп, еркін сауда жасауға ерік білдіріп, Пекинде тұрақты елшілік ұстауға өтініш білдірген болатын.
Қытай императоры Ағылшын тарапының өтініштік хатына қатаң түрде жауап берген болатын. Қытай императорының хатында ағылшындардың тарту-таралғысын - бодандық деп қабылдағанын білдіру әрекеті деп түсініп, өндіріс жаңашылдықтарын қабылдаудан бас тартып, ағылшындарға жеңілдік бермейтіндігін ескертіп, Пекинде тұрақты елшілік ұстатпайтындығын білдірген болатын. Хатта Қытай императоры ағылшын королі Георг ІІІ-ні өзіне тең көрмейтіндігі байқалды.
1816 жылы ағылшындардың екінші мәрте жіберілген елшілігі де еш нәтиже бермеді.
Қытай тарапы Ұлы Моғол империясының қателігін ескерсе керек.
Ағылшын тарапы Қытайды ашуды тоқтатпай, өздері бақылаған Үндістанның Бенгалия аймағындағы апиынды астыртын түрде Қытайға жіберуді бастады
Сурет ғаламтордан алынды
Бірінші апиын соғысы мақаласын оқыңыздар