З Мінска на поўнач вядзе дарога, якую мы ведаем пад нумарам Р-28. Яна ідзе каля Заслаўя, праз Радашковічы ў бок Маладзечна. Раней гэтая дарога была часткай вядомага Віленскага тракта з Вільні ў Мінск, якому, нават, прысвечыў свой верш беларускі паэт Янка Купала:
Мінск, Маладзечна, Вільня...
Як жа знаёмы шлях гэты!
Змерыў яго я калісьці,
Як шукаў шчасця па светах.
Дык вось пасля Радашковічаў былы віленскі тракт трапіць ў вялікую вёску Краснае. Вёска раней мела назву Краснае Сяло, якую з часам паменьшылі да аднаго слова Краснае. Першыя звесткі пра Краснае Сяло датуюцца другой паловай 15 стагоддзя. Гэта было ўладанне вялікалітоўскіх князёў Казіміра Ягелончыка і потым яго сына Аляксандра Ягелончыка.
Краснае было буйнай вёскай і ў 1486 годзе атрымала статус мястэчка. А ў 1500 годзе ў суседняй вёсцы Плябань ад якой да Краснага меньш за 2 кіламетры быў пабудаваны парафіяльны Касцёл, парафія якога мела назву Краснасельская і адносілася да Краснага Сяла. Чаму была вырашана пабудаваць храм у гэтым месцы, а не непасрэдна ў вёсцы зараз ужо не вядома, але ёсць легенда, што гэтаму спрыяў адзін выпадак:
Так, аднойчы Вялікі князь Аляксандр Ягелончык рушыў са сваёй світай з Краснага Сяла ў Маладзечна. Толькі яны ад'ехалі ад Краснага Сяла як былі абкружаны воўчай зграяй. Гэта прымусіла Вялікага князя збіцца з шляху, каб выратавацца ад драпежнікаў. Зграя пераследавала вершнікаў да самага ўзбярэжжа рэчцы Уша. Дзякуючы Панну за ўратаванне, Аляксандр Ягелончык даў наказ пабудаваць на гэтым месцы драўляны Касцёл.
Таксама трэба адзначыць, што сваю назву вёска Плябань атрымала як раз дзякуючы гэтаму Касцёлу, бо тут знаходзілася і плябанія пры Касцёле. А яшчэ раней яна, верагодна, мела назву Юрыздыкі. Гэтая назва была таму, што Юрыздыкай раней называлася маёмасць, якую ахвяравала прыватная асоба на карысць Касцёла. І ў рэестры 1766 года яна ўгадваецца як "Юрыздыка Краснасельскага храма" ў якой пражываў 21чалавек (4 мужчыны, 6 жанчын і 11 дзяцей). Такім чынам гісторыя Плябані і Краснага маюць агульныя каранні і звязанны адзін з адным.
Як ужо было сказана, спачатку ў Плябані была драўляная святыня, верагодна яна не раз рэканструіравался, а ў 1800 годзе Краснасельскі канонік Казімір Харэвіч пачаў будаўніцтва новага мураванага храма. Гэта была доўгая праца, бо канчаткова будаўніцтва скончылася толькі ў 1858 годзе.
Нажаль храм не доўга змог прымаць вернікаў. У 1863-1864 па землях былога Вялікага Княства Літоўскага віхрам прайшло паўстанне беларусаў былых ліцвінаў за сваю незалежнасць, якое мы ведаем як паўстанне Кастуся Каліноўскага. Не абышло яно і вёску Краснае. Так у 1863 годзе тут змагаўся атрад Юліяна Бакшанскага.
У Касцёле паўстанцы хавалі зброю, а 4 красавіка 1863 іх атрад трапіў у засаду расейскіх войск. Падчас гэтага бою які адбыўся каля вёсак Плябань і суседняй вёскі Свечкі загінуў амаль увесь атрад паўстанцаў.
На месцы гераічнай смерці паўстанцаў быў усталяваны крыж і невялікі валун-помнік, на якім потым размясцілі памятную шыльду. Нажаль, зараз гэтае месца зусім не ахоўваецца, а шыльду зусім выдралі, каб нішто не нагадвала, хто тут пахаваны.
Але вернемся да Касцёла. За тое, што храм як і многія каталіцкія святыні таго часу падтрымліваў паўстанне не толькі словам і малітвай, але часам і справай, расейскія ўлады ў 1872 годзе каталіцкі храм зачынілі і перадалі яго праваслаўнай царкве, а ксяндза-пробашча саслалі ў Сібір. Так на месцы каталіцкага Касцёла, які існаваў тут каля 370 гадоў з'явілася Свята-Успенскай праваслаўная царква.
Трэба адзначыць, што каталіцкі храм усё ж такі вярнуўся ў Плябань не на доўгі час. Адбылося гэта ў 1921 годзе падчас міжваенай Польшчы, калі будынак былога Касцёла зноў вярнулі парафінянам, але ў 1939 годзе з прыходам савецкай улады храм зачынілі і зрабілі з яго сховішча. А падчас вайны будынак святыні быў значна пашкоджаны і амаль зруйнаваны. Так ён і прастаяў да 90-х гадоў калі з яго зноў зрабілі праваслаўную царкву
Але ў нашым апяваданні мы вернемся да вёсцы Краснае. У другой палове 19 стагоддзя, пасля таго як расейскія ўлады зачынілі Касцёл у Плябані, краснасельская парафія засталася без святыні. І 5 жніўня 1908 годзе пачалося буданіцтва новага храма непасрэдна ў самім Краснам. Вуглавыя камяні падмурка будучай святыні былі закладзены 15 жніўня і асвечаны кнсяндзом Віктарам Радзімінскім-Францкевічам, Апостальскім протанатарыусам.
Зямлю пад новую святыню надаў Пётр Эрмуш, вялікую фундацыю на будаўніцтва надаў пан Казімір Тышынскі ўладар маёнтка Мясата. Таксама вялікі ўклад зрабілі звычайныя парафіняне з Краснага.
Таксама недалёка ад месца будаўніцтва пабудавалі часовую драўляную капліцу. Яна была асвечана 15 красавіка 1908 года і ў ёй праводзіліся першыя набажэнствы ксяндзом Лявонам Вайткевічам на плячах якога і ляжалі турботы і клопаты па будаўніцтву святыні.
Будаўніцтва храма ішло хуткім тэмпам і ўжо ў лістападзе 1911 года былі скончаны асноўныя работы, а 18 снежня 1911 года Касцёл быў асвечаны дэканам віленскім ксёндзам Антонам Чарняўскім пад тытулам Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі. Першым пробашчам новага Касцёл стаў ксёндз Лявон Вайткевіч.
У 1912 на ўрачыстасць Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі, новы Касцёл у Краснам быў кансэкраваны. Тут трэба адзначыць, што ёсць блытаніца ў даце якую лічыць датай заснавання храма. Так святыня была асвечана і набажэнствы пачаліся ў 1911 годзе, але вежу канчаткова дабудвалі толькі ў 1912 годзе калі і быў кансэкраваны храм, таму ў афіцыйных крыніцах пішуць, што дата будаўніцтва - 1912 год.
Былы каталіцкі храм у Плябані быў вернуты ў каталікам у 1921 годзе. Паколькі ў гэты час ужо існаваў Касцёл у Краснам, то было вырашана храм у Плябані зрабіць філіял парафіі Краснага, а з 1929 года там была створана асобная рэктаральная парафія.
Касцёл у Краснам стаіць на ўзгорку і ў 1938 годзе намаганнем ксёндза Вайава Драбба да яго былі пабудаваны ўсходы. Цікавы факт, колькасць іх ступеняў - 33.
Таксама трэба сказаць, што храм ніколі не зачыняў свае дзверы. Ён працаваў і ў другую сусветную вайну і падчас СССР і працуе зараз, а ўбачыць яго вы можаце калі будзеце ехаць з Мінску ў бок Маладзечна па дарозе Р-58 старому Віленскаму тракту.
Дзякуй Вам, што даглядзелі і дачыталі гэты допіс. Калі Вам падабаўся допіс, калі ласка, падпісывайцеся на мой канал, будзе яшчэ шмат чаго цікавага і таксама не забывайцеся паставіць лайк да гэтага допіса.