ҮҘ ДОНЪЯМ. РЕЗЕДА УСМАНОВА

--Әллә ямғыр, әллә ҡар яуа беҙҙә, — ти Өфөнән шылтыратҡан әхирәт. --Сибайҙа ла шул инде: иртәнсәк ҡар күренгәндәй булһа, төшкөһөн ямғыр яуа... --Шунан, кискеһен еләк бешәме? — ти хахылдап. --Еләген белмәйем, но шафталы беште, — тигән булам...

Бер йыл олатай оҙаҡ ҡына күренмәне. Күпмелер ваҡыттан килде ул. Бөтөнләй үҙгәргән: кәүҙәһе кесерәйеп сүгеп киткәндәй, һырҙары ла артҡандай, күҙҙәре лә моңһоу, элекке кеүек аралашыусан да түгел. “Инәйегеҙҙе юғалттым”,--тине күҙенә йәш алып... Редакциябыҙға күрмәлекле генә, оҙон буйлы, һылыу бер олатай килә торғайны. Бер килгәнендә үҙе һәм балалары исеменән әбейенә ҡотлау бирә, икенсе килгәнендә әбейе һәм балалары исеменән үҙенә ҡотлау бирә… Ошо хәл бер нисә йыл ҡабатланды… Ғәжәпләнеп, аптырап ҡарай инем мин уға...

Ҡайһы саҡ контролде ебәрергә кәрәк. Ағымға ҡаршы барып, ишкәкте ишеп, көстө бөтөргәнсе, ишкәкте ситкә ҡуйып, ағымға ышанырға мөмкин. Быны дөрөҫ, йәғни һөйөү һәм рәхмәт менән эшләгәндә, әйтеп бөтмәҫлек ҡәнәғәтлек тойғоһо кисерәһең. Томаланған аңды ағымда асып, ҡарашты күтәреп тирә-яҡ матурлығын күрәһең, күңелдән энергия һәм яҡтылыҡ килгәнен һиҙәһең һәм йөҙәһең, ҡулдарыңды...

Үҙебеҙ йәшәгән дәүерҙе әрләргә ярамай, ул быға лайыҡ түгел. Эйе, бөгөн ауыр, әммә ул БЕҘҘЕҢ дәүер, башҡаһы беҙгә бирелмәгән. Донъя ҙур тиҙлек менән үҫә һәм үҙгәрә, шул рәүешле тормошобоҙ ҡыҙыҡлы һәм мауыҡтырғыс була бара. Беҙ шунда һәм кәрәк мәлдә барып юлыҡҡанбыҙ. Әгәр һин уға өлгөрмәһәң һәм үҙгәрештәрҙе ҡабул итергә әҙер булмаһаң, ваҡыт һине юл ситендә ҡалдыра ла артабан елә...

Ҡыҙым төшкөһөн әхирәтенә барам тигәс, бер сәғәткә рөхсәт бирҙем. Тышта уйнарлыҡ түгел, бысраҡ. --Кеше маҙаһыҙлап ултырма, бер сәғәттән ҡайтырһың, - тип оҙаттым. Әйтеүем ҡолағының осона ғына эленгән дә юлда уҡ төшөп ҡалған, күрәһең. Китте лә батты быным. Әллә 3, әллә 4 сәғәттән шылтырата: --Әсәй, юғалтма мине, беҙ суши көтөп ултырабыҙ, суши ашағас ҡайтырмын...

Сибайҙа концерт үткән. Әлбиттә, мин ундай кимәлдәге концерттарға йөрөмәйем. Эшкә килеү менән коллегам күршеһенең фекерен еткерҙе. --Ниңә барған көнгә төштөм. "Йырсы" һуҡмыш. Йырсы менән бер рәттән блогерҙар сығыш яһаны. Оҡшаманы,--тигән ул. ("Йырсы"ны тырнаҡ эсенә алам, сөнки мин уны йырсы тип иҫәпләмәйем) Бөтә халыҡ "майикмәк", "хужабикә" тип иҫе китә бит инде... "На вкус и цвет товарища нет" тиҙәр. Шулай ҙа... Эйе, сирле кешенән көлөргә уйламайым. Донъя көтә икән--афарин! ("майикмәкте" әйтәм)...

Ҡәртәсәйем мәрхүмә булғанда миңә ни бары 3 йәш булған. Апайҙарым кеүек уның тәрбиәһен алырға, уға эйәреп ҡунаҡтарға йөрөргә яҙманы. Бер аҙ ғына хәтеремдә ҡалған: ул өйөбөҙҙөң иң төпкө бүлмәһендә ауырып түшәктә ятты. Береһе лә өйҙә булмаһа, яңғыҙ ҡалыуҙан ҡурҡып, ҡартәсәйем карауаты янына өс табуретканы теҙеп ҡуям да эргәһендә ята инем. Моғайын, был саҡта атайым эштә булғандыр. Бына-бына бишенсе балаһын табырға йыйынған әсәйем йә ишек алдында эшен теүәлләгәдер, йә дауахана юлында йөрөгәндер. Атайым Фәйзрахман Усманов әсәһе Гөлйыһан Шәмсетдин ҡыҙын гел яҡшы яҡтан ғына һағынып иҫкә ала...

Бала саҡтан ҡунаҡҡа йөрөргә яратманым. Әсәйҙәр бер ҡайҙа барыр булһа, ҡустым: "Мин дә барам", -тиер ине. Ә мин, киреһенсә, мине алып барып ҡына ҡуймаһындар, тип шым ултыра торғайным. Шуға каникулдарым да башлыса ауылда - ата-әсәй янында үтте. Шулай ҙа һирәкләп булһа ла бара инем өләсәйҙәргә... Уныһында ла өләсәйҙәрҙең тәҙрәһенән алыҫтағы тауға ҡарап: "Һәрешҡужа күренәме икән?" - тип уйланып торғаным иҫтә. (Һәрешҡужа - тыуған ауылымдағы тау). Һирәк барһам да ҡыҙыҡлы, мажаралы мәлдәрҙе күңелемдә һаҡлайым. Тәү ҡат дискотекаға сыҡҡан, тиңдәш туғандарым менән ен - йән саҡырып алйотланған үҫмерлек йылдарым ошонда үтте бит...

Ялда ауылда саҡта бер танышым ярҙам һорап шылтыратты... Тәфсирләп яҙып тормайым. Яҙмыш ҡушыуы, тип кенә китәйем. Уйламағанда үҫмер балаһы яңғыҙы фатирҙа тороп ҡалған. Әсә тиҙ генә ҡайтып етә алмай. Үрһәләнә. Әсә йөрәге түҙмәй... --Зинһар, үтенеп һорайым, баламды ҡараштырып тор инде. Ҡурҡмай, яңғыҙы фатирҙа йоҡлай ул, мәктәпкә лә тора. Аҡсаһы бар, сығып ашарына ла алыр. Әммә йылы ашты әллә ни үҙе хәстәрләй алмаҫ. Мәктәп кейемдәрен байҡаштыр. Тиҙ генә ҡайтып етә алмайым, бик теләһәм дә. Резеда, һиңә ышанам! --Ярай, тик мин әлегә ауылда, картуф алышып йөрөйөм, - тинем...

Шаршамбы көнө коллегалар менән көҙгө урманға сыҡҡанда алмағасҡа тап булып, бер аҙ алма йыйғайныҡ. Шул алмаға бөгөнгәсә ҡул теймәй йөрөнө. Бөгөн иртәнсәк ҡайнатма ҡайнатып ҡуйҙым, нәкәнис... Ҡайнатып бөттөм дә йәнә урманға киттем. Юҡ, алма йыйырға түгел, былай ғына, ял итергә... Урмандан ҡайтҡас, подъезд янында тапанып торҙоҡ та, ҡырҡа боролоп, ҡыҙым менән магазинға киттек... Шул саҡ бер ят номер шылтырата. --Алло, һин ҡайҙа булдың да ҡуйҙың, яңы ғына машинанан килеп төшкәйнең. Инәһең икән тип подъезға сығып көтөп торһам...

Магазинға сыҡтым. Һалҡын. Сибайҙың үҙендә ҡар яумаһа ла ҡар һыуығы бар, еле әсе. Йомошомдо йомошлап ҡайтып килһәм, бер бала илаған кеүек. Ҡолаҡҡа ишетеләме, әллә ысынмы, тип туҡтаным да текләп ҡарай башланым. Балалар майҙасығындағы горканың башына бер бәләкәй генә малай менеп баҫҡан да илап тора. Майҙансыҡтан ситтәрәк ике ҡыҙ эт янында уйнай. Майҙансыҡ янынан бер инәй менән олатай үтеп бара. Бәлки, шуларҙың ейәнелер? Юҡ, улар бер ни булмағандай үтеп китте. Яйлап горкаға яҡынланым: - Горканан шыуып төшөргә ҡурҡып тораһыңмы әллә? - тип һораным...