Ак айас ла тудушталган Алтайым

Амыр-Сана не получил войска в свое непосредственное управление, как он сам того желал, потому что главной целью Эдигер-Каана были захват и подчинение Ойротского государства. Каким бы расчетливым и осторожным человеком ни был Амыр-Сана, никакого иного выхода из расставленной перед ним ловушки не было. Формально Эдигер-Каан поставил его во главе войска, но фактически, находясь под неусыпным надзором цинских генералов, Амыр-Сана в данной ситуации оказался в роли пленника и заложника. А для того, чтобы...

Байрам байрамла jе койу кöчöдö мындый неме jарабас деп сананадым. Бала — ол jаан ырыс, сÿÿнчи, агару тын, кудайдаҥ берилген сый. Эне кижи оны 9 ай jÿрегиниҥ алдына алып, jÿрÿмниҥ эҥ артыгын, эҥ jаражын, эҥ бийигин ле эҥ jарыгын эрке балабыска берерис деп сананып jÿрет. Ада-эненеҥ камаанду: эрjинезин олор алкап салар ба, эмезе, бойлоры билбей, караҥуйка кийдирер бе. Алтай улус баланыҥ 1 jажын коркышту байлап, учурлу байрам эдет. Баланыҥ байрамы болгожын, байрамга кöп балдарлу улус келет. Билимчилердиҥ...

Баланыҥ кини оныҥ сӱнезиле колбулу болуп турган деген шӱӱлтени jаҥыс ла алтайлар эмес, онойдо ок тувалар да, буряттар да айдыжат, ол керегинде кеп куучындар да бар. Баланыҥ кинин чачып ийзе, ол jӱрӱминде ырыс jок болор дежедилер. Кинди канча ла кире чебер алып jӱрзе, баланыҥ jӱрӱми ончо ло кире jакшы болор деп, jаан jаштулар айдыжат. «Кин баланыҥ тыныла, оныҥ ӧзӱмиле, jӱрӱминдеги jол-ырызыла колбулу. Кин тайкыларда, эрjине бӱткен»—деп, тегиндӱ айдылбаган. Кин деген сӧс кӧп учурлу. Кажы ла кижиде оныҥ jӱрӱмиле колбулу кичӱ тӧрӧли бар...

Та нениҥ де учын бу ÿлгерди орыстап айтса обожаю Öро öзÿп, сагышка jеделе, Öчöжип качан да jÿрбегер, балдар. Öскö Алтайга jажынып браадып, Öскöн jеригер ундыбагар, балдар. Ойногон Алтайды jеектеп те койзоор, Озогы бойы ол артып ла калар... Чанкыр туулары ышталып ла турар. Чакпынду суулары кÿркуреп ле jадар. Арып-чылап уйадай берзегер, Арчын jытту Алтайга келигер. Актанып, тöгÿн сöс айтпагар, Албаты слерге анайда будер. Алтай тилигер jокту да болзо, Ак-jарык берген - шоотпогор оны. Кургаткан курудыс ачу да болзо, Курсагыс болгон - ундыбагар оны...

Куда керегинде Алтай албаты бастыразы билер. Jе мен качанда оҥдобой тургам болгон ол не дегени. Кышкыда библиотекада казынала табып алдым учурын. Кудалап келгени ол суранып келгени — кыстыҥ кудын сурап келгени. Куда деген сöс кут деген сöстöҥ бÿткен, кыстыҥ кудын ада-энезинеҥ, олордыҥ jуртынаҥ (jаандарынаҥ), одынаҥ сурап алганын керелейт...

Подпискала акту jерегердеҥ болужып ийзер Ак мӧҥкӱлӱ тайганаҥ.Амадап алган ат арчын. Албатыны јоболдоҥ Айрып салзаҥ, ат арчын. Корум-ташту тайганаҥ Керектеп алган кой арчын, Коомой кара кӱрӱмнеҥ Айрып салзаҥ, кой арчын...