Amerika Fojiasi AQSh tarixidagi eng buyuk yozuvchilardan biri Teodor Drayzer nafaqat Amerika, balki butun dunyo o'sha payt va hozirda yuz tutayotgan o'zgarishlarni pessimistik ruhda shu asar orqali tasvirlagandi. Tragediya nimada edi? Insonda davrlar osha oz bo'lsada saqlanib qolgan muqaddas qadriyatlar tanazzulga yuz tutadi va pul, obro' uchun barchasiga tayyor bo'lib qoladi. Asar kambag'al oiladan chiqqan Klayd Griffits haqida hikoya qiladi. Uning hayotdagi asosiy motivatsiyasi o'sha davrdagi kiborlar jamiyatiga qo'shilish va boy bo'lib yashash. Vaholanki, u juda aqlli va uddaburon emas. U o'rtacha aql egasi. Ko'pincha o'ylamasdan ish qiladi. Hayoti davomida insonlar unga fikrlarini to'liq tasdiqlab beradi. Ya'ni uni oddiygina tovus uchun sevadigan qiz va boshqalar Asarda ma'nan qulagan faqatgina Klayd emas, balki butun jamiyat edi. Begunoh qizning o'limidan o'z siyosiy mavqeini ushlab qolishda foydalanadigan prokuror, obro'si uchun sevgisidan osongina voz kechadigan qiz. Asardagi jamiyatdan osongina hozirgi kunda biz yashayotgan jamiyatni tanib olishimiz qiyin emas. Puling bor odamsan, puling yo'q tarakan. Hayoting hisob-kitoblardan iborat. Hech qanday muqaddas qadriyatlar qolmagan. Asar juda kattaligi uchun ko'p tanishlarim baadiy adabiyotdan foyda yo'q deb hisoblaydi. Lekin Drayzer bir kambag'al yigitchaning hayot hikoyasi orqali muhim savollarni o'rtaga qo'yadi. Jinoyat va Jazoda Raskolnikovni oqlashga sabab topilganidek, Klaydni ham oqlaydigan sabablar yetarli edi. Xullas, davrlar qanchalar o'zgarmasin va "ilmiy" asar o'qish qanchalik propaganda qilinmasin baadiy adabiyot biz uchun muhimligini yo'qotmaydi. U biz yashayotgan davr, o'tmishimiz va kelajagimiz haqida qayg'uraveradi.
2 года назад