Найти тему

Қандай жағдайлар Ресейді 1918 жылы азамат соғысына итермеледі?

1918 жылы Ресейде орныққан Кеңес өкіметіне қарсы Чехословак корпусының бүлігімен енді ғана құрылып жатқан антибольшевиктік үкіметтерді орнықтырып, азамат соғысын бастады.

Чехословактар бірінші дүниежүзілік соғысында Австрия-Венгрия мен Ресей арасында болған соғыс қимылдары барысында тұтқынға түскен чех және словак халықтарынан құрылған Ресей империясының ішкі аймақтарында шоғырланған корпус. Шамамен қатарында 50 мыңға жуық қаруланған адам болды.

Чехословак корпусының бүлігінің басты себебі, Кеңес үкіметі бұл әскерді қарусыздандырып, Австрия-Венгрия империясына жіберу жоспарын жариялауы еді.

Австрия-Венгрия империясының үкіметі Ресейде тұтқынға түсіп, коллабрационистік күш ретінде жинақталған Чехословак корпусын бір жағынан қабылдауға, екінші жағынан қабылдауға ниетті болып, екі ұдайлы пікірде болды.

Кеңес үкіметі 50 мыңдық өз жағына шыға қоймаған әскерді тамақтандыру мүдделі болмады. Әскериленген 50 мыңдық күш Кеңес үкіметіне қауіпті болды.

Чехолсловак корпусы большевиктік билікті орнықтыру үшін соғысуға мүдделі болды. Олар чех және словак комитетінің ыдырап жатқан Австрия-Венгрия жерінде өздерінің ұлттық мемлекеті Чехословакия республикасын құруға мүдделі болды.

Автономды түрде әрекет ететін Чехословак корпусы құрылған кезден бастап, шетелдегі Франция қаржыландыратын чех және словак комитетіне бағынатын еді.

Чехословак корпусының қарусызданып қайту, чех және словак комитетінің мақсатында болмады.

Чех және словак комитеті Чехословак корпусын жаңадан құрылатын Чехословак республикасының қарулы күштерінің бір бөлігі жасауға мүдделі болды.

Осы жағдай Чехословак корпусын бүлік жасауға жасауға мәжбүрледі. Бұрыңғы императорлық және Уақытша үкімет жақтастары бұл бүлікті барынша қолдады.

Бірақ Ресейдегі 1918 жылғы азамат соғысының басталуына тек ғана Чехословак корпусының бүлігі себепкер болған жоқ. Чехословак корпусының бүлігі Ресейде азамат соғысының басталуына тек түрткі болды.

Бірінші себебі, бастапқы кезде аса танымал болмаған саяси сахнада көпшіліктің қолдауына ие болмаған, большевиктердің билікті басып алуы.

Екінші себеп, большевиктердің Ресейге келуіне өздері соғысып жатқан Германия империясының қолдау көрсетуі.

Үшінші себеп, Ресей соғысып жатқан Германия империясымен уақытша бітімге келіп, жер аумағын беруі.

Төртінші себеп, большевиктердің көпшіліктің көңіліне тез қонымды бірақ саяси жағынан түсініксіз таптық принциптерді алдыға тартуы.

Зиялы қауым өкілдері - қарумен орнаған большевиктік билікті түсіне алмады, буржуазия өз артықшылықтарын, жылдар бойы жинаған байлығын сақтап қалуды қалады.

1918 жылы Большевиктік Ресейдегі Кеңес үкіметінің Германиямен бітімге келуі 4 жыл бойы жүргізген соғысты мағынасыз етті. Бұл келісім бұрыңғы әскерилерге сатқындық деп қабылданды.

Кеңес үкіметінің әскери күшпен тағайындалмалы түрде қатаң билікті орнықтыруыда наразылыққа әкелді.

Халықтың біраз бөлігі Кеңес өкіметін сатқын билік қабылдады. Кеңес өкіметін, Уақытша үкімет сияқты құлап қалса екен деп тілеуші адамдар саяси түрде бірлесе бастады.

Большевиктердің халық қалауы бойынша шақырылған құрылтай жиналысын күшпен таратуыда - антибольшевиктердің күштердің құрылуын тездетті.

Антибольшевиктік күштер - ел ішінде болатын бүлікті күтті, тікелей әрекетке көшуді насихаттаған саяси және әскери күштер қарулана бастады, саяси біріге бастағандарда болды. Антибольшевиктік күштердің Ресейде азамат соғысын бастауына Кеңес үкіметінің Чехословак корпусын ел ішінен қарусыздандырып шығару жоспарының жарыққа шығуы тездетті.

Чехословак корпусының сарбаздары ыдырап жатқан Австрия-Венгрия жеріне тұтқындар не жай ғана азамат ретінде қайтып келуге мүдделі болмады. Чехословак корпусы елге қарумен қайтуға мүдделі болды. Ақ гвардияшылар Чехословак корпусын бүлікке шығара отырып, чех және словак халықтарының ұлттық арманын өз мақсатына пайдаланып кетті. Чехословак корпусын қаржылай қолдап отырған Франция үкіметіде чех және словак жасақтарының әскери тәжірибесін жинақтауына, Ресейде өз мүддесіне сай әрекет етуіне қарсы болмады