Найти в Дзене

АҚШ - тың батыс бағыттағы аумағы қалай кеңейді?

Солтүстік Америка құрлығында орналасқан Америка Құрама Штаттары (бастапқыда Солтүстік Америка Құрама Штаттары) аталған мемлекет құрлықтың тек Атлант жағалауында ғана орналасты. Американдықтардың құрлықты толық иеленуіне 100 жылдай уақыт кетті. Әрине, кейін әкімшілік бірлестіктер штаттар қайта бөлініп, өзінің статусын иеленді. Құрлықтан тыс жер АҚШ құрамындағы Гаваи аймағы 1959 жылы штат мәртебесін алды.

  • ХХ ғасырда түсірілген Американдық вестерн жанрындағы киноларды көретін болсаңыз - американдықтар үнемі жергілікті үндіс тайпаларымен соғысып жатады. Әрине, үндіс тайпаларынан тыс мексикандықтармен соғысатын вестерн жанрындағы киноларда бар. Оны біз халық көрерменге таныс "Маккена қазынасы", "Джанго", "Ғажайып жетілік", "Батыс," "Техас көтерілісі", "Жалғыз көгершін" фильмдерінен байқай аламыз. Осы кинолардан АҚШ аумағының АҚШ аумағының жергілікті үндіс тайпаларының жерін тартып алып, оларды арнайы резервацияға көшіру тағдыры еміс-еміс үндіс халқының қайғылы тағдыры көрсетілген. "Техас көтерілісі" мен "Жалғыз көгершін" киноларынан АҚШ-тың Мексикамен соғысы баяндалады.

Яғни, АҚШ мемлекетінің аумағы біріншіден соғыс арқылы көбейгенін байқауға болады. АҚШ өз уақытында Мексикамен, Испаниямен, Англиямен соғысқан. Осы елдермен соғысып өз жерін кеңейтіп алған.

Екіншіден, қаржылық тапшылыққа тап болған Франция империясы 1804 жылы Луизиана аймағын АҚШ-қа сатып жіберді. 1867 жылы Қырым соғысының салдарын жойып, реформа жүргізу үшін Ресей империясына қаржы керек болды. Ресей империясы 1867 жылы Аляска жерін АҚШ-қа сатып жіберді.

1492 жылы Христофор Колумбтың Үндістанға жол ашуға шығып Америка құрлығын ашуы - Еуропалық мемлекеттерді осы құрлыққа жаңа жерлерді игеруге ұмтылтты.

1607 жылы Солтүстік Америкада ағылшындар алғашқы елді-мекені құрылды. Солтүстік Америка құрлығының Атлант мұхитының жағалауы ағылшындарға бекітілді. Бұл жерлерге ағылшындармен қатар француздар мен испандықтар таласты. Бірақ ағылшындар жеңіп шықты.

1775 жылы бір жарым ғасырдай еуропалықтар Солтүстік Америкада бірнеше буыны жетіліп - ағылшындарға қарсы көтеріліс бастады. Көтеріліс американдықтардың жеңісімен аяқталып 1783 жылы АҚШ (бастапқы кезде САҚШ) мемлекеті құрылды.

Халықтың өсуімен, жердің тарлығы американдықтарға батысқа қарай топтасқан, жекелеген түрде жылжу үрдісін тудырды. Американдықтар батыстағы жергілікті үндіс тайпаларымен қақтығысқа түсе бастады. Американдықтар жағдайды өз мақсатында шешу үшін көмекке әскери күштерді шақырды. Үнді - американ соғысы басталды. Соғыс АҚШ мемлекеті құрылған кезден басталып 1890 жылға дейін жалғасты.

  • Үндіс тайпалары өз жерлерінен қуылып, резервацияларға бекітілді.

Қазіргі кезде АҚШ үкіметі үндіс тайпаларының жағдайын жақсартуға бағытталған шаралар жасағанмен. Үндіс тайпаларының саны аса бір көбейген жоқ. АҚШ үкіметі олардың жоғалып кетпеуі үшін №1 этнос мәртебесін еңгізіп, үндіс тайпаларының атауын брендке айналдырып, "Апачи" - әскери ұшағын жасап, "Чероки" - көлігін құрастырып, үндіс шаш үлгісі кең таратуға жағдайлар жасап жатыр. Бірақ АҚШ үкіметі Үндіс тайпаларынан кешірім сұраған жоқ. Штаттарда резервациядан тыс шыққан үндіс халқының азаматтық құқығы үнемі бұзылып отырады. Дегенімен үндіс тайпаларының тағдырына алаңдаушы азаматтардың арқасында үндіс-американ соғысындағы көптеген азаматтардың әсіресе әскери адамдардың әрекеті қайта қарастырылып жатыр.

  • АҚШ аумағын кеңейткен адамдардың бірі - бұл американ фермерлері не фермерлік өмір сүргісі келіп қоғамнан өз орнын тапқысы келген азаматтар. Бұлар скватерлік әдіс арқылы "бос" жатқан жерлерді иемденіп алуға тырысты. Бұл скватерлік әдісті американдықтар жекелей және қауымдасқан түрде жүзеге асты. Көптеген христан ағымдары бұл үрдісті қолдаумен болды.
  • 1862 жылы АҚШ президенті Авраам Линкольн азамат соғысын аяқтау үшін - батыстағы "бос" жатқан жерлерді иемденуге рұқсат берді.

Осылайша АҚШ аумағы - ішкі экономикалық және саяси мәселелерді шешу үшін жеке азаматтар мен қауымдастық мүшелерінің мүддесіне сай шешіліп, жергілікті үндіс тайпаларының жері тартып алынды. Бұдан тыс АҚШ аумағы көрші елдермен соғысып және өзге елдерден жақын жатқан жерлерді сатып алумен кеңейді

Сурет ғаламтордан алынды