1368 жылы Қытайдағы моңғолдық Юань әулетінің құлауымен - ойрат тайпаларының саяси аренаға көтерілу процесі басталды.
1399 жылы ойраттар моңғолдардан бөлініп өз мемлекетін құрғанымен билікті тұрақты түрде ұстап тұра алмады. Солтүстік Юань мен Мин әскерінің шабуылымен құлап моңғолдарға қайта тәуелді болды. Бірақ XV ғасырдың бас кезінде мемлекетін қайта құрды.
Жалпы ойраттар дегеніміз - моңғол тілдес халық, орманды тундраны мекендеген, кейін Саян тауының бөлігінен Моңғолия даласына көшкен.
Есен тайшы уақытында Ойрат мемлекеті өзінің жоғары деңгейіне жетті.
Батыста - Шағатайлық Моғолстан, Шайбандық Әбілқайыр хан басқарған Көшпелі өзбек мемлекетімен соғысты.
Шығыста - Мин мемлекетімен соғысты.
Көшпелі моңғол халықтарын - Шыңғыс ханнан кейін қайта жинау процесі басталды. Моңғол империясының жойылуымен - тарих сахнасына ойрат тайпалары шықты.
Ойраттардың үздіксіз шабуылынан - Қытайлық Мин әулеті батысқа жібек керуенін жіберуді тоқтатып, теңіз арқылы сауда жасай бастады.
Ойраттардың шабуылынан - Көшпелі өзбек мемлекеті әлсіреді. Шағатай әулеті басқарған Моғолстан мемлекеті қорғанысқа көшті.
Қазақтардың - Көшпелі өзбек мемлекетінен бөліну процесі басталды.
Ойрат тайпаларының үздіксіз күресі тоқтамай бір-бірімен жауласып, моңғолдармен соғысып біресе әлсіреп - біресе күшейіп 1635 жылы Сол қанат (Жоңғар) аталған төрт ойрат мемлекетін құрады. Бұл тарихтағы ойрат тайпаларының 3 не 4 ойрат мемлекеті болды. Әрине, ойрат мемлекеттерін 1399-1634 жыл мен 1635-1758 жж. екіге бөліп қарастыратындарда бар
Сурет ғаламтордан алынды