Нәрсә соң ул гаилә?
“Ике кеше дә үзен җаваплы хис итсә генә, ялкын сүрелми” дигән канатлы сүзләр бар татарларда. Әлеге канатлы сүзләр гаилә, мәхәббәт һәм тугрылык төшенчәләренә аеруча туры килә. Ничек кенә гадәти яңгырамасын, кеше язмышында иң мөһим, кирәкле һәм аерылгысыз урынны аның гаиләсе алып тора. Гади, 5 хәрефтән генә торган сүз, ә үзендә нинди олы мәгънә, җылылык һәм рухи күтәренкелек сыйдырган төшенчә.
Гаилә – рухи һәм әхлакый кыйммәтләрне саклаучы, ата-бабалар тәҗрибәсен, тәрбиясен олы хәзинә итеп кадерләп торучы, буыннарны өзелмәс чылбыр белән бәйләүче. Авыр эш көненнән соң яисә ерак юлдан кайткач, без ашыга-ашыга, сабый бала кебек җылы кочакка, газиз гаиләбез янына ашыгабыз бит. Тугрылык, хөрмәт, мәхәббәт хисләре ташкыны, чиксез бәхет һәм күңел тынычлыгы чыганагы ул.
Ни өчен 2024 ел Гаилә елы дип игълан ителде?
Россиядә 2024 ел рәсми рәвештә Россия Президенты Владимир Путин Указы буенча Гаилә елы дип игълан ителде. Карар гаиләне саклау сәясәтен популярлаштыру һәм традицион гаилә кыйммәтләрен саклау максаты белән тудырылды. Максатлар Демография милли проектының төп юнәлешләре белән тулысынча туры килә.
Профильне оештыру комитеты чаралар планын раслады. Ул:
- Гаиләләрне махсус исемнәр, медальләр һәм орденнар белән бүләкләүне һәм хөрмәтләүне;
- Бөтенроссия конкурсларын;
- Мәгариф чараларын;
- Спартакиадаларны һәм фестивальләрне;
- Россия гражданнарын сәламәтлеген яхшыртуны, белем дәрәҗәсен күтәрүне һәм гаиләләрне социаль тәэмин итү өчен башка чараларны үз эченә ала.
Шулай ук балалы гаиләләрнең хәлен камилләштерү буенча тематик очрашулар, форумнар һәм конференцияләр планлаштырылган. Аларның нәтиҗәләре буенча Россия хөкүмәте 2030 елга кадәрге перспективага демографик һәм гаилә сәясәте буенча стратегик документ эшләячәк.
2024-нче елда гаилә елының логотибы нинди?
Гаилә елы логотибы ике тоташкан аккош образы, аларның сурәтләре йөрәкне формалаштыра. Ул бала тудыру йортларындагы биркаларны хәтерләткән ал һәм зәңгәр төсләрдә эшләнгән. Логотип һәм фирма стиле «Милли өстенлекләр» организациясе тарафыннан эшләнгән.
2024 елда гаиләләр өчен нинди ташламалар гамәлдә?
Бүген Россиядә гаиләләргә ярдәм төрле форматта башкарыла. Шартлы рәвештә аларны берничә юнәлешкә бүлеп була:
- түләүләр, пособиеләр һәм компенсацияләр;
- торак шартларын яхшырту программалары (ташламалы ипотекалар һәм торак түләүләре);
- социаль ярдәмнең башка формалары.
Гаиләләргә түләүләр һәм пособиеләр
Түләүләр, пособиеләр һәм компенсацияләр ярдәмендә гаиләләр бала туганнан алып аның олы тормыш башланганчыга кадәр һәр этапта дәүләт ярдәме булачак. Шул ук вакытта аз керемле һәм күп балалы гаиләләргә өстәмә ярдәм планлаштырылган.
Балаларга түләүләр:
- Йөклелек һәм бала табу буенча Пособие - хатын-кызлар йөклелек һәм бала табу буенча отпускка киткәнче бер тапкыр бирелә торган түләү ала. Стандарт ял озынлыгы 140 көн тәшкил итә: бала тудыруга кадәр 70 көн һәм бала тудырганнан соң 70 көн. Авыр яки күп балалы бала табу очрагында ял 156 һәм 194 көнгә кадәр арттырылырга мөмкин. Пособие соңгы ике елда декрет ялы көннәре һәм уртача хезмәт хакы саныннан чыгып исәпләнә. 2024 елда ул гадәти бала туганда 91 мең сумнан ким һәм күп балалы йөклелек вакытында 783,7 мең сумнан югарырак була алмый.
- Бала туганда бер тапкыр түләү барлык әниләргә дә гаилә торышына, керем дәрәҗәсенә һәм башка факторларга карамастан түләнә. 2024 елның 1 февраленә кадәр түләү күләме 22,9 мең сум тәшкил итә. 1 февральдән пособиене индексацияләү планлаштырыла. Рәсми инфляцияне исәпкә алганда, 7,5%, түләү күләме якынча 24,6 мең сум тәшкил итәргә мөмкин.
- Маткапитал беренче балага 586,9 мең сум, икенче балага 775,6 мең сум яки, әгәр элек гаилә беренче балага түләү алган булса, 188,6 мең сум.
- 1,5 яшькә кадәрге баланы карау буенча пособие хатын-кызларга йөклелек һәм бала табу буенча отпусктан соң билгеләнә. 2024 елның 1 гыйнварыннан пособие бала 1,5 яшькә җиткәнче түләнә.
Аз керемле гаиләләргә ярдәм:
- Йөклеләргә һәм 17 яшькә кадәрге балаларга бердәм пособие йөклелекнең беренче срокларында исәпкә алынган аз керемле хатын-кызларга билгеләнә. Пособие күләме төбәктә эшләүче халык өчен яшәү минимумы күләменең 50, 75 яки 100% тәшкил итә.
- Ана капиталыннан айлык түләү төбәктә җан башына ике яшәү минимумыннан артмаган керемле гаилә өч яшькә кадәрге балага түләүне рәсмиләштерергә хокуклы. Түләү күләме балага региональ яшәү минимумының 100% ка тигез булачак.
- ТКУ өчен түләүгә субсидия гаилә кеременең 22% тан артыграк булган гаиләләр Дәүләт торак субсидиясе хисабына бу аерманы компенсацияли ала. Гариза Социаль яклау органы яки «Госуслуга» порталы аша бирелә.
Күп балалы гаиләләргә ярдәм
Күп балалы гаиләләргә ярдәм 450 программасы хисабына башкарыла. 2019 елның 1 гыйнварыннан 2023 елның 31 декабренә кадәр өченче яки аннан соңгы бала туган очракта 3 һәм аннан да күбрәк балалы гаиләләргә 450 мең сумга кадәр түләү каралган (2024 елның 1 июленә кадәр гариза бирергә мөмкин). Приморье краенда күп балалы гаиләләр 2025 ел ахырына кадәр 1 млн сумга кадәр субсидия ала ала.
Акчалар гамәлдәге торак кредитын түләүгә юнәлтелә. Субсидиягә гаризаны ипотека рәсмиләштерелгән банкта яки «Госуслуги» порталы аша бирергә мөмкин.