Hər il 5 may - xalçaçılarımız peşə bayramlarını qeyd edirlər. Mədəni irsimiz olan #xalçaçılıq sənətinin nümunələri zəngin məzmunu ilə xalqımızın tarixini, mənəvi dəyərlərini və ənənələrini əks etdirir. "Xalçaçı günü" münasibətilə bu dəyərli sənət sahiblərinə təbriklərimizi çatdırır, firavanlıq və işlərində uğurlar arzulayırıq.
Minlərlə kilometr uzaqda – Amerikanın ürəyində, Saint Louis Art Museum (SLAM), Philadelphia Museum of Art (PMA), Brooklyn Museum (BM) və Metropolitan Museum of Art (The Met) kimi dünya miqyaslı sənət mərkəzlərində Azərbaycanın Quba diyarından gələn xalçaların səssiz və möhtəşəm izləri yaşamaqdadır.
Əjdaha naxışlı xalça - The Met
Əjdaha naxışlı xalça — 17-ci əsrə aid, hazırda Azərbaycanın ərazisində yerləşən, çox güman ki, Quba və ya Qarabağ bölgəsində hazırlanmış, simmetrik düyünlü xovla işlənmiş, arğı və toxunuşu da daxil olmaqla yun materialdan toxunmuş, 184 düym (467,4 sm) uzunluğa və 86 düym (218,4 sm) enə malik, "Tekstil — Xalçalar" təsnifatına daxil olan, hal-hazırda nümayişdə olmayan, James F. Ballardın kolleksiyasından 1922-ci ildə muzeyə bağışlanmış və 22.100.119 obyekt nömrəsi ilə Metropolitan Museum of Art-da saxlanılan nadir sənət nümunəsidir.
Rəsmi vebsaytda xalçanı ziyarət edin.
Əfşan naxışlı Quba xalçası - SLAM
Əfşan naxışlı Quba xalçası — Transqafqaz mədəniyyətinə aid, 19-cu əsrin əvvəllərində Quba rayonu (Azərbaycan) ərazisində yun materialdan hazırlanmış, 12 fut 7 düym x 75 düym (383,5 sm x 190,5 sm) ölçülərə malik, İslam İncəsənəti kolleksiyasına daxil olan, hazırda görünüşdə olmayan və James F. Ballardın hədiyyəsi ilə Saint Louis Art Museum kolleksiyasına daxil edilmiş, "Üzlüklər və asmalar, tekstil" təsnifatına aid edilən, İctimai Domen statusunda qorunan və 118:1929 obyekt nömrəsi ilə qeydiyyata alınmış nadir sənət əsəridir.
Rəsmi vebsaytda xalçanı ziyarət edin.
Medalyon naxışlı xalça - The Met
Geometrik (Həndəsiləşdirilmiş) medalyon naxışlı xalça — 19-cu əsrin sonlarına aid, indiki Azərbaycanın ərazisində, Quba bölgəsində hazırlanmış, yun materialdan sumak texnikasında toxunmuş, 120 düym (304,8 sm) uzunluğa və 74 düym (188 sm) enə malik, hal-hazırda nümayişdə olmayan, "Tekstil — Xalçalar" təsnifatına daxil olan və 1922-ci ildə James F. Ballard tərəfindən Metropolitan Museum of Art-a hədiyyə edilmiş nadir sənət nümunəsidir. Qafqazın çoxetnik toxuculuq ənənəsini əks etdirən bu xalça, qırmızı fon üzərində boz-yaşıl, sarı, indigo və ya tünd qəhvəyi iri medalyonlar, heyvan və "Əjdaha xalçaları"na xas motivləri xatırladan bəzəkləri ilə diqqət çəkir; belə xalçalar əsasən ticarət məqsədilə kommersiya emalatxanalarında hazırlanırdı.
Rəsmi vebsaytda xalçanı ziyarət edin.
Sərv naxışlı xalça - PMA
Bu 18-ci əsrə aid olan "Sərv naxışlı xalça" Qafqaz mənşəlidir və müəllifi naməlumdur. Xalçanın mərkəzində fil dişi rəngində lövhələri ayıran, mavi-yaşıl rəngli, sütun formasında stilizə edilmiş sərv ağacları təsvir olunub. Kənarlarda isə sarı sərv ağacları uzun altıbucaqlı fiqurlarla növbələnərək düzülüb. Sərv ağacları Yaxın Şərq ölkələrinin quraq iqlimlərində daim yaşıl qaldığı üçün əbədi həyatın rəmzi kimi geniş istifadə olunurdu. Bu yun materiallı xalça parçasının ölçüləri 325,1 sm × 226,1 sm-dir və "The John D. McIlhenny Collection" kolleksiyasına daxildir. Əsərin mənşəyi kimi Quba və ya Qafqaz bölgəsində yerləşən Şuşa şəhəri göstərilə bilər.
Rəsmi vebsaytda xalçanı ziyarət edin.
Adı qeyd olunmayan Quba xalçası - BM
Bu "Quba Tipli Xalça" 19-cu əsrin əvvəllərinə aiddir və Qafqazda hazırlanmışdır. Yun materialdan toxunmuş bu əsərin ölçüləri 158,8 sm × 108 sm-dir. Xalça hazırda sərgilənmir və Bruklin Muzeyinin "İslam Dünyası İncəsənəti" kolleksiyasına daxildir. Əsər, mərhum Cozef V. MakMullanın xatirəsinə, Beaupre Xeyriyyə Fondu tərəfindən bağışlanmış və xanımı tərəfindən muzeyə vəsiyyət edilmişdir (İnv. № 84.140.10).
Rəsmi vebsaytda xalçanı ziyarət edin.
Mövzu üzrə araşdırmalar davam edəcək.