Тарихшылар арасында бұл сұрақ әлі күнге талас туғызады. Біреулер үшін Наполеон Бонапарт басқыншы, зұлым тұлға болса - француздар үшін ұлы тұлға. Бірақ ХІХ ғасырдың өзінде - Франция азаматтары бұл тұлғаны екіұдайы қабылдаған. Бәлкім, саяси ұстанымдары әсер еткен болар. Республикашылдар мен роялистердің Бурбон әулетін жақтаушылары - Наполеонды қабылдамады. Наполеон Бонапартты ұлтты біріктіруші, Францияның ұлылығын қалпына келтіруші тұлға деп қарастырушылар - ұлы тұлға деп қабылдады.
1799/1804-1814/1815 жылдары билік құрған Наполеон Бонапарт Франция мен Еуропа халықтарына ғана емес, әлем тарихына өзгерістер алып келгені анық.
1799-1804 жж. Республиканың бірінші консулы.
1804-1814/1815. Бірінші империяның императоры.
Наполеон Бонапартты - Франция тарихында революциялық Республиканы - ағылшын интервенциясынан құтқарушы ғана емес монархия мен республикашылдарды империяға біріктіріп ұлттық бірлікке қол жеткізген тұлға деп қарастырады.
Азаматтық құқықтарды қамтамасыз ететін - кодекстерді қабылдауы үлкен бір төбе десекте болады.
Буржуазиялық қарым-қатынастардың орнығуына жасаған қадамдары да құптарлық.
Алайда Еуропада мемлекеттерді бір империяға бағындыруға жасаған үздіксіз соғыстары - үлкен зұлмат әкелгені анық. Әсіресе, Испанияға жасаған интервенциясы үлкен сұрақ тудырады. Көрші мемлекеттердің шекарасын өзгертуі - ішкі және сыртқы саясатына белсенді түрде араласуы прогреске лайықты емес.
Бірақ дегенімен, француз артиллерия мектебін - Еуропа елдерінің санаса алатын деңгейіне жеткізуі құптарлық.
Наполеон Бонопартты - Еуропа елдерін бір экономикалық орталық біріктіруді көздеп - Еуро Одақты негіздеді дейтіндерде бар. Бұл енді қөп сұрақты тудыратын негіздеме.
Бір халықты жоғарылата отырып, өзгелерді осы халықтың төңірегіне біріктіру - Шыңғыс хан мен Гитлердің әрекетіне жақын. Алайда, Наполеон соғыстары Шыңғыс хан мен Гитлердің зұлматымен теңесе алмайтындығы анық.
Наполеон Бонапарт - Франция тарихы үшін прогресшіл, мақтануға лайықты тұлға. Еуропа елдеріне буржуазиялық өзгерістер алып келуге тырысқан тұлға деп қарастырсақ болады.
Әлемдік тарих үшін - мыңдаған, миллиондаған адамдардың қаза табуына себепші болған тұлға.
Әрине, Наполеон Бонапартты - сол XVIII ғасырдағы Франциядағы саяси-экономикалық өзгерістер қалыптастырғаны анық.
Наполеон Бонапарттың әрекеттері - прогресс па әлде регресс па? Толыққанды айту қиын. 50:50
Сурет ғаламтордан алынды