Мӯйҳои солим ороиш ва ифтихори ҳар як шахс ҳисобида мешаванд. Шумораи фолликулаҳои мӯй ва ранги онҳо дар сари ҳама одамон аз генетика вобаста аст. Ҳар рӯз, ба ҳисоби миёна, мӯй дар сари одам 0,3-0,4 мм меафзояд ва афзоиши асосӣ дар тирамоҳу зимистон ба амал меояд. Ҳар як мӯй умри гуногун дорад - тақрибан 3-4 сол аст, ки баъд аз он мӯй мерезад, то аз як фолликулаи мӯй мӯйи нав ба вуҷуд ояд. Мӯйҳои одами солим дар тамоми умр мерӯянд. Бо вуҷуди ин, бо гузашти синну сол ин раванд суст мешавад.
Рехтани мӯй (алопетсия) як бемории хеле маъмул аст, ки боиси борикшавӣ ё пурра аз байн рафтани пӯсти мӯйдори сар мешавад.
Алопетсия бо тарзҳои гуногун зоҳир мешавад: дар мардон ин беморӣ ба бемӯй шудани лобҳо, дар занон – рехтани мӯй дар қисмати марказии сар оварда мерасонад. Бо мурури замон - дар сурати набудани табобати саривақтӣ - раванд пеш меравад. Ва баъдан он метавонад ба бемӯйии пурра оварда расонад.
Сабабҳои рехтани мӯй
Мавҷудияти мӯи зич ва ғафс бисёр вақт аз коди генетикӣ вобаста аст. Аммо дигар омилҳо низ дар рехтани мӯй нақши бузург доранд. Дар асри стресс, серкорӣ, технологияи рақамӣ ва фаст-фуд, савол на он аст, ки мӯи шумо аз омилҳои муҳити зист осеб дидааст, балки чӣ қадар осеб дидааст. Илова бар ин, баъзе шароитҳои тиббӣ низ метавонанд боиси резиши мӯй шаванд.
Дар раванди муқаррарии азнавпайдошавии мӯй дар як рӯз 50-100 мӯй мерезад. Агар аз ин рақам зиёдтар мӯй резад, он гоҳ дар бораи сабабҳояш фикр кардан лозим аст. Омилҳои зиёде барои рехтани мӯй вуҷуд доранд, вале асосии онҳо:
- фишори сихологӣ/эмотсионалӣ ё зиқшавӣ;
- таъсири механикӣ;
- ихтилоли эндокринӣ;
- радиатсия;
- стресс;
- талафоти зиёди хун;
- хӯроки номутаносиб ё нокифоя;
- натиҷаҳои бемориҳои вазнин;
- таваллудкунӣ;
- норасоии оҳан ва дигар микроэлементҳо дар бадан;
- химиотерапия;
- бемориҳои инфексионӣ;
- ирсият/вобастагӣ аз генетика.
Пешгирӣ ва табобати рехтани мӯй
Агар шумо аломатҳои зиёд рехтани мӯйро мушоҳида кунед, аввалин чизе, ки ба шумо лозим аст, ин аст, ки нигоҳубини беҳтари мӯи худро оғоз кунед. Пешгирии рехтани мӯй аз маҷмӯи тадбирҳо иборат аст:
- Аз ҳад зиёд нашустан/тар накардан. Вақте ки мӯй ба об ворид мешавад, аз дарун варам мекунад ва кутикуларо (қабати берунии мӯй) ба берун тела медиҳад. Тарк кардан ё шустани такрорӣ риштаҳои мӯйро печида мекунад ва мешиканад. Пӯсти сари шумо равғанҳо ва моддаҳои табиӣ истеҳсол мекунад, ки ҳар як тори мӯйро мепӯшонад. Ин равғанҳо мӯйҳои шуморо ғизо медиҳанд, нарм мекунанд ва муҳофизат мекунанд. Ҳангоми ҳар як шустан, онҳо аз ҷониби компонентҳои шампун шуста мешаванд ва муҳофизати табиии мӯи шумо аз байн меравад. Агар шумо мӯйҳои худро ҳар рӯз бишӯед, дар ҳар 2-3 рӯз шампун истифода баред ва дар рӯзҳои боқимонда мӯйро танҳо бо оби тоза бишӯед. Одамоне, ки мӯйҳои равғанин доранд, метавонанд ҳар рӯз мӯйҳои худро бишӯянд.
- Интихоб ва истифодаи дурусти шампун. Фикри он ки шампунро бештар ба сар молидан, мӯи шумо тозатар мешавад, нодуруст аст. Шампунро на ба мӯй, балки ба пӯсти сар молидан лозим аст.
- Мӯйҳои худро бо фен хушк накунед. Ҳангоми хушк кардани мӯй, тугмаи хунуккунии ҳаворо дар фен пахш кунед. Ҳавои гарм ба риштаҳои мӯйро осеб мерасонад.
- Тозагӣ ва нигоҳубини пӯсти сар. Тозакунӣ ва нигоҳубини пӯсти сар мушкилотест, ки дар ҳаёти ҳаррӯза ҷиддӣ қабул карда намешавад. Тоза ва ғамхорӣ ба пӯсти сар фолликулаҳои бандшуда ва илтиҳоби мӯйро пешгирӣ мекунад. Ин лоғар шудани мӯй ва осеби мӯйро пешгирӣ мекунад. Яке аз роҳҳои беҳтарини тоза кардани пӯсти сар ин шампуни зидди сабӯсак (перхоть) мебошад. Онро ҳатто агар шумо мушкилоти мӯй надошта бошед ҳам, истифода бурдан мумкин аст.
- Мӯйҳои худро оҳиста, натарошида шона кунед. Рӯзе як бор мӯи худро бо шона мулоим шона кунед. Мӯйҳои худро аз ҳад зиёд шона накунед, зеро ин пӯсти саратонро харошида, мӯи шуморо вайрон мекунад.
- Мӯйҳои худро бо оби гарм нашӯед. Мӯйро бо оби миёнаҳарорат шустан лозим аст. Оби гарм ба истеҳсоли равғани иловагӣ таҳким мебазшад, ба пӯсти сар ва мӯй осеб мерасонад.
- Ба мӯи тар бо эҳтиёт муносибат кунед. Пас аз шустан мӯи худро пурра хушк накунед ва бо дастмоле сахт намолед.
- Истеъмоли ҳаррӯзаи то 2 литр об барои мӯйҳо хеле муҳим аст.
- Ғизои дуруст-мавҷудияти витаминҳо, сафедаҳо, микроэлементҳо дар парҳез – инчунин ғалладонагиҳо, маҳсулоти ширӣ ва илова бар ин, сабзавот ва меваҳо муҳиманд. Сафедаҳо блокҳои асосии сохтмонии бадани мо мебошанд. Бо парҳези сафедаи кам, мӯй заиф мешавад ва меафтад. Боварӣ ҳосил кунед, ки шумо ҳар рӯз барои мӯи солим сафедаи кофӣ мегиред;
- Иловаҳои руҳро ба қадри зарурӣ гиред. Агар мӯи шумо зудшикан бошад ё зиёд резад, ҳатман сатҳи руҳро тафтиш кунед. Сабзавот, мева ва салатҳои сабзро дар парҳези худ зиёд кунед. Шумо инчунин метавонед иловаҳои дорои руҳро бо машварати духтур истеъмол кунед.
- Массажи пӯсти сар. Агар мӯй аз сабаби бад шудани ғизои фолликулҳо резад, массажи пӯсти сар метавонад кӯмак кунад. Шумо метавонед ин корро худатон ё бо истифода аз гаджетҳои гуногун иҷро кунед: массажёрҳои барқӣ, скрепер, гуаш ё шона.
- Истеъмоли зиёдатии намакро кам кунед.
- Бо фаъолияти ҷисмонӣ машғул шавед.
- Кофӣ ва саривақт хоб кунед.
- Аз машрубот ва тамокукашӣ даст кашед.
- Аз стресс то ҳадди имкон канорагирӣ кунед.