Перевел с санскрита Сатья Шринатх (Сергей Залунин)
॥ ईशावास्य उपनिषद् ॥
Ишавасья упанишада.
Наставление о Всеобъемлющем Истоке Бытия
ॐ पूर्णमदः पूर्णमिदं पूर्णात्पूर्णमुदच्यते ।
पूर्णस्य पूर्णमादाय पूर्णमेवावशिष्यते ॥
ॐ शांतिः शांतिः शांतिः ॥
'Om pūrṇamadaḥ pūrṇamidaṁ pūrṇātpūrṇamudacyatē.
Pūrṇasya pūrṇamādāya pūrṇamēvāvaśiṣyatē.
'Om śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ
ОМ! Наполненность там, наполненность тут. От наполненности берется наполненное.
Наполненным наполненное прибывает, остаётся всегда наполненным.
ОМ! Спокойствие! Спокойствие! Спокойствие!
॥ अथ ईशावास्य उपनिषद् ॥
Atha 'īśāvāsya 'upaniṣad
Вот, наставление о Всеобъемлющем Истоке Бытия.
1.
ॐ ईशा वास्यमिदम् सर्वं यत्किञ्च जगत्यां जगत् ।
तेन त्यक्तेन भुञ्जीथा मा गृधः कस्यस्विद्धनम् ॥ १॥
'Om īśā vāsyamidam sarvaṁ yatkiñca jagatyāṁ jagat.
Tēna tyaktēna bhuñjīthā mā gr̥dhaḥ kasyasvid'dhanam.
Истоком объединено всё то, что движется в мире.
Наслаждайся тем, что есть, не стремись к чужому.
2.
कुर्वन्नेवेह कर्माणि जिजीविषेच्छतम् समाः ।
एवं त्वयि नान्यथेतोऽस्ति न कर्म लिप्यते नरे ॥ २॥
Kurvannēvēha karmāṇi jijīviṣēcchatam samāḥ.
Ēvaṁ tvayi nān'yathētō̕sti na karma lipyatē narē.
Совершая деяния, стремись прожить лишь свой век.
Не иди чужим путем, и последствия деяний не коснутся тебя.
3.
असुर्या नाम ते लोका अन्धेन तमसाऽऽवृताः ।
ताम्स्ते प्रेत्याभिगच्छन्ति ये के चात्महनो जनाः ॥ ३॥
Asuryā nāma tē lōkā andhēna tamasā̕̕vr̥tāḥ.
Tāmstē prētyābhigacchanti yē kē cātmahanō janāḥ.
Чувственными называют миры, объятые неведением.
В них после смерти идут те, кто свою Атму делает ничтожной.
4.
अनेजदेकं मनसो जवीयो नैनद्देवा आप्नुवन्पूर्वमर्षत् ।
तद्धावतोऽन्यानत्येति तिष्ठत्तस्मिन्नपो मातरिश्वा दधाति ॥ ४॥
Anējadēkaṁ manasō javīyō nainaddēvā āpnuvanpūrvamarṣat.
Tad'dhāvatō̕n'yānatyēti tiṣṭhattasminnapō mātariśvā dadhāti.
Единое – Неподвижное быстрее мысли. Чувствами недостижим источник чувств.
Находясь в одном месте, повсюду успевает. Ему доступно все Пространство.
5.
तदेजति तन्नैजति तद्दूरे तद्वन्तिके ।
तदन्तरस्य सर्वस्य तदु सर्वस्यास्य बाह्यतः ॥ ५॥
Tadējati tannaijati taddūrē tadvantikē.
Tadantarasya sarvasya tadu sarvasyāsya bāhyataḥ.
Подвижно и недвижимо,
То, что внутри всего и снаружи.
6.
यस्तु सर्वाणि भूतान्यात्मन्येवानुपश्यति ।
सर्वभूतेषु चात्मानं ततो न विजुगुप्सते ॥ ६॥
Yastu sarvāṇi bhūtān'yātman'yēvānupaśyati.
Sarvabhūtēṣu cātmānaṁ tatō na vijugupsatē.
Кто видит всех в Едином Атмане,
И каждого видит, как Атму, тот больше не тревожится.
7.
यस्मिन्सर्वाणि भूतान्यात्मैवाभूद्विजानतः ।
तत्र को मोहः कः शोक एकत्वमनुपश्यतः ॥ ७॥
Yasminsarvāṇi bhūtān'yātmaivābhūdvijānataḥ.
Tatra kō mōhaḥ kaḥ śōka ēkatvamanupaśyataḥ.
Когда для видящего Атман стал всем и всеми,
То какое заблуждение, какая печаль могут быть у постигшего Единство с Атманом?
8.
स पर्यगाच्छुक्रमकायमव्रणमस्नाविरम् शुद्धमपापविद्धम् ।
कविर्मनीषी परिभूः स्वयम्भूर्याथातथ्यतोऽर्थान् व्यदधाच्छाश्वतीभ्यः समाभ्यः ॥ ८॥
Sa paryagācchukramakāyamavraṇamasnāviram śud'dhamapāpavid'dham.
Kavirmanīṣī paribhūḥ svayambhūryāthātathyatō̕rthān vyadadhācchāśvatībhyaḥ samābhyaḥ.
Он всюду — светлый, бестелесный, неранимый, без жил, чистейший, неподвластный злу.
Всеведущий, мыслящий, вездесущий, самосущий, что правильно распределил все по порядку в бесконечности.
9.
अन्धं तमः प्रविशन्ति येऽविद्यामुपासते ।
ततो भूय इव ते तमो य उ विद्यायाम् रताः ॥ ९॥
Andhaṁ tamaḥ praviśanti yē̕vidyāmupāsatē.
Tatō bhūya iva tē tamō ya u vidyāyām ratāḥ.
В кромешную тьму попадают те, кто утвердился в том, что все непостижимо.
Но в ещё большую тьму попадают те, кто думают, что ведать можно все.
10.
अन्यदेवाहुर्विद्ययाऽन्यदाहुरविद्यया ।
इति शुश्रुम धीराणां ये नस्तद्विचचक्शिरे ॥ १०॥
An'yadēvāhurvidyayā̕n'yadāhuravidyayā.
Iti śuśruma dhīrāṇāṁ yē nastadvicacakśirē.
Истина в том, что это не является веданием и не является неведанием.
Так слышали мы от мудрецов, терпением все постигших, которые разъяснили это.
11.
विद्यां चाविद्यां च यस्तद्वेदोभयम् सह ।
अविद्यया मृत्युं तीर्त्वा विद्ययाऽमृतमश्नुते ॥ ११॥
Vidyāṁ cāvidyāṁ ca yastadvēdōbhayam saha.
Avidyayā mr̥tyuṁ tīrtvā vidyayā̕mr̥tamaśnutē.
Тот, кто знает вместе оба - и ведение, и неведение,
Неведанием смерть преодолев, достигнет своим веданием бессмертия.
12.
अन्धं तमः प्रविशन्ति येऽसम्भूतिमुपासते ।
ततो भूय इव ते तमो य उ सम्भूत्याम् रताः ॥ १२॥
Andhaṁ tamaḥ praviśanti yē̕sambhūtimupāsatē.
Tatō bhūya iva tē tamō ya u sambhūtyām ratāḥ.
В кромешную тьму стремятся убежденные в том, что все непроявлено.
Но в ещё большую тьму попадают те, кто убежден, что существует лишь проявленное.
13.
अन्यदेवाहुः सम्भवादन्यदाहुरसम्भवात् ।
इति शुश्रुम धीराणां ये नस्तद्विचचक्शिरे ॥ १३॥
An'yadēvāhuḥ sambhavādan'yadāhurasambhavāt.
Iti śuśruma dhīrāṇāṁ yē nastadvicacakśirē.
Истина в том, что это – иное, чем проявленное и непроявленное.
Так слышали мы от мудрецов, терпением все постигших, которые разъяснили это.
14.
सम्भूतिं च विनाशं च यस्तद्वेदोभयम् सह ।
विनाशेन मृत्युं तीर्त्वा सम्भूत्याऽमृतमश्नुते ॥ १४॥
Sambhūtiṁ ca vināśaṁ ca yastadvēdōbhayam saha.
Vināśēna mr̥tyuṁ tīrtvā sambhūtyā̕mr̥tamaśnutē.
Тот, кто знает вместе оба - и проявленное, и непроявленное,
Непроявлением смерть преодолев, достигнет проявлением бессмертия.
15.
हिरण्मयेन पात्रेण सत्यस्यापिहितं मुखम् ।
तत्त्वं पूषन्नपावृणु सत्यधर्माय दृष्टये ॥ १५॥
Hiraṇmayēna pātrēṇa satyasyāpihitaṁ mukham.
Tattvaṁ pūṣannapāvr̥ṇu satyadharmāya dr̥ṣṭayē.
Золотой маской скрыто лицо Истины
Таттва Пушан, открой его мне, чтущему дхарму, дабы я мог увидеть.
16.
पूषन्नेकर्षे यम सूर्य प्राजापत्य व्यूह रश्मीन् समूह तेजः ।
यत्ते रूपं कल्याणतमं तत्ते पश्यामि योऽसावसौ पुरुषः सोऽहमस्मि ॥ १६॥
Pūṣannēkarṣē yama sūrya prājāpatya vyūha raśmīn samūha tējaḥ.
Yattē rūpaṁ kalyāṇatamaṁ tattē paśyāmi yō̕sāvasau puruṣaḥ sō̕hamasmi.
Пушан Единый, Яма и Сурья, Отец и сын, раскинь лучи, направь свой блеск.
Я вижу образ Твой прекрасный, я – Пуруша – Воспринимающий Единение.
17.
वायुरनिलममृतमथेदं भस्मांतम् शरीरम् ।
ॐ क्रतो स्मर कृतम् स्मर क्रतो स्मर कृतम् स्मर ॥ १७॥
Vāyuranilamamr̥tamathēdaṁ bhasmāntam śarīram.
'Om kratōsmarakr̥tamsmarakratōsmarakr̥tam smara.
Жизнь бессмертна дыханием, а тело закончится в пепле.
ОМ! Память вершителя помнит свершенное! Память вершителя помнит свершенное!
18.
अग्ने नय सुपथा राये अस्मान् विश्वानि देव वयुनानि विद्वान् ।
युयोध्यस्मज्जुहुराणमेनो भूयिष्ठां ते नम उक्तिं विधेम ॥ १८॥
Agnē naya supathā rāyē asmān viśvāni dēva vayunāni vidvān.
Yuyōdhyasmajjuhurāṇamēnō bhūyiṣṭhāṁ tē nama uktiṁ vidhēma.
Агни! Веди нас благой тропой в рай, о, Дивный, знающий все пути.
Удали от нас препятствия пороков. Мы Славим Тебя Величайшего!
॥ इति ईशोपनिषत् ॥
Iti īśōpaniṣat
Таково наставление о Всеобъемлющем Истоке Бытия
ॐ पूर्णमदः पूर्णमिदं पूर्णात्पूर्णमुदच्यते ।
पूर्णस्य पूर्णमादाय पूर्णमेवावशिष्यते ॥
ॐ शांतिः शांतिः शांतिः ॥
'Om pūrṇamadaḥ pūrṇamidaṁ pūrṇātpūrṇamudacyatē.
Pūrṇasya pūrṇamādāya pūrṇamēvāvaśiṣyatē.
'Om śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ
ОМ! Наполненность там, наполненность тут. От наполненности берется наполненное.
Наполненным наполненное прибывает, остаётся всегда наполненным.
ОМ! Спокойствие! Спокойствие! Спокойствие!
Перевел с санскрита Сатья Шринатх.