XV-XVI ғасырлар Шығыс Азияда Қытайда - Токугава, Жапонияда - Юнлэ сынды өз заманындағы өзге мемлекеттердің билеушілерінен қарағанда анағұрлым жоғарғы азаматтық - әскери билікке ие болған билеушілер болды. Бірақ олар
өзара бір-бірінен билікті жүргізу және иемдену жағынан әжептеуір ерекшеленді. Сегун Токугава - жоғарғы билікті әскери күшін көрсетіп, өз қарсыластарын соғыста жеңіп өз билігін орнықтырып алды. Ал император Юнлэ билікті мұрагерлік жағынан алды. Жапониядағы сегундар жүйесі - ХІІ ғасырда әскериленген феодалдық топтардың өз билігін орнықтыруға жасаған қадамдарынан орныққан әскери мұрагерлік түрде берілетін билік жүйесі. Сегунаттық жүйенің кемшілігі - сегун (әскери қолбасшы) өзінің билік ету құқығын жапон халқының ұлттық діні синтоизммен негіздей алмады. Синтоистік түсінік бойынша жоғарғы билік иесі микадо (император) - Күннің баласы ғана бола алады. ХІІ ғасырда билік үшін тартыс кезінде сегундар - император әулетін оқшаулап, азаматтық биліктен айырып, Киото қаласының әулеттік сарайларынан шығармай қойды. Неге сегундар - император әулетін жойып тастамады дегенге келсек - синтоистік түсінік бойынша император әулетіне қол тигізуге болмайды. Осы себеппен сегундар - император әулетін жоя алмады. Бірақ ХІІ ғасырда өзара соғыс кезінде бір-бірімен жауласқан ханзадалар императорлық әулеттің өкілдерін біраз азайтты. Сондықтанда сегунаттық билікте - дәстүрлік, діни қолдау болмады. Сегундардың буддизм мен конфуцийшілдерді қолдап, негізгі дін ету әрекеті нәтиже бермеді. Бірақ XVII ғасырда Жапонияда өз билігін орнықтырған Токугава әулеті өз билігін ұзаққа созды. Токугава әулетінің билігін орнықтырушы сегун Иэяцу Токугаваның елді біріктіріп, тыныштық орнатып, экономикалық дамуға серпін беруі - оған айырықша құрмет сыйлады. Тіпті оны кейін діни тұрғыда құдай деңгейіне көтерді. Бірақ синтоистер Токугаваны құдай деңгейінде қабылдамады.
Ал Қытайдағы Юнлэ (Чжу Ди) билігі мүлде өзгеше болды. Ол тумысынан императордың әулетінен болды. Юнлэ 1368 жылы Қытайда билігі орныққан Мин әулетінің отбасынан болды. Бірақ Юнлэ билікке соғыспен келді. Осы әрекетімен Иэяцу Токугаваның билікке келуімен ұқсас болды. Юнлэ билігінің Иэяцу Токугава қарағанда билігіне дәстүр мен діни қолдауы болды. Тіпті ойрат-моңғолдардың "Алтын топчи" кітабында Юнлэні моңғолдық Юань әулетімен байланыстыратындығы айтылды. Яғни, таққа мұрагерлігін саяси негіздеуге құқығы болды. Юнлэ бұны мейлінше пайдаланды. Қытайда - император Құдайдың ұлы деңгейінде дәріптелетіндігі Юнлэ билігін саяси бақталастықтан сақтады. Жалпы негізінен Юнлэ Қытайды империялық деңгейге жеткізген тұлға. Оның билік құрған кезінде суару каналдары тұрғызылып, ағартушылық салада кітаптар жазылған, Қытай мемлекетінің көрші елдерді бағындырудың сәтті жорықтары болды.
Еуропалық Франк мемлекетіндегі майордом қызметі - Жапониядағы сегундарға ұқсас болды. Жапониядағы сегун Иэяцу Токугава билігі мен император Қытайдағы Юнлэ билігі Еуропалық патшалар мен корольдерге қарағанда анағұрлым билікке ие болды. Бұған Азия халықтарының таным-түсінігі әсер етсе керек.
Суреттер ғаламтордан алынды