Найти тему

Франция королі Людовик XIV -нің "мемлекет - бұл мен" деген сөзі қандай мағынада айтылды?

Жалпы Франция королі Людовик XIV - нің "мемлекет - бұл мен" деген ұғымдық сөздің қай жерде айтылғандығы жәйлі бірнеше жорамалдар бар:

1. Франция парламентінің отырысында король Людовик XIV-тің салық алу құзіреттілігін корольге қалдыру бойынша айтқан сөздерінде негіздеді дейді.

2. Франция мемлекетінің үкімет басшысы кардинал Дж. Мазаридің қайтыс болғаннан кейін, өзінің жоғарғы билікті ешкіммен бөліспейтіндігін жариялаған кезде айтылды дейді.

3. Франция парламентінде сөз алған Сот төрағасының "мемлекет және король" деген сөзін бөліп, "мемлекет - бұл мен" деп жауап беріпті деген әңгімеден шықты делінеді.

Аталмыш қанатты сөздің қай жерде айтылды деген жорамалдарға қарамастан, авторы Франция королі Людовик XIV делінеді. Әрине, король бұндай сөзді айтқан жоқ. Ол айтқан сөздерді Карлайл солай түсініп жеткізді дейтіндерде бар. Бірақ ХІХ ғасырдағы француз жазушысы Пьера-Эдуара Лемонте өзінің шығармасында король Людовик XIV аталмыш сөзді айтты дейді. Көпшілік солай қабылдайды. Тарихқа осылай енді.

Жалпы Людовик XIV авторлықты телитін "мемлекет - бұл мен" сөзі - барлығынан да король биік тұрады. Мемлекет пен король тең ұғым деген абсолюттік биліктің көрінісін білдірсе керек. Яғни, король - мемлекет пен халық үшін қызмет ету үшін туғандықтан осы екі ұғымды бірдей қабылдау керек. Корольге қызмет еткенің - мемлекетке қызмет еткенің, мемлекетке қызмет еткенің - корольге қызмет еткенің деп түсінген жөн шығар. Корольде "мемлекет - бұл мен" деген сөзді айта отырып, өзінің абсолюттік билігінің барлығынан жоғары (парламент, сот) тұратындығы меңзесе керек.

Сурет ғаламтордан алынды