________Тожикистон_________
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Тожикистоннинг Панжакент ноҳияси ва унинг қишлоқлари деярли Зарафшон дарёси бӯйларида жойлашган ва бу жойлар ҳам номланиши, ҳам қазув вақтида топилган ёдгорликлари билан билан сайёҳларни ӯзига жалб этмоқда.
Панжакент шаҳридан бироз этакроқда (Самарқандгача 40 км) қадимий САРАЗМ қишлоғининг қолдиқлари топилган ва бу жой ЮНЕСКО рӯйхатига киритилган. Саразм ӯтган асрнинг 70 йилларида ногаҳоний топилган. Оддий бир чӯпоннинг ҳушёрлиги туфайли яйловдан топилган икки учи ӯткир теша музейга топширилади ва бу ноёб топилма дунё олимлари эътиборини ӯзига тортади. Европа, Марказий Осиёдан, айниқса, Москва, Ленинград, Душанбе ва Франциядан кӯпроқ) тарихчилар, археологлар ёпирилиб кела бошлайдилар.
Саразм маликаси қабри, унинг қимматбаҳо тақинчоқлари, 4 килограм олтин ва бошқа қимматбаҳо тошлар, тангалар, турмуш асбоб-ускуналари, кийим-бош қолдиқлари, ӯқ-ёй, қилич, турли лойдан ясалган рӯзғор ҳамда тикувчилик асбоблари ва б. топилади.
Саразм ёдгорлиги майдони 100 гектарни ташкил этади ва усти ёпилган, яъни қазув ишлари олиб борилган 12 майдон мавжуд. Бу тахминан, умумии майдоннинг 20-25 фоизини ташкил этади. Демак, ҳали 75-80 фоиз Саразм қишлоғи ёдгорликлари ёруғ юзага чиқарувчиларини кутиб ётибди. Ким билади, бу ерлар қазилганда яна қанча-қанчадан инсон ҳаётига оид сиру асрорлар очиларкин...
Саразмдан топилган асбоб-буюмлар Саразм, Панжакент, Хужанд, Душанбе ва бошқа жойларнинг музейларида намойиш қилинмоқда. Саразм ва Панжакент сайёҳлар манзилига айланмоқда, бу ерда ҳар куни дунёнинг турли мамлакатларидан ташриф буюрган сайёҳларни учратиш мумкин.
Ҳакимжон ЗОКИРОВ,
журналистлар уюшмалари Халқаро конфедерацияси аъзоси.