Щепкин училищета национальнай каадырдары бэлэмнээһиҥҥэ бэйэтин ураты ньыматынан албан аатырар. 1950 сыллаахха саха оҕолорун бастакы устуудьуйатын иитэн таһаарыаҕыттан ыла, Арассыыйа уонна СНГ тыйаатырдарыгар национальнай каадырдары үөрэтэр училище кыһата 50-тан тахса национальнай устуудьуйаны бэлэмнээтэ. Саха тыйаатырын историятыгар эргиллэн көрөр буоллахха, өссө ХХ үйэ 30-с сылларын саҥатыгар тыйаатыр уус-уран салалтата национальнай тыйаатырдарга үлэлиэхтээх артыыстары дойду театральнай үөрэҕин үрдүкү кыһаларыгар бэлэмнээһини саҕалаабыта.
Бүгүҥҥү дьоруойбут быйыл бүтэрэн кэлээри сылдьар, саха алтыс устуудьуйатын иитиллээччитэ - Сандара Федотова.
-Сандаара, ааҕааччыларга бэйэн тускунан билиһиннэр
-Үтүө күнүнэн, мин аатым Сандаара Федотова. Үөһээ Бүлүү улууһун Далыр нэһилиэгиттэн төрүттээхпин. Билигин Арассыыйа Судаарыстыбаннай академическай Малай тыйаатырын иһинэн М.С.Щепкин аатынан тыйаатыр үрдүкү училищетын (институт) төрдүс куурсун устудьуонабын.
-Бастакыгын сыананы кытта хаһан билсибиккиний?
-Оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан Ефросинья Егоровна аатырбыт «Мэнигийээн» цирковой устуудьуйатыгар сылдьыбытым. Бу устуудьуйа идэбин таларбар улахан суолтаны оонньообута дии саныыбын, тоҕо диэтэххэ бастакыбын сыананы кытта онно билсибитим уонна кинини онно сөбүлээбитим. Ол кэнниттэн Щепкаҕа хомуур буоларын истэн баран, мин бу үөрэххэ холонон көрүөхпүн наада эбит диэн быһаарыныыга кэлбитим.
-Щепкаҕа туттарсарга туох түһүмэхтэри ааһан киирбиккиний? Хайдах ааспытай кэпсээ
-Бастаан үөрэххэ киириэн баҕалаахтары барыларын хомуйан мунньах ыыппытара, онтон тыйаатыр артыыстарын кытта билсиспиппит. Уопсайа алта түһүмэх баар этэ, бастакы үс түһүмэххэ саха хамыыһыйата олороро, онтон бутэһик хаалбыт түһүмэхтэргэ Москубаттан хамыыһыйа кэлэн туппута. Туттарсарбытыгар үгэ, хоһоон, ырыа уонна проза үөрэтэн кэлиэхтээх этибит уонна өссө эбии хамсаныы пластикатыгар эксээмэн буолбута.
-Саамай сөбүлээн оонньообут испэктээгин уонна инникитин ханнык испэктээккэ сүрүн оруолу толоруоххун баҕараҕын?
-Оонньообут испэктээктэрбин барыларын сөбүлүүбүн. «Сон в летнюю ночь» У. Шекспир пьесатынан туруорбут үлэбитигэр Титания оруолун оонньуубун. Үчугэйэ диэн бу испэктээккэ үҥкүү, ырыа-тойук барыта баар онон сэргэх. «Шоколадный солдатик» диэн Б. Шоу айымньытын дипломнай үлэбитигэр туруорбуппут, жанра уустугун иһин сөбүлээбитим. Водевиль уонна комедия саамай ыарахан жанрдарынан ааҕыллаллар, тоҕо диэтэххэ чэпчэкитик оонньуохтааххын о.э «надо играть органично». Бу испэктээккэ сүрүн героиня ийэтин Катеринаны оонньуубун.
-Оруолларгар киирэргэр хайдах бэлэмнэнэ5ин?
-Бастатан туран, артикуляционнай уонна дыхательнай гимнастиканы оҥоробун уонна разминкаланабын. Онтон арыый табыллыбат сыаналарбын эрчийэбин. Тылбын хатылыыбын уонна саҥа «перестройка» айа сатыыбын. Онтон саҥата-иҥэтэ олорон бэлэмнэнэбин.
-Холобур оҥостор, тумус туттар артыыстардааххын дуо? Кимнээҕий?
-Артыыстар бастакы уочарат кими эрэ кэтээн көрөн, холобур оҥостон үөрэнэллэр. Оннооҕор «Мастерство актера» диэн сурун үөрэтэр барамайбытыгар туспа блок баар - «наблюдение за людьми, за животными» диэн. Холобур оҥостор артыыстарым, бастакы уочарат миигин үөрэтэр уһуйааччыларым: Людмила Владимировна Титова (актриса Малого театра), Максим Игоревич Филатов (актер Малого театра), Тамара Ивановна Лякина (актриса Пушкинского театра) уонна Анна Олеговна Гарнова (актриса театра Моссовета). Уһуйааччыларбын кытта билсэр-кэпсэтэр буоламмын миэхэ быдан чугастар, ол иһин киһи быһыытан билэн, артыыс быһыытынан хайдах оонньуулларын көрөн-истэн бэйэм эмиэ үөрэнэбин.
- “Артыыс идэтэ суох сатаан олоруо суох буоллаххына эрэ, бу идэҕэ үөрэнэ барыахха наада” – бу этиини туох дии саныыгын?
- Сөптөөх этии дии саныыбын, тоҕо диэтэхэ бу идэҕэ киһи бүтүннүү бэйэтин биэриэхтээх. «Это единственный вуз в котором студент работает над собой» - диэн эппитэ Тамара Ивановна Лякина (актриса Театра им. Пушкина) уһуйааным. Аҥардас иллэҥ кэмҥэ дьарыгар эрэ дьарык курдук санаан бу идэни талар табыллыбат. Тоҕо диэтэххэ, бу өрүү эҥкилэ суох үчүгэй буолууга талаһыы. «Театр для актера — храм. Это его святилище! Твоя жизнь, твоя честь — все принадлежит бесповоротно сцене, которой ты отдал себя. Твоя судьба зависит от этих подмостков. Относись с уважением к этому храму и заставь уважать его других, священно действуй или убирайся вон!» - М. С. Щепкин.
Камила Михайлова
