Гўдакка қандай ғамхўрлик қилишни аллақачон биласиз, аммо ўйинчоқларини парваришлаш борасида иккиланаётган бўлишингиз мумкин. Зеро улар юмшоқ, резина ва пластмассадан ишланган бўлишидан ташқари, балки “кўчаники” ва “уйники”га ажратилади. Ҳар бир ҳолатда алоҳида ёндашув талаб этилади!
Мария Зиборова, врач-микропедиатр, Москва педиатрия ва болалар жарроҳлиги илмий-тадқиқот институти
Ўйинчоқлар фабрикаси
Ўйинчоқлар болажонга шунчаки ҳурсандчилик эмас, балки улкан фойда ҳам келтиради, чунки улар болага қобилиятларини ривожлантиришда ва атрофдаги оламни англашда ёрдам беради. Бироқ маълум вазиятларда қўғирчоқлар, момиқ қуёнчалар ва резина ўрдакчалар болага зарар етказиши мумкин.
Биринчи навбатда, барча “тез кирланадиган” буюмлар, жумладан болалар ўйинчоқларида яшайдиган бактерияларни унутмаслик лозим. Бунда ташқи томони тоза шақилдоқ ёки ҳозиргина сотиб олинган юмшоқ айиқча ҳам хавф солиши мумкин. 4-8 ойлик оралиғи боланинг микробларга нисбатан энг заиф вақти ҳисобланади, чунки бу даврда улар кўрган ва қўлига тушган ҳамма нарсани оғзига солади. Бу босқичда шифокорлар сотиб олинган ҳар бир ўйинчоқни дарҳол ювишни, сўнгра унинг ифлосланишига қараб ҳафтада бир марта ювиб туришни тавсия этадилар. Бунда болакай ўзи билан бирга сайрга ёки поликлиникага олиб борадиган ўйинчоқларга алоҳида эътибор қаратиш зарур: уларда ифлосликлар ва бактериялар кўпроқ тўпланади.
Алоҳида ёндашув
“Тозалаш” усули ўйинчоқнинг қандай материалдан ишланганига боғлиқ. Юмшоқ ўйинчоқлар ва ривожлантирувчи гиламчаларни чангютгич билан тозалаш, қаттиқ ифлосланган ҳолда эса кир ювиш машинасида нозик буюмлар учун мўлжалланган режимда ювиш мумкин. Пластикдан ишланган буюмларга сув ва болалар учун мўлжалланган суюқ совундан иборат аралашма билан ишлов берган маъқул. Бундай ўйинчоқлар жуда ифлосланган тақдирда, уларни аввал тоғорачада ивитиб қўйиш, сўнгра яхшилаб озуқа содаси сепилган қаттиқ губка билан ишқалаш зарур. Батареялар ёрдамида ишлайдиган мошиначалар ва роботларни нам, аммо яхши сиқилган латта ёки спирт шимдирилган салфетка билан артиш мақсадга мувофиқдир.
Бироқ универсал қоидалар ҳам мавжуд. Хусусан, бола ҳали жуда кичик бўлган биринчи йилида таркибида кимёвий моддалар мавжуд воситалардан фойдаланиш керак эмас. Акс ҳолда, аллергия ривожланиши ҳавфи ортиши мумкин. Яхшиси оддий болалар совуни ёки махсус болалар кир ювиш кукунларини ишлатинг.
Ўйинчоқларнинг ҳеч бўлмаганда бир қисмини ёпиладиган шкафлар, контейнерлар ва қутиларда сақланг: шунда улар чангдан яхшироқ ҳимояланади.
Хўл жой
Ванна учун мўлжалланган резина ўйинчоқларга алоҳида парвариш зарур. Улар доим сув билан мулоқотда бўлгани боис, асосий хавф моғор билан боғлиқ. Ваннахонада унинг мавжудлигини плиталар орасидаги зиҳларда қорамтир доғлардан билиб олса бўлади. Бу вақт ўтиши билан ўйинчоқлардан қора “тангачалик” сув оқиб чиқишини билдиради. Мазкур ҳолатда резина ўйинчоқларни дарҳол янгилаш зарур. Севимли ўйинчоқлар кўпроқ хизмат қилишини истасангиз, уларнинг ичида сув қолмаслиги учун яхшилаб сиқинг ва дераза тагида, балконда, қуритгичда ёки кир осиладиган дорда қуёш остида мунтазам шамоллатиб туринг. Намлик ва қоронғиликни яхши кўрувчи моғор ультрабинафша нурларини ёқтирмайди.
Об-ҳаво
Болакайнинг ўйинчоқларида чанг ва аллергия қўзғатувчилар камроқ тўпланиши учун хонадон ичидаги ҳавонинг тозалигини текшириш керак. Бу вазифани замонавий ҳавони тозаловчи тизимлар жуда яхши амалга оширишади. Агар болада микроскопик каналар туфайли уй чангига аллергия пайдо бўлса, айнан шу воситалар қўл келади. Агар уйда ҳавони тозаловчи воситалар бўлмаса, болалар хонасини мунтазам шамоллатиб туришни ҳамда ҳафтада 1-2 марта нам латта билан чангларни артишни унутманг.
Назорат хариди
Болага юмшоқ ўйинчоқни олиб беришдан аввал оддий синовни ўтказиб кўринг: ҳайвончанинг терисини чимчилаб кўринг. Агар бармоқларингизда жун тутами қолса, таваккал қилманг: у нафас орқали боланинг ичига кириши мумкин, бу эса хавфли ҳолат. Резина ва пластик ўйинчоқларда бўёқни текширинг. Агар юзасини бир оз бармоқ билан ишқалаганда бўёғи ўчса, хариддан воз кечинг. Уйда болага ўрдакчани беришдан аввал уни совун билан ювинг ва ҳидлаб кўринг: кескин ҳид у билан танишувдан бош тортишга кучли сабабдир.