Найти тему

Xатнія дэманы. Частка 1.

Оглавление

Баннік, захавальнік лазні

Баннік альбо Лазіебнік - славянскі дэман, які насяляе лазні. Баннік - дэман-ахоўнік, нават апякун славянскіх лазняў альбо меншых бані, якія ў той час былі ў кожнай карчме. Лазіебнік клапаціўся аб чысціні і парадку ў лазні, ахоўваў вопратку людзей, якія прымаюць расслабляльныя ванны. Ён таксама забяспечваў камфорт пры купанні, клапаціўшыся пра ідэальную тэмпературу вады ў памяшканні і правільную цвёрдасць бярозавых або дубовых ведзьмаў, каб біць цела. У абмен на ўважлівае выкананне сваіх абавязкаў яму давалі патроху вады ў гарбуз альбо ванначку кожны дзень. Тут вы можаце ўбачыць падабенства з іншымі хатнімі дэманамі, якія выконваюць пэўную дзейнасць па невялікай ежы ці прытулку.

Аднак, калі банкір рабіў сваю справу, але ўзамен не атрымліваў узнагароды, ён помсціў гаспадарам шматлікімі мудрагелістымі спосабамі. Сярод іншага, яго абвінавацілі ў спаўзанні і апёках гарачай вадой ці парай, якія ён мог прыняць. Што яшчэ горш, грэбаваны і адчайны дэман можа быць адказным за ўтаплення альбо перакідванне ахвяры ў найбліжэйшы вадасховішча і завабліванне іншых вадзяных дэманаў. З уздымам грамадскіх лазняў, ізгоі сталі ператварацца ў негатыўнага дэмана. Яго станоўчыя якасці і заслугі былі забытыя, і да іх ставіліся як да зламысніка. У канчатковым выніку яго пазітыўны вобраз адышоў у нябыт, калі пасля эпідэміі чумы наступіў узрост бруду і людзі пачалі адчуваць, што частае купанне шкодзіць здароўю. У гэты час падковы пачалі вешаць над уваходам у лазню, каб адпусціць лейтэнанта ад жыцця ў ім.

Постаць банкіра або мудрагеліста падаецца даволі выразна. Часцей за ўсё яго бачылі як маленькага, карлікавага дзядка з вялікай галавой, доўгім носам і чорнымі валасамі па ўсім целе. Яму таксама былі характэрныя доўгія канечнасці і невялікія, але вострыя зубы. Баннік таксама валодаў здольнасцямі зменлівай формы, суправаджаў людзей у выглядзе кошкі, сабакі ці труса. Частыя выпадкі былі і тады, калі незадаволены банкір прыняў форму пары на сваіх гаспадароў.

Кікімора, злосны прадвеснік няшчасця

Кікімора - жаночы, шкодны хатні дух, асабліва вядомы ў раёнах Русі. Яго назва, верагодна, паходзіць ад яго назвы, таму што старажытнарускія кікаты азначалі гэтак жа, як выццё, і, як мы ведаем, выццё шпіндзеляў падчас начнога кручэння па шышыморы прадвешчанае няшчасце. Яе часта называюць "кашмарам без пэўнага твару". Як і ў большасці славянскіх дэманаў, кікімора ўзнікла ў выніку выкідка плёну, дзіцяці, які памёр адразу пасля родаў, альбо раптоўна памерлай жанчыны. У апошнім выпадку яна магла прыняць твар памерлай маці, бабулі ці прабабулі, і ў гэты час такога дэмана называлі хатнім (як мяркуецца, жонкай хатняй гаспадыні). У адрозненне ад кікіморы, Дамовіч быў ахоўным духам.

Большая частка дзейнасці кікіморы складалася з прадзення і вязання карункаў, з'яўлялася яна ў асноўным ноччу. Шпіндзель яе верацяна лічыўся дрэнным знакам, які прадвесціць няшчасце. Яны зрабілі жыццё больш прывабным ад свавольстваў у выглядзе абуджэння немаўлятаў, заблытанасці нітак або дражніць курэй. Яна была асабліва злосная да мужчын. Шызіморы жылі ў самых вільготных месцах дамоў. Часцей за ўсё гэта былі падвальныя памяшканні, але для яе не было праблемы сядзець проста пад падлогай ці на гарышчы. Для абароны ад кікіморы былі выкарыстаны аналагічныя ахоўныя абярэгі, як і ў выпадку кашмараў.

-2

Кікамора з'явілася ў выглядзе малюсенькай і маленькай жанчыны, якая магла стаць нябачнай. Твар яе быў нерэгулярны, не вельмі чалавечы. У некаторых выпадках яе твар нагадваў мёртвую жанчыну з сям'і, якая жыла ў доме. Замест ног яна можа мець гусіныя ногі. Часцей за ўсё яе бачылі на турнікеце, на якім яна круцілася па начах.

У апавяданнях пра ведзьмаў і дзічыну кікімора была намалявана як павукападобны, які насяляў каналы і забалочаныя раёны.