Австралийские ученые создали глиняные кирпичи с добавлением окурков сигарет.
Или — Австралиянал агьали маслихlат буллай бур къалияндалул окуркартту кирпичру бавриву ишла дуллан.
Эту новость на лакский язык мы перевели в рамках проекта «Языки России», который мы делаем при содействии «Института развития интернета»
Австралиянал аьлимтурал хIасул бувну бур къалияндалул окуркартту хIаласса синааьрщарал кирпичру. Синааьрщарал кирпичирттал ва къалияндалул хъиривличIлурдал хасшивуртту лархьхьуну, маслихIат буллай бур окуркартту кирпичру бавриву ишла дуллансса цаппарасса кьяйдарду. Хьусса материал дусса дур куклусса ва мунил гъилишиву укунмасса кирпичиртталнияр къаитаракьайсса дур. Кирпичру бансса энергия тIурча харж хъанай бусса бур чансса. Мунил ахттаршиннардая бувсун бур Materials журналданий.
Гьарца шинал ттуршлийсса токсичнайсса затру дусса ряхва триллиондалийн дирсса окуркарттал чапал буллай бур шагьрурду ва тIабиаьт. Къалияндалул фильтрду дурну дусса дур целлюлозалул ацетатрал ххаллая, цивгу ацIрахъул шинайн дияннин аьрщараву аьллалисса. Мунияр ххину цаппарасса чIемултрал, чавахъирттал ва цаймигу ущу-щулгъилул окуркартту дукралун ккалли дурну дукайсса дур. Мунийн бувну, мукунсса ххиличIлурдал масъала захIматсса бур. Мельбурнскаллал королевский технологический институтравусса цала уртакьтуращал Аббас Мохаджераннул ккаккан дурну дур къалияндалул окуркартту ччувччусса синааьрщарал кирпичру бан ишла дуллансса план. Автортурал хIисав дурну дур окуркартту ччуччаврил гъилишиву ва ми хIала дурсса синааьрщарал кирпичирттал ахттаршинна. Дурну бактериологическийсса хъирив лаявуртту, маслихIат бувну бур ханхъусрал стерилизация дансса ва ми строительный материаллануву ишла дуллансса кьяйдарду.
Таммакулул ххиличIлурдащал окуркартту ччуччайсса дур 16 мегаджоул ца килограммрайсса
гъилишиврий, чарил хъуручI ччуччаврил гъилишивруяр мукьва единицалул лахъсса.
Ца процент окуркарттал синааьрщаравун ишла баврийну бюхъан тIий бур кирпичру ччуччин харж буллалисса энергия 20 миллиард мегаджоуллал чан бан. Мунийну токсичнайсса ччюрк чан шаврищал лагь хьун тIий дур къалиян учаврил тIабиаьтрайн биян буллалисса зарал. Бактериологическийсса хъирив лаявурттая махъ духсса окурткарттаву аьлимтуран ашкара хьуну бур листерияртту. Ишла къадурсса къалияндалул ххиличIлурдал мисаллаву, ряхра ссятрал дянив 105 градусрал гъилишиврий кьакьан дурсса личIаннин, аьлимтуран ашкара хьуну бур бациллу.
Нафталиндалул ккузрал бактерияртту чIаланну лагь буллалишиву ахттар шайхту аьлимтурал маслихIат бувну бур къалияндалул ххиличIлурду датIлатIийни ишла бан нуц ппив хьун къабитайсса затурдил пакетру. Миннал мукунма ккаккан дурну дур промышленностьраву ишла дансса ханхъуслил стерилизация даврил кьяйдартту: озондалийну, водородрал пероксидрайну, кIирисса ссихIирайну ва нафталиндалийну.
Ца процент окуркарттал хIаласса кирпичирттал цIакьшиву дусса дур лахъсса.
Мунийну материал куклу хьуну дур. Му материалдания бувсса къатригу дикIан тIий дур куклусса ва гъилишиву ядайсса. Окуркартту кирпичирттаву ишла дан аьлимтурал маслихIат буллай шанна кьяйда. Окуркартту ва мюрш дурсса къалияндалул ххиличIлурду датIин аьркинну бусса бур лавкьусса урнардаву, тIабиаьт чапал шаврия мугъаятшиврун. Кьанкь духлаган дан аьлимтурал маслиIат буллай бур ультрафиолетрал кумаграйну. Аьлимтурал тIутIимунийн бувну, окуркарттавусса токсичнайсса затру ппив шаву лахъсса дусса дур, миннул тIабиаьт чапал даву паччахIлугъирттал къулагъасралу бикIан багьлай бусса бур. Аьлимтал мукунма маслихIат буллай бур окуркартту ва къалияндалул ххиличIлурду датIинсса урнарду дишин ва миннул ишлашин сантирайн рутан.
Шанна шинал хьхьичI британнал аьлимтурал маслихIат бувну бур окуркартту ишла дуллан электростанциярттай водород ябан ишла байсса ккутIарисса хъуручI бавриву. Хъинну лябукку бусса дусса дур муния хьусса материал
Таржума бувссар Асия Кьурбанмахlаммадовал