Тунов куни «Соф.уз»да «Оғриқли мавзу. Қуллар таълими» деган сарлавҳани кўриб қолдим. Бир вақтлар ўзим ҳам шундай сарлавҳа билан бир таржима мақола чиқарганим эсга тушди. Очиб кўрсам, ўша — менинг таржимам. 2013 йил 28 май куни «Кун.уз»да чиқарган эканман (скриншот).
Ўзимга хон, ўзимга бек вақтим. Хоҳлаган нарсамни, лекин «қизим сенга айтаман, келиним сен эшит» услубида чиқариб юрган вақтим. Ҳозир шунақа — Андижонда 30 километрлаб велойўлаклар қуришмоқчи, Ўзбекистонда велотуризмни ривожлантиришмоқчи, велойўлаклар қуриш кераклигини Президентнинг ўзи ҳам айтяпти. У вақтларда эса Тошкентда милиционерлар велосипедларни тортиб оларди. Бундай қилиш яхши эмаслигини айтиш мумкинми-йўқми, ҳатто шуни ҳам билмаганимиз учун, ҳар куни биттадан мақола (хабар эмас, мақола) чиқарардик — Европанинг фалон шаҳрида фалон минг киши ҳар куни ишга великда қатнайди, Осиёнинг фалон шаҳрида ҳокимлар ҳам ишга великда қатнайди, Американинг фалон шаҳрида тирбандликларни камайтириш учун текинга велик тарқатишяпти, дегандек. Яна хоҳласам, хоҳлаган нарсамни чиқармай ҳам қўяверардим. «Фонд Форум»ларга ўзимча бойкотлар қилиб юрганим-чи (тўғри, уч марта бойкот эълон қилган бўлсам, учала сафар ҳам бойкотни бузишга арзигулик инфоповод берилган — охирги инфоповод «Фонд Форум»нинг ёпилиши эди; қандай қилиб буни ёзмаслик мумкин?).
2013 йил яна шундай бир даврки, бундай мақолалар Фейсбукларда фаол улашилмасди, қизғин муҳокама қилинмасди. Масалан, шу «Қуллар таълими» мақоласига ҳам «Кун.уз»нинг Фейсбукида атиги тўртта лайк қўйилган, бир мартагина шейр қилинган, фақат битта коммент қолдирилган. Ўзи бу мақоланинг таржима қилинишига ҳам ўша вақтда мактаблар билан боғлиқ қандайдир муаммо сабаб бўлган бўлса керак. Фақат муаммонинг ўзини ёза олмаганим учун, ўрнига шу «Қуллар таълими»ни бериб қўя қолганман — мавзуга доир материал, муаммога яқин мавзу. «Ғирт қўрқоқ бўлган экансан-да», дейишингиз мумкин. Ҳа, шунақа. «Бунёдкор» стадиони олдида чипта олиш учун катта навбат (оломон) юзага келгани ҳақида суратлари билан хабар берганинг учун собиқ МХХга тушунтириш хати ёзсанг (ҳозир бунақа хабарларни МХХ тугул, оддий футбол фанатлари ҳам ўқимайди), ҳали ҳам тетик Ўзбекистон Матбуот ва ахборот агентлиги «‘Лента.ру’дан ахборот олиш — қонунга ҳилоф» деган хулосаси билан сайтингни ярмини ноқонунийга чиқарса, билмадим, одам шунақа қўрқоқ бўлиб қолса керак... Эҳ, мен хотираларига ўралашиб қолган бир нотавон...
Қизиқ, ўша вақтларда шундай мақолаларни — таржима қилиш ҳақида-ку гапирмай қўя қолай — ўқишга қаердан вақт топган эканман-а? Яна ҳам қизиқ: эски «Кун.уз»даги ўша мақола остида, «Ўқишни тавсия қиламиз» блокида автоматик тарзда чиқиб турган биринчи хабарга, унинг суратига қаранг (тақдири ҳазили бўлса керак). Қандай ғаройиб! Бахтга қарши, бу саҳифаларни энди фақат Интернетнинг архивида кўриш мумкин (афсуски, эски «Кун.уз»нинг архиви сайтдан ўчириб ташланган). Шунда ҳам ВПНни ёқиш керак — чунки Ўзбекистонда Интернетнинг архиви ҳам блокировкада (тавба!). «Қуллар таълими» деган унчалик ҳам ёмон бўлмаган мақоланинг ўзбекчасини эса ҳали блокировка қилинмаган (ва, умид қиламанки, бундан кейин ҳам блокировка қилинмайдиган) «Соф.уз»да ўқишингиз мумкин. Тавсия қиламан.