20 йил аввал «Ўйнайсан, ўйнайсан» деб ашула айтиб юрадиган Рашид Холиқов ўтган ҳафта ўғлини уйлантирибди. Ҳаммаёқда тўй суратлари, ҳаммаёқда шунинг муҳокамаси: «Президент дабдабали тўйларни ёмонлаган вақтда бу ҳаддидан ошибдими?». Одамлар қизиқ — улар орасида шу тўйни танқид қилганларни кўкка кўтариб, бунга жим қараб турганлардан юз ўгирадиганлари ҳам бор. «Танқид қилмадингми, ё сен ўзинг шунақа дабдабали тўй тарафдорисан, ё шуларнинг қаролисан!», деган ҳукм ҳам тайёр.
Биринчидан, бундай ҳушёр одамларга: «Ўтган йили сиз яхши кўрадиган россиялик ўша машҳур миллиардер Тошкентдаги қариндошларининг тўйларини дабдаба билан ўтказганида қаерда эдингиз, сиёсий ҳушёрлигингиз қаерда эди?», дегинг келади. Ҳар ҳолда, ўша шов-шувли тўйлар ҳам Президент августда тўйларни кетма-кет танқид қилганидан сўнг ўтказилган эди. Лекин бундай савол қўйиш баҳсни чексизлик қаърига қулатади, албатта.
Иккинчидан, Рашид Холиқов катта, дабдабали тўйларни чеклаш, меҳмонлар сонини 150—200 кишидан оширмаслик лозимлиги ҳақида Президент томонидан фикр билдирганидан кейин тўйига бир неча юз кишини чақирган биринчи ўзбекистонлик эмас. Бекободда март охирида 70 га яқин киши овқатдан заҳарлангани ҳақидаги хабарларга кўзингиз тушган бўлса керак — уларнинг бир қисми 300 киши қатнашган никоҳ тўйида, қолгани эса 280 кишилик қиз базмида бўлган. Бу — бир мисол. Катта эҳтимол билан, Рашид Холиқовни танқид қилаётган кўпчилик орасида яқин бир-икки ҳафта ичида 300—400—500—600 кишилик тўйлар, ошларда қатнашиб, «Зўр ўтди-я!» деб юрганлар бор.
Учинчидан, Президент дабдабали тўйларни чеклаш ҳақида ҳали бирор ҳужжатни имзолагани йўқ, у, бироз кескинроқ кўринишда бўлса-да, фақат таклиф берди, холос. Давлат раҳбарининг бу таклифи устида депутатлар, сенаторлар иш олиб боряпти, жамоатчилик фикри ўрганиляпти. Шундай экан, ўғлининг тўйига бир неча юз кишини чақиргани учун санъаткор ё амалдор ё оддий бир фуқарога дарров лой чаплаш — боз устига, ҳали бу расман тақиқланмаган бўлса — бироз ўринсиз.
Тўртинчидан, Рашид Холиқов танқидига бағишланган энг кўп ўқилган мақоладаги бир жиҳатга қўшилмай илож йўқ — дабдаба/ҳашамат солиғини жорий этиш керак. Ҳаммамиз билиб турибмиз — аксарият катта тўйлардан кўзланган мақсад «Мен ҳам шундай тўй қила оламан» деб ўзни кўрсатиш холос; оддий мақтанчоқлик. «Фалон маросим ўтказилмасин, пистон тадбир тақиқлансин» дегандан кўра, менимча ҳам, «Мана, шу солиқни тўлаб қўйгинда, билганинг қил», деган ҳар томонлама мақбулроқ — шунда мақтанчоқлар ҳам ўзини босар, тўйлар ҳам ўз-ўзидан тартибга тушиб қолар балки (тўғри, дабдаба солиғи одатда ҳашаматли уй, қимматбаҳо машина, катта-катта яхта кабиларга солинарди, лекин Ўзбекистонда кўпроқ тўй қилиб мақтанишади-да). Чунки тақиқланган маросим ўрнига барибир тақиқларга «иммунитетли» янгиси чиқади, назорат қилувчи органлар лупа билан текширадиган тўйлар 150 киши билан ўтиб кетар, лекин сенаторлар билмай қолган ва маҳаллалардаги фаол хотин-қизлар томонидан ўйлаб топилган янгича тадбирларда 300 киши ҳам қатнашиб кетавериши мумкин. Одамлар тинчгина дабдабали тўйнинг камида ярим баҳоси миқдоридаги солиқни тўласин-да, (қонун доирасида) хоҳлаганини қилсин. Самараси «золотой» авторақамлар аукционлариникидан кам бўлмайди, менимча — мана, одамлар бир нечта Spark’нинг пулига битта авторақам олиб, битта Spark’га тақиб юрибди: буни кўрганингда ичингда бир нима дейсану, лекин ҳеч ёмон томони, бирор зарари йўқлигини ҳам тушунасан — пули бор экан, олибди, қандини урсин.
Бешинчидан, етти мучангиз соғ, топиш-тутишингиз яхши, қорнингиз тўқ, устингиз бут, дам олишга вақтингиз ҳам, пулингиз ҳам бор, хуллас, бировдан камчилигингиз йўқ, лекин сизда Malibu сотиб олиш имкони йўқ. Яқин йилларда Felicita’дан ҳам уй сотиб ололмайсиз. Millenium бутигидан 2 миллион сўмга «рубашка» сотиб олиш ҳам сизга хос эмас. Қўшнингизда бунинг барига етарли ҳамма ресурс бор ва у ҳар куни 2 миллион сўмлик «рубашка» кияди, бир ойга қолмай Malibu ҳам олади, Felicita’даги янги хонадонини таъмирлашни ҳам бошлайди. Сиз харидлар масаласида ўша қўшнингизга тенглашишга ҳаракат қилмайсиз, албатта. Боз устига, сизда Malibu’га ҳам, Felicita’даги хонадонга ҳам, 2 миллион сўмлик кўйлакка ҳам эҳтиёж йўқ. Бу ўзингизга ҳам, қариндош хотинларга ҳам яхши аён. Шунинг учун шундай қимматбаҳо машина/уй/«рубашка» сотиб олгани учун қўшнингиздан гина қилмайсиз. Менимча, одамлар тўй-маросимлар борасида ҳам шунақароқ фикрлашни бошласа, ҳаммаси жой-жойига тушишига яна бир қадам ташланган бўларди.
Оёқни кўрпага қараб узатганга нима етсин!
Блогдаги бошқа постлар
— Президент матбуот хизматининг брифинглари ҳақида
— Президентни (яна) алдашгани (ёки алдашмагани) ҳақида
— Қурилишлар ҳақида
— Блог. Навбатдаги