Тыва дылым. Тыва чогаал

Улуг-Хемниӊ агымы дег күштүг, ак-көк Тывавыстыӊ дээри дег арыг, бора хектиӊ эдери дег өткүт, алдын-сарыг сыгырганыӊ ырлаары дег элдептиг төрээн дылым! Шулуу Чыргал-оолович САТ, баштайгы тыва профессор, дыл эртемнериниң доктору.

подборка · 124 материала

Тывам

2 недели назад

«Тыва кижи»

Тыва кижи кончуг чараш, Дылы, домаа өткүт, тода. Аажы-чаңы бөдүүн топтуг, Арны-бажы чазык-чаагай. Тыва кижи холу чемзиг, Тырткан эъдин кылып, дүлер, Аъжын-чемин делгеп, салып, Аяк-шайын кудуп сунар. Тыва кижи тулган шевер, Тыппазы чок, кылбазы чок, Сыгыт-хөөмей сала бээрге, Сыгыргага канчап деңнээр...

Тывам

2 недели назад

💥СҮТТҮГ ШАЙЫМ Өгбелерим буянындан дамчып келген Өремелиг сүттүг шайым таан чаагай. Өөрүшкүнү сөңневишаан сергедиптер, Өргүн чонум чеми болган сүттүг шайым. Эртен эрте туруп келгеш, хүннү уткуп, Эскен шайым саарып, сүттеп, үстүн куткаш, Сүлде-сүзүк, буян күзеп, чалбарбышаан, Сүттүг шайым үстүн өргүүр чаңчылдыг мен. Өг деп чараш өргээвиске чыглып келгеш, Өремелиг сүттүг шайны аартап оргаш, Сагыш-сеткил өөрүшкүзүн үлешпишаан, Саадавайн төндүр ижер, сүттүг шайым. Сүүзүннүг сүттүг шайым аартап оргаш, Сагыжымга авам, ачам бо-ла кирер Сүттүг шайның изиг бузун буруладыр Сенче, менче сунуп бээри хүндүткел-дир. Аккыр сүттүг шайым амданыындан Аарыг деп сөс ала-чайгаар эстип чидер Деривисти төгүлдүр-ле аартап ижер, Дендии чаагай ижиртингир, сүттүг шайым. Алефтина Адышаа. #тывачогаал

Тывам

1 месяц назад

Тыва дыл дугайында 2 шүлүк

Молдурга САЛЧАК. Тыва дылым Төрээн чуртуң кайыын, чүден эгелээрин Дөгеревис ырлажып-даа турар-дыр бис. Төлү биске ада-ие, чери – алдын, Төрээн дылы олар-биле бир дең эргим! Чаңгыс сөстен сеткил өөрүп, сергеп болур, Чандыр барза, хомудай-даа берип болур. Эдипкен сөс, боодан үндүр аткан ок дег, Эгиттинмес дижири-ле ылап ийин. Шугум чазаар мурнувуста шыгаап аар бис, Чугаалаптар мурнувуста боданыр бис. Сөөктү хемдээш, чилиинге-даа чедер апаар, Сөстү сөглээш, эчизин-даа көөр апаар. Тыва сөстүң мерген байлаан билир дизе, Дыка каастап, кояжыдар албан эвес...

Тывам

1 месяц назад

Сергей Пюрбю. Кызыл коъштуш авторунуң салым-чолу

Тываларның төөгүзүнде ат-сураа билдингир кижилерниң бирээзи – чогаалчы Сергей Пюрбю. Таңды Тыва Россияның чалгынының адаанче 1914 чылда кирериниң бүдүүзү 1913 чылдың сентябрь 7-де амгы Улуг-Хем кожууннуң Эъжимге келир үениң чогаалчызы Сергей Пюрбю төрүттүнген. Элээди оол шаанда орус байларга хөлечиктеп тургаш, орус дылга чугаалап өөренип ап, орус кижилерден хөй чүүлдү билип алган. Орус дылды багай эвес билири эртем-билиг чедип алырынга дыка дузалаан. Тыва Арат Республика үезинде Ленинградка Соңгу...

Тывам

2 месяца назад

ТӨРЭЭН ДЫЛЫМ ДӨЗҮН ТУРА ТЫРТЫП КААПТЫ!

Төрээн дылым дөзүн тура тыртып каапты! “Төлдеринге “Үжүглелди” өөретпес!” - дээн. “Хоруваан бис! - бөлгүмнерге өөрензиннер, Хостуг шакта ойнап-хөглеп шиңгээтсин!" - дээн. “Үжүглелди” бирги класска өөретпеске, Үрезинни черже чажып, тарываан боор... Хөрзүнүнче хөгбээн чемиш дазыл чокка Хөлбеңнедир частып кээр бе? Ол-даа меге! Тыва дылым дыка чараш хөөн-түрүн Тыва чаштар сеткилинден хооруп кагды! “Арай деп-ле чаңгыс шакты бердивис чоп! Ада-ие чөпшээрезе - өөрениңер!!!” Тыва дылда тынып...

Тывам

6 месяцев назад

ТӨӨГҮЛҮГ БОЛУУШКУН – ТЫВА ДЫЛ ЯНДЕКС ОЧУЛДУРУКЧУДА

Яндекс.Очулдурукчу сервисче тыва дылды киирериниң талазы-биле ажылды 2017 чылда идепкейжи бөлүк эгелээн. Ынчан Тыва Республиканың чазааның информастыг политика Департаментизиниң начальниги Али Кужугет ажылды уштап-баштап эгелээн. Бо Москвага барып, Яндекстиң офизинге четкен турган. 1 сая тыва-орус эжеш домактардан чыып эккелиңер деп харыы алган. Оон бээр-ле домактар чыыр ажыл эгелээн турган. 2017 чылда Соян Шолбан тыва дылдың онлайн-очулдурукчузу деп төлевилелди чедиишкинниг камгалааш, «Росмолодежи»-ниң грантызын ойнап алган...