Бай-Дагдан сес километр черде турар Бай-Хөлдүң шынары Таңдыда Дус-Хөлден ылгалбас: дузу-даа, курту-даа, малгажы-даа ол олчаан. Эмненир аарыглары база-ла ындыг. Колдуу-ла чон ангинаны болгаш сөөк-даяк аарыгларынга удур кирер. Ханылаан тудум суу изип орар. Маңаа Тес-Хемниң, Эрзинниң чамдык организацияларының пансионаттары ажылдап турган, ам чүү-даа артпаан...

Чаа-Хөлде Кара-Суг ар­жаа­ны соок сугларга ха­маар­­жыр – сөөк-даякка ажык­тыг, остеохондрозтуг, ты­ныш органнарында болгаш эндокринниг системада аарыг­­ларлыг кижилер эмненир.  Бай-Тайгада Бел аржааны ийи үндезинниг. Сөөк-шыңган­нарга болгаш чүстерге эки. Чартыктаан кижилерни эм­нээн таварылгалар база тур­ган. Химиктиг тургузуунда гиброкарбонаттыг магний-кальций бар.  Бай-Тайгада база бир аржаан — Туралыгны тус черниң чурттакчылары колдуунда чем хайылдырар системаның, ол ышкаш инфекциялыг халдавырлыг аарыгларга удур ажыглап турарлар...