Бұл кезең Осман империясы тарихында сұлтан халиф ІІ Абдул-Хамиттың билік құрған уақытына байланысты зиялы қауымның "Зұлым кезеңі" деген атау берімен орныққан. Атауды 1891 жылы Стамбұлда шығып тұрған "Ғылым қазынасы" журналының төңірегіне топтасқан зиялы қауым өкілдері өз шығармаларында атаған. Кезеңнің "Зұлым кезеңі" -деп аталуында бір адамның шексіз билігінің орнығуымен пайда болған хал-ахуал суреттелген. ІІ Абдул-Хамит сұлттаның билік құрған кезеңінде - Осман империясының зиялы қауым өкілдерінің...

Тысячу лет назад, когда на Ближний Восток пришли тюрки, которые покорили его и защитили от крестоносцев исламский мир, в долине Зеравшана уже стоял город. Две тысячи лет назад, когда Римская республика вела активную экспансию по всему Средиземноморью, он уже считался древним. Три тысячи лет назад, когда Рима и вовсе не существовало, здесь уже были построены стены. В этом городе все идет своим чередом. Он разучился куда-то спешить. Самарканд с населением более полумиллиона человек является третьим по численности городом Узбекистана...