552 жылы Жужандар (Авар) қағанатының құлауымен құрылған Түркі қағанаты жайлы зерттеген ғалымдар көптеген ізденіс жасап, түркітану ғылымына өз үлесін қосқаны анық. Түркітану ғылымына үлес қосып жатқан ғалымдардың арасында да Ортағасырлық Орталық Азия тарихын зерттейтін ғалымдар арасында да - Түркі этнонимы, Түркі қағанатын құрған түркілердің сөйлеу тілінің қалыптасуы жайлы ортақ тоқтам жоқ. Бір ғалымдар - түркі тіліннің қалыптасуына парсы тілі ықпал етті дейді. Тіпті осы жорамалды қолдайтын ғалымдардың бір шоғыры түркі тілі - парсы тілінің ықпалымен пайда болды дейді...

... Дегенмен, әлі де көп орыстың тілін, тегі, бір кереметтей көретіндер. Әлгі орысшаға шамасы келсе де, келмесе де аузын қисайтып өзінше тыраштанып жататындарды айтам. Иә, рас, кезінде қилы-қилы заман болды. Ол кезде қазақ болу жаман болды. Өнегелілердің, зиялылардың қатарынан болғың келсе орысша сөйлеуге, орысша ойлауға талпыну керек болды. Орыстың тілін бізге прогрестың тілі, Пушкин мен Достоевскидың тілі деп үйретті. Соған иман келтіруге міндетті болдық. Шынымен де солай ма еді? Шынымен де орыстың тілі керемет пе еді? Жоқ, әрине! Ол тек орыстың біздерді қалай да болса өз дініне кіргізу саясаты...