"Quba Xanlığı" Telegram kanalı Bakıda, xalça muzeyində sərgilənən Quba qrupuna aid olan bir xalçadan sizlər üçün bəhs edir. Xalçada, "Tövrat"dan götürülmüş bir hekayənin, təsvir olunduğu səhnə var.
Dini süjet İbrahim peyğəmbər, onun oğlu İshaq və gəlini Rebekkaya (Rəfəqə) həsr olunub. Belə ki, İbrahim əleyhissalam, Eleazar adlı nökərini vətəni Mesopotamiyaya, Hərran şəhərinə öz qohumlarının yanına oğlu İshaq üçün həyat yoldaşı seçməyə göndərir.
Eleazar bu məqsədlə hədiyyələrlə dolu bir karvanla yola düşür. Səhərə yaxın bir vaxtda Eleazar dua edərək deyir: “Ey Allahım, mənə İbrahimə layiq bir gəlin, İshaqa isə uyğun bir həyat yoldaşı seçməkdə yardım et.” Səhər tezdən bir quyunun başına çatan Eleazar orada su götürmək üçün gələn qızlara yaxınlaşır və onlardan su istəyir. Bu zaman qızlardan biri ona belə cavab verir: “Mən sizə də, dəvələrinizə də su verərəm.” Eleazar qızdan kim olduğunu soruşduqda, onun Vafuilin qızı Rebekka olduğunu öyrənir. Daha sonra Eleazar Rebekkaya atasının yanına getmək istədiyini bildirir. Rebekka onu evlərinə aparır. Eleazar Rebekkanın atasına gəliş məqsədini izah edir və etdiyi duanı danışır. Rebekkadan bu məsələ ilə bağlı razılıq istədikdə, o dua edərək deyir: “Allah məni seçib” – və razılığını bildirir.
Beləliklə, Rebekka Eleazarla birlikdə yola çıxır və İshaqın yanına gəlir. Onlar görüşən andan bir-birlərinə bağlanır və bununla da ilk yəhudi ailəsi qurulmuş olur.
Süjetdə əsas obrazlar kimi İbrahimin nökəri Eleazar, Rebekka, onun qardaşı Lavan və babası Nahor (eyni zamanda İbrahim peyğəmbərin qardaşı) təsvir olunur.
Xalça 2012-ci ildə italiyalı kolleksiyaçı Alberto Boralevidən alınıb. O, 1995-ci ildə Romada bir qalereyada bu xalçanı tapıb.
Bu xalça, XIX əsrin sonlarında Qubada toxunmuş bir əsər kimi, yerli xalçaçılıq ənənələrinin dinlərarası mədəniyyət mübadiləsinin unikal bir sübutudur.
Xalçanın detalları
“Zeyxur” xalçasının orijinal kompozisiya quruluşu ara sahədə dini süjet və “Alpan” xalçalarına xas haşiyə zolağından ibarətdir. Ara sahənin ornamenti isə “Zeyxur” xalça kompozisiyasına yaxındır. Xalçanın bütün sahəsi boyu səpələnmiş və bu süjeti əhatə edən çarpazlaşan, həndəsiləşmiş “Qollu çiçi” xalçalarına xas olan qol formalı elementlər, üslublaşdırılmış quş təsvirləri xalçaya özünəməxsusluq verir. Bu element “Xətai” kompozisiyasının əsasını təşkil edən “qol” (böyük budaqlar) təsviri ilə bağlıdır. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, məhz “Xətai” bu bədii kompozisiyanın əcdadıdır. Xalçanın rəng həlli də gözoxşayandır. Sürməyi, sumağı, qəhvəyi rəng çalarları harmonik şəkildə birləşərək onun koloritini mükəmməlləşdirir.
Bu xalçanın qeyri-adiliyi odur ki, xalçadakı təsvir, Azərbaycan xalçaçılığında ənənəvi süjetli xalçalarda rast gəlinən miniatur janrında işlənməyib. Əksinə, bu əsərdə klassik Avropa rəssamlıq məktəbinə xas kompozisiya və təsvir üslubu aydın şəkildə hiss olunur.