Уҙған аҙнала Башҡортостан Хөкүмәтендә аҙна һайын үткән оператив кәңәшмә булманы. Уны Башҡортостан Башлығы Радий Хәбиров үткәрә. Был турала хәбәр ителеү менән оппозиция баҫмалары бының теләһә ниндәй сәбәптәрен эҙләй башланы. Шул уҡ ваҡытта ул көндә Башҡортостан Башлығының көн тәртибендә Мәскәүҙә төбәк мәнфәғәттәрен яҡлау көнө һәм Рәсәй Хөкүмәте Рәйесе урынбаҫары Д.Н. Чернышенко рәйеслегендә Рәсәй Федерацияһының “Физик культураны һәм спортты үҫтереү” комплекслы дәүләт программаһын тормошҡа ашырыу буйынса Хөкүмәт комиссияһы ултырышында ҡатнашыу ҡаралған ине. Әйткәндәй, Радий Хәбировтың эшмәкәрлеге хаҡында уның социаль селтәрҙәренән белергә мөмкин. Тағы бер телеграм-канал республиканың Мәҙәниәт министрлығында ГСУ эшләй һәм министр ҡулға алынды тигән хәбәр таратты. “Фактчекинг по-башкирски” телеграм-каналы сығанаҡтары иһә Тәфтиш комитеты БР Мәҙәниәт министрлығында бер ниндәй ҙә сара үткәрмәй, ә иноагент Михаил Ходорковский* яҡлы булған А.Потылицын яҙған бөтә нәмә уның шау-шыулы фантазияһында ғына була. Министр эш урынында, ведомство штат режимында эшләй. Был аҙнала медицина ойошмаларына ялған документ ебәрелде, унда республиканың дәүләт һаулыҡ һаҡлау учреждениелары хеҙмәткәрҙәренең махсус хәрби операция үткәрелгән райондарға “ирекле командировкаһы” тураһында хәбәр ителә. Имеш, был хәрбиҙәргә һәм халыҡҡа медицина ярҙамы күрһәтеү өсөн кәрәк. Документта медицина ойошмалары етәкселәре өсөн хеҙмәткәрҙәрҙең билдәле бер процентын бүлеү буйынса ялған күрһәтмәләр бар. Был документ ялған тип хәбәр итәбеҙ. Башҡортостандың Һаулыҡ һаҡлау министрлығы бындай бойороҡтар һәм хаттар ебәрмәгән. Бындай йөкмәткеле рәсми ҡарарҙар юҡ, һәм уларҙы ҡабул итеү планлаштырылмай. Рәүфә Рәхимованың ресурстары, һәр ваҡыттағыса, факттар менән манипуляция яһап, республика Башлығы тураһында мәғлүмәтте кире яҡтан күрһәтә. Был юлы, “Минченко Консалтинг” губернаторҙарҙың сәйәси тотороҡлолоғо рейтингына һылтанып, улар Радий Хәбировтың Волга буйы федераль округы буйынса исемлектең түбәнге өлөшөндә булыуын раҫланы. Әммә рейтингты ентекләп өйрәнгәндә уларҙың дөрөҫ булмауы асыҡлана. Беренсенән, рейтингтың март версияһында бүлек күрһәткесе 15 түгел, ә 13 балл тәшкил итә. Икенсенән, баһаны 13 балдан 12 балға тиклем кәметеү тик бер формаль параметр – вәкәләттәр ваҡыты бөтөү буйынса төҙәтеү менән бәйле. Рейтинг методологияһына ярашлы, билдәләнгән ваҡыттың яртыһынан кәмерәк ваҡытын биләгән төбәк башлығына 2 балл (элекке 3 урынына) бирелә. Был күрһәткес сәйәси тотороҡлолоҡ кимәлендәге реаль үҙгәрештәрҙе сағылдырмай. Шулай итеп, Радий Хәбиров үҙ позицияларының тотороҡлолоғон күрһәтә. Мессенджерҙарҙа сираттағы ташлау: Салауат ҡалаһында “Газпром нефтехим Салауат” предприятиеһына БПЛА һөжүме тураһында хәбәрҙәр фонында Башҡортостан Башлығы Радий Хәбировтың телмәре менән дипфейк таратылды. Был роликта синтезланған тауыш пилотһыҙ аппараттар һөжүме арҡаһында “яғыулыҡ етешмәүе” һәм аграр секторҙа “критик өҙөклөктәр” тураһында белдерә. Был сифатһыҙ яһалған алдаҡ. Ҡоралланмаған күҙ менән дә ялғанлыҡ күренә: ҡулдарҙың цикллы ҡабатланған хәрәкәттәре, күҙҙәрҙең тәбиғи булмаған шыма хәрәкәттәре, кадр ҡапыл өҙөлә, ә “һөйләм” дауам итә һәм бер үк ишаралар ҡабатлана. Яһалма интеллект монтажын күптәр аңлай. Роликтың төп нөсхәһе Радий Хәбиров тарафынан 2024 йылдың 9 майында, дошмандар изге байрамда шул уҡ предприятиеға һөжүм иткәндә, уның биттәрендә баҫылып сыҡҡан ине. Сығанаҡтарҙы тикшерегеҙ: Республика Башлығының бөтә рәсми мөрәжәғәттәре һәм белдереүҙәре уның социаль селтәрҙәрендә һәм рәсми каналдарында баҫыла. Паникаға бирелмәгеҙ һәм раҫланмаған роликтар таратмағыҙ. Башҡортостан властары Евразия күсмә цивилизациялар музейын булдырыуға аҡса бүлде. MKSET мөхәррире был ҡарарҙы мыҫҡыллап, проектты кәрәкмәгән сығым итеп күрһәтергә ҡарар итә: ул музейҙың йылына 40 мең кеше килеүен шик аҫтына ала, юлдар төҙөү өҫтөнлөклөрәк тип раҫлай һәм дөйөм алғанда фекер алышыуҙы “музейҙар кәрәкмәй, асфальттан яҡшыраҡ” тезисына төшөрә. Һис шикһеҙ, юлдар мөһим, әммә туристик объекттарҙың артыҡ сығымдар булыуын ишетеү сәйер. Беренсенән, Торахан мавзолейы территорияһындағы визит-үҙәк транспорт менән барып етеү мөмкинлеге арҡаһында 115 меңдән ашыу кешене йәлеп иткән. Бындай динамиканы хатта республиканың иң заманса музейҙары ла күрһәтмәй. Икенсенән, музей үҙе төҙөлгәс һәм тулы күләмдә эшләгәс, экспозиция, программалар һәм инфраструктура менән килеүселәр һаны артасаҡ. Тулы ҡиммәтле музей һәм визит-үҙәк масштабы һәм туристар ағымына йоғонтоһо буйынса төрлө туристик объекттар. Өсөнсөнән, йәлеп итеү нөктәләрен булдырыу — иҡтисади бурыс: туристар төбәккә аҡса килтерә, ул республикала — ҡунаҡханаларҙа, кафеларҙа, экскурсоводтарҙа, сувенир бизнесында тороп ҡала. Ә был Башҡортостанда бер нисә мең ғаиләнең эш хаҡы. Күренеүенсә,баҫма алдаҡ менән популярлыҡ яуларға тырышҡан блогер-уҡыусылар кимәленә тиклем төшә. Лайктар ғына ҡуйһындар... Был аҙнала ла башҡорттарҙы күпләп МХО биләмәһенә ебәрәләр тигән хәбәр таралды. Инде нисәнсе тапҡыр! Был юлы уны башҡорт телендә тараттылар. Йәнә Мәскәүҙән көс структуралары вәкилдәре киләсәк һәм кешеләрҙе йыйып, махсус хәрби операцияһы биләмәһенә ебәрәсәк. Бер ниндәй справкалар ҙа, сирҙәр ҙә ярҙам итмәйәсәк. Был, әлбиттә, сираттағы алдыҡ. Бер ниндәй бындай указ да, приказ да юҡ. Әйткәндәй, ошо көндәрҙә Өфөнөң Совет район суды “Свободные медиа” автономиялы коммерцияға ҡарамаған ойошмаһының ялған мәғлүмәт таратыуҙа ғәйепле тип таныуы билдәле булды. Быға ойошмаға ҡараған “Пруфы/Новости Уфы и Башкирии” ТГ-каналындағы хәбәр сәбәпсе була. Баҫмала дрондың ҡала заводтарының береһенә килеүе, артабанғы шартлау һәм интернет эшенең боҙолоуы тураһында мәғлүмәт бирелә. Әммә Башҡортостандың Ғәҙәттән тыш хәлдәр буйынса дәүләт комитеты тикшереүе күрһәтеүенсә, был мәғлүмәттәр раҫланмаған һәм тикшерелмәгән мәғлүмәттәргә нигеҙләнгән. Суд ойошмаға 2 миллион һум күләмендә штраф рәүешендә административ яза тәғәйенләй. * Юстиция министрлығы тарафынан сит ил агенттары исемлегенә индерелгән.