Социаль селтәрҙәрҙә һәм ҡайһы бер киң мәғлүмәт сараларында Өфө кафеһында спиртлы эсемлектәр махсус хәрби операцияла һәләк булған яугирҙәрҙең портреттары төшөрөлгән стакандарҙа бирелеүе тураһында мәҡәләләр баҫылып сыҡты. Өфө властары имеш-мимештәрҙе тиҙ арала кире ҡаға. Видеояҙмаларҙы ҡуйған аккаунттар беҙҙең ҡалаға бәйле түгел. Тикшереү күрһәтеүенсә, видео менән кафе Өфөлә рәсми теркәлгән бер кафеға ла оҡшамаған. Шулай уҡ Башҡортостанда бер генә ҡағыҙ стакан етештереүсенең эшләүе асыҡланған, һәм ул бер ҡасан да бындай продукция эшләмәгән. Видеола күренгән алкоголде шулай уҡ беҙҙең төбәктә етештермәйҙәр. Рәсми мәғлүмәттәр базаһында был алкоголь эсемлеген урындағы кафеларға һәм ресторандарға ебәреү тураһында мәғлүмәт юҡ. Иҫегеҙгә төшөрәбеҙ: һәләк булған хәрбиҙәр тураһында ялған мәғлүмәт таратҡан өсөн енәйәт язаһы алырға мөмкин. “Однажды в Башкирии” телеграм-каналы, КПРФ ағзаһы Рөстәм Хафизовтың рейд һөҙөмтәләренә таянып, Башҡортостандың дәүләт дарыуханаларында буш кәштәләр булыуын, ә льготалылар йәшәү өсөн мөһим дарыуҙар ала алмауын белдерҙе. “Фактчекинг по-башкирски” телеграм-каналы эштең нисек барғанын һөйләне. Беренсенән, шуны белегеҙ: "Башфармация" – ул ғәҙәти булмаған дарыуханалар селтәре. Уның төп бурысы мохтаж булғандарҙы: пенсионерҙарҙы, хроник ауырыуҙарҙы, аҙ тәьмин ителгәндәрҙе дарыуҙар менән өҙлөкһөҙ тәьмин итеү. Льготалылар өсөн дарыуҙар, шул иҫәптән көслө тәьҫир итеүсе һәм психотроп препараттар, һәр ваҡыт бар. Дәүләт аптекаларында ике йүнәлеш бар: - социаль (льготалы дарыуҙар) бының өсөн дәүләт яуаплы, һәм бында өҙөклөктәр юҡ; - берәмләп һатыу – ул коммерция. Әгәр кәштәләрҙә ниндәйҙер препараттар булмаһа, был логистика йәки ихтыяж мәсьәләһе, әммә льготалы дарыуҙарға ҡағылмай. "Башфармация" йәшәү өсөн мөһим препараттар исемлегендәге бөтә кәрәкле дарыуҙарҙың булыуын тәьмин итә. Йәшәү өсөн мөһим дарыуҙарға хаҡтарҙы РФ Хөкүмәте көйләй. Әгәр коммерция дарыуханаларында улар ҡиммәтерәк булһа, был законһыҙ. Бындай факттар тураһында социаль селтәрҙәрҙә түгел, ә Росздравнадзорға ғариза яҙырға кәрәк. Ғауғалы белдереүҙәр менән уртаҡлашыр алдынан, һүҙҙең льготалы препараттар йәки коммерция препараттары тураһында барғанын тикшерергә кәрәктер ул? “Пруфы”ға драмаһыҙ йәшәү бик күңелһеҙ күрәһең, шуға күрә улар Булгаков амбулаторияһын яманларға ҡарар иткән. Бында, уларҙың фекеренсә, белгестәр етешмәй, табиптар даими артығын эшләй, ашығыс ярҙам юҡ. Әммә ысын картина икенсе. Медицина учреждениеһы штаты 100 процентҡа тулыландырылған, шул иҫәптән 12,25 табип ставкаһы һәм 19 урта медицина персоналы берәмеге бар. Өҫтәмә вакансиялар юҡ. Ауыл халҡы төп хеҙмәттәрҙең булыуы тураһында әйтә: һәр кем табипҡа барып, анализ тапшыра ала, ашығыс осраҡтар өсөн тәүлек әйләнәһенә ҡабул итеү бүлмәһе бар. "Поликлиникала бөтә прививкаларҙы ла эшләйҙәр, үҙҙәре шылтыратып, вакцина килгәндә прививкаға саҡыралар. Тар белгестәргә яҙылырға ярҙам итәләр: бала медицина тикшереүе үткәндә, алты-ете табипты күренергә тейеш булғанда, педиатр үҙе бөтәһенә лә бер көндә яҙҙы”, — тип билдәләй йәш әсә Аделина. Сираттарға килгәндә, улар теләһә ниндәй дәүләт поликлиникаһында бар, әммә алдан яҙылғанда проблемалар булмай. Табипты өйгә саҡырыу ҙа ойошҡанлы эшләй. Шуға күрә “медицина коллапсы” тураһындағы тарих факттар менән тикшереүҙе күтәрә алмай. “Барыһы ла насар” стилендәге дәғүәләр ысынбарлыҡҡа ҡарағанда манипуляцияға оҡшаш. “Однажды в Башкирии” телеграм-каналында автор Амангилде ауыл советы башлығы Вадим Абдуллинды яҡлап, ул "әгәр Әбйәлил районында ла комбинат барлыҡҡа килһә, ул район тормошон яҡшыртһын" тигән фекер яҙҙы. Шунда уҡ журналистар, йәнәһә, Сибай УГМК-һы алдан биргән финанс ярҙамы вәғәҙәләрен үтәмәгән, тип билдәләне. Әммә был дөрөҫ түгел. Вәғәҙә ителгән 200 миллион һум уңышлы тотонолған да инде: - 18 миллион һум “Ирәндек” боҙ һарайының хоккей секцияһы өсөн автобус һатып алыуға тотонолған; - 20 миллион һум Сибай хәйриә фондына тапшырылған, ул бәләкәй сибайҙарҙың Ҡырымда ял итеүенә йүнәлтелгән; - балалар поликлиникаһын капиталь ремонтлауға яҡынса 10 миллион һум; - 23 миллион һум төрлө объекттар буйынса проект документацияларын әҙерләү менән бәйле тормошҡа ашырылған (бер көрәш спорт клубы, модулле газ ҡаҙанлығы, Урал аръяғында инвалидтарҙы реабилитациялау үҙәге, лагерь биләмәһендә торлаҡ корпус төҙөү, ятаҡты капиталь ремонтлау). Сибай халҡының йәшәү сифатын яҡшыртыуға һәм ҡала киңлеген төҙөкләндереүгә йүнәлтелгән бик күп социаль һәм мәҙәни башланғыстар ошо финанс ярҙамы арҡаһында тормошҡа ашырылды. Мәҫәлән, 2020 йылда компания сибайҙар өсөн модулле газ ҡаҙанлығы төҙөнө, шулай уҡ коррекция мәктәбенең яңы корпусын төҙөү өсөн проект-смета документацияһын әҙерләне. Бынан тыш, 2019 йылдың сентябрендә ҡалаға ябырылған көслө ел эҙемтәләрен бөтөрөүгә аҡса бүленә. “Пруфы” баҫмаһы бер ваҡыт “Эксперт” баҫмаһын баҡсасылар өсөн ай календарын баҫтырғаны өсөн тәнҡитләгәйне. Имеш, был фәнни түгел һәм көлкөлө. “Фактчекинг по-башкирски” телеграм-каналы иһә “Пруфы”ның архивына күҙ һалған, ә унда, баҡһаң, ҙур эзотерик баҡса сәскә ата икән. “Пруфы” уҡыусыларына фамилия буйынса сихырсылыҡ һәләтен тикшерергә, календарҙың билдәле бер көнөндә иңбашы аша төкөрөргә кәңәш итә, кире резусы булған кешеләрҙең сит планетанан булыуын раҫлай, Ә Ҡаҙағстандан экстрасенс Украинала махсус хәрби операцияның нисек үҫешерен күҙаллауы тураһында һөйләй. Тимәк, редакция, йәнәһе, фәнни булмағанға ҡаршы көрәшә, ә үҙҙәре штатлы сихырсынан мистик хөрәфәттәр яҙырға мәжбүр итә.