Элек-электән башҡорт халҡы им-том итеү, арбау, ноҡот һалыу, ҡот ҡойоу, төш юрау кеүек инандырыуға ҡоролған дауа төрҙәрен үҙаллы йәки халыҡ медицинаһының башҡа ысул-саралары менән бергә яраштырып ҡулланған. Бөгөн дә медицина ни тиклем көслө булһа ла, халыҡ табиптарына мөрәжәғәт итеүселәр күп. Хәйбулла районының Юлбарыҫ ауылында ла тап шундай кешене осраттыҡ. Әлфиә Ғәзизова 36 йыл мәктәптә уҡытыусы булып эшләгән, әле хаҡлы ялда. Башҡортостандың атҡаҙанған мәғариф алдынғыһы, төрлө Маҡтау һәм Рәхмәт хаттарына лайыҡ булған. 15 йыл Юлбарыҫ мәктәбендә директор урынбаҫары вазифаһын тартҡан, 10 йылдан ашыу ауылдың ҡатын–ҡыҙҙар советы етәксеһе булған. Күптәр элекке педагог хәҙер имсе булып киткәнме тип тә һорар. Эйе, был һәләт кешегә һөнәренә ҡарап түгел, ә нәҫелдән бирелә. Әлфиә Басир ҡыҙының әсәһе Сәмиғә Рәхимйән ҡыҙының им–томдарын әле лә ауылдаштары яҡшы хәтерләй. Тап әсәһенән күреп, уның өйрәтеүҙәре һәм кәңәштәре буйынса Әлфиә Ғәзизова был эшкә тотона. Әйткәндәй, Юлбарыҫ ауылы имсеһенең кәңәштәре бик үҙенсәлекле һәм күптәр бындай ысулдың барлығын да хатта белмәйҙер. Һәр хәлдә имсе инәйҙәр менән күп аралашҡан минең үҙемә лә улар бер аҙ ятыраҡ тойолдо. Мәҫәлән, Әлфиә Басир ҡыҙы аяҡ–ҡулдары һыҙлаусыларға түбәндәге кәңәште бирә. — Һолоно бүрттереп, мунсалағы әләүкәгә йәки урындыҡҡа простыня йәйеп, шуның өҫтөнә һалаһың. Йәнә шыптырҙы йәйеп ебәрәһең дә сирле кешене урап ҡуяһың. Уның хәленә ҡарап күпме ваҡыт ултыртаһың. Үҙең ҡалаҡлап ҡына ауыҙына һыу ҡойоп ултыраң. Сирле был осраҡта шыбыр тиргә бата, тир менән ауыртыуҙары ла сыға. Һыуыҡ тейгән кешене лә ошолай итеп бағырға мөмкин. Бәләкәй саҡта беҙгә әсәй дарыу эсермәне, йүткереп ебәрһәк, тиҙ генә ҡамыр йәйеп ебәрер ине лә бал һөртөп йәки ете төрлө үләнде быуландырып ҡына һалып, простыняға урап ҡуйыр ине. Хәҙер уйлайым да, шуға инанам: гел әсәйемдең алымдары сирҙе тир менән сығарыу булған. Ул шулай уҡ бәпәйе булмаған ҡатындарҙың эсен һылар, эстәрен күтәрер ине. Был алымды мин дә эшләйем, хәҙер минең дә бер нисә бәпәйем бар, миңә килеп дауаланғандан һуң әсә булыу бәхетенә ирешкән ҡатын-ҡыҙҙар һәр саҡ шылтыратып, рәхмәттәрен еткереп тора, – ти Әлфиә Басир ҡыҙы. Имсе апай шулай уҡ уҫаҡ япрағы менән ҡайын япрағын бергә йыйып, уны бер тоҡҡа һалып, быҡҡандан һуң һыҙлаған аяҡ–ҡулды тығып ултырырға, үләнгә ятыу серҙәре, цистит менән ыҙалаған кешеләргә ҡыҙыу кирбестең ярҙамы тураһында бик ҡыҙыҡлы итеп һөйләне. Шулай уҡ кем тире ауырыуҙары менән ыҙалай, уларға ҡайын утының көлөн алып, уның өҫтөнә һыу ҡойоп, бер нисә ваҡыттан һуң һөҙөп, шул һыу менән сайынырға кәңәш бирә. Быларҙан тыш, Юлбарыҫ ауылы имсеһе ҡот ҡоя, арҡа һылай, эс күтәрә. Иң мөһиме - массажты ҡулдың усы менән түгел, ә бармаҡ остары менән эшләргә кәрәк икән. Кешенең усына әллә күпме энергия йыйылыуы ихтимал, шуға күрә бармаҡ остары менән эшләнгән массаж иң файҙалыһы, ти ул. Ҡыш көнө Әлфиә Басир ҡыҙы Лянтор ҡалаһында йәшәгән ҡыҙҙары янына бара, яҙҙан алып көҙгә тиклем ауылда йәшәй. ИҒТИБАР: Башҡа пабликтарға, гәзит-журнал сайттарына авторҙан һорамайынса ҡуйыу тыйыла! Автор фотоһы.