Гөлйемеш БАЯЗИТОВА “Ашҡаҙар” радиоһында – тауыш режиссёры, “Юлдаш плюс” йәштәр интернет-радиоһында музыкаль мөхәррир булып эшләй. “Юлдаш” радиоһында иһә сәнғәт тураһында рубрика авторы булараҡ билдәле. Шул уҡ ваҡытта йәш ижадсы музыка сәнғәтен һөйөүселәрҙе моңло көйҙәре менән ҡыуандырып тора. Гөлйемештең моңло донъяһына байҡау яһар өсөн үҙен әңгәмәгә саҡырҙыҡ. – Иң беренсе, сираттағы уңышың – Игорь Стравинский исемендәге йәштәр музыкаль конкурсында I урынды алыуың менән ҡотлайбыҙ! Унда "Заятүләк менән Һыуһылыу" башҡорт халыҡ эпосы буйынса ижад ителгән симфоник поэма менән Рәми Ғарипов шиғырына яҙылған "Диңгеҙ" романсын тәҡдим иткәнһең. Унан алдараҡ Беларусь Республикаһында Михаил Огинский исемендәге халыҡ-ара йәш композиторҙар конкурсында дипломант булыуыңды ла беләбеҙ. Шуныһы ҡыҙыҡ: баһалама ағзалары әҫәрҙәрең хаҡында ниндәй фекер белдерә? – Милли колорит сағыу ишетелә, башҡа ҡатнашыусыларҙан шул яҡтан ныҡ айырылаһың, тиҙәр. Быға аптырайһы түгел, сөнки тыуған яғым – Баймаҡ районының Темәс ауылында балалар бәләкәйҙән халыҡ йырҙарын ишетеп үҫә, үҙем дә уларҙы йыр бәйгеләрендә башҡара торғайным. Тағы ла партитураларҙы хатаһыҙ эшләүемде билдәләйҙәр. Был йәһәттән композиция буйынса уҡытыусым – Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, композитор Салауат Рафиҡ улы Сәлмәновҡа төплө белем биргәне өсөн рәхмәт. – Композитор булыр өсөн талант ҡына етмәй. Ул күп төрлө ҡоралдарҙа уйнарға, музыка теорияһын һәм тарихын яҡшы белергә тейеш. Ни өсөн бындай ҡатмарлы һөнәрҙе һайланың? – Тыуған ауылымда VI класты тамамлағас, Өфөгә Ғәзиз Әлмөхәмәтов исемендәге музыка гимназия-интернатының фортепиано бүлегенә уҡырға килдем. Өлкән кластарҙа билдәле композитор Нур Әсғәт улы Дауытов алып барған композиция түңәрәгендә шөғөлләндем. Тап уның кәңәше менән 2014 йылда Заһир Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт институтының композиция бүлегенә уҡырға индем. Атайым Миңдеғәле Мөхәмәтйән улы менән әсәйем Зәйтүнә Әкрәм ҡыҙы минең юрист булыуымды теләне. Шулай ҙа, күңелеңә нимә оҡшай, шуны эшлә, тип һайлау мөмкинлеге бирҙеләр. Былтыр Башҡортостан Башлығы эргәһендәге Башҡортостан дәүләт хеҙмәте һәм идара итеү академияһының "Дәүләт һәм муниципаль идара итеү" йүнәлешен тамамланым. Бөтә уңышымдың нигеҙе булып әсәйем менән атайымдың тәрбиәһе тора. Улар мине көн һайын дәртләндерә, ҡанатландыра, көс бирә. Уларға рәхмәтем сикһеҙ! – “Юлдаш” радиоһында “Моңло Емеш” тигән матур рубрика сығара торғайның. Унда музыка ҡоралдары, Башҡортостан композиторҙарының ижады менән таныштырып барҙың. "Саҡматаш" тигән тапшырыуҙа архитектура, әҙәбиәт, кинематография сәнғәте өлгөләренең барылыҡҡа килеү тарихын һөйләнең. "Ябай тел менән" тигән рубрикала профессиональ музыка сәнғәтендә ҡулланылған төшөнсәләрҙе аңлата инең. Ошондай бай мәғлүмәтле, ҡыҙыҡлы тапшырыуҙарың һуңғы арала сыҡмай башлауы нимәгә бәйле? – Әле композиторлыҡ эшенә ныҡлап тотондом, шуға күрә тапшырыуҙар әҙерләүҙе туҡтатып торҙом. Тиҙҙән яңынан-яңы йырҙарымдың, музыкаль әҫәрҙәрем донъя күрәсәк. Ә әлегә йырҙарымды Дамир Тайыпов, Айгиз Уйылданов, Сәлимә Юлдашбаева, Лариса Ҡужагилдина, Зөлфиә Салауатова һәм башҡа йырсылар башҡарыуында ишетергә мөмкин. – Йырҙар өсөн көйҙәрҙе нисек уйап сығараһың? – Ғәҙәттә, шиғырҙың үҙ моңо була. Берәй ниндәй шиғыр уҡыһам йә ишетһәм, шул моң башыма инеп оялай ҙа нотаға һалмайынса тынмай. Яралған көй: “Мине сығар!” – тип талап итә башлай. Нотаға һалмаһам, ысын мәғәнәһендә ауырыйым. Юҡ-юҡтан кәйефем ҡырыла, нимәлер эшләмәгән һымаҡ, күңелгә ҡыйын. Ул моңдан юрған аҫтында йәшенеп тә ҡасып булмай. Шуға ла ваҡыт юҡта шиғыр уҡымайым. Ә көйҙө ҡағыҙға яҙһам, тыным иркенәйгән һымаҡ рәхәт булып китә. Моңо булмаған шиғырға йыр яҙмайым, сөнки көй тыумай. Йыр, романс, хорға әҫәрҙәр ижад иткәндә мотлаҡ һүҙҙәргә иғтибар бирәм. Минеңсә, көй шиғырҙа әйтелеп бөтмәгән хис-тойғоно сағылдырырға, шағирҙың фекерен үҙәккә үтеп инерлек итеп еткерергә тейеш. – Гөлйемеш, көйҙәрең наҙлы яңғырай, яҡты тойғолар уята. Мәҫәлән, симфоник оркестр өсөн ижад иткән "Заятүләк менән Һыуһылыу" музыкаль поэмаңда, ысынлап та, тулҡын тауышы, ҡоштар һайрауы ишетелгән һымаҡ. Оркестр өсөн ошондай күләмле әҫәрҙәр яҙғанда моңдо ҡайҙан алаһың? – Ул осраҡта илһам ижад барышында килә. Башлап китеүе генә көс. Тәүҙә башымда көйҙөң яҡынса формаһы, йәғни һөлдәһе төҫмөрләнә. Ул мәлдә буласаҡ әҫәрҙе мотивтары менән генә ишетәм. Яҙырға ултырһам, көй тулыһынса яңғырай башлай. – Йырҙарыңды тыңлаған саҡта талғын ғына аҡҡан сылтыр шишмә, ялан буйлап уйнаҡлап сапҡан аттар, бергә шаярышып осҡан бәләкәй генә ҡоштар күҙ алдына баҫа. Көйҙәреңдәге бындай илгәҙәклек, йүгереклек ҡайҙан килә? – Күңелем шундай – һәр саҡ ҡайҙалыр талпынам, осам, шаярырға ла яратам. Йәш булһам да, күп нәмәне эшләп өлгөрмәҫмен һымаҡ, үҙемде гел “тиҙерәк-тиҙерәк” тип ҡыуам. Ә былай тормоштан ҡәнәғәтмен. Минең үҙ донъям бар, тирә-яҡтағы хәлдәргә ул тиклем иғтибар итмәйем. Тормошто ныҡ яратам, миңә йәшәүе оҡшай. Нурзиә ХӘСӘНОВА әңгәмәләште. Фото: Гөлйемеш Баязитованың шәхси архивынан.