Республикабыҙға исем биргән халыҡтың туған теле, кесе Ватаныбыҙҙағы ике дәүләт теленең береһе булған башҡорт телен һаҡлау һәм үҫтереүгә бәйле төрлө яҡлы күләмле эш алып барылыуы тәбиғи хәл. Туған телебеҙгә арналған бик күп саралар үтеп тора, республика етәксеһе башланғысы менән 2019 йылдан алып Башҡорт теле көнө билдәләнә. Туған телгә ынтылыш ғаиләнән тыш тағы ҡайҙа ярала? Әлбиттә, балалар баҡсаһында, мәктәптәрҙә. Үҫеп килеүсе бәләкәй милләттәштәр башҡортса һөйләшә, аңлай белһен өсөн уларҙы ҡыҙыҡһындыра ла белергә кәрәк. Был осраҡта ҡоро теләк кенә етмәй, эргәңдә бер ниәт менән янған фекерҙәштәрең, ә ҡул аҫтында уйлағаныңды бойомға ашырыр сараларың да булыуы зарур. “Башҡорт телен өйрәнеүгә айырыуса балалар һәм йәштәр араһында ҡыҙыҡһыныуҙы арттырыу өсөн байтаҡ нәмә эшләнелә. Бында уҡытыуҙа яңы, заманса алымдар ҡулланыу, мәктәптәргә йәш уҡытыусылар килеүе, матбуғат сараларында сағыу пректтар, коммерцияға ҡарамаған ойошмаларға бирелгән гранттар ҙа инә”, – тип яҙғайны республика етәксеһе социаль селтәрҙәрендә. Замана балаларын китап һүҙе, яҙыу-уҡыу менән генә ҡыҙыҡтырып булмауы көн кеүек асыҡ, хәҙергә осорға ярашлы алымдары, уларҙы тормошҡа ашырыр өсөн аҡса сығанағы ла талап ителә. Ошондай саҡта бик күп мөһим, ҡыйыу уй-ниәттәр йөрөткән фекерҙәштәргә Башҡортостан Республикаһы Башлығының гранттар фонды ярҙамға килә. Башҡорт телен һаҡлау һәм үҫтереүгә йүнәлтелгән сараларға финанс ярҙамы күрһәтелеүе арҡылы бихисап матур проекттар тормошҡа ашты. Шундайҙарҙың береһе – Миәкә районында Пионерҙар һәм уҡыусылар йорто нигеҙендә барлыҡҡа килгән “Йәнһүрәт” студияһы. Был бәләкәй йәштән алып үҫмер йәштәге балаларға тәғәйенләнгән ҡыҙыҡлы майҙансыҡ балалар өсөн башҡорт телен өйрәнеүҙә тәүге аҙым булып тора. “Йәнһүрәт”тә эшләй торған төркөм башта был йүнәлеш буйынса белемен арттыра. 6–15 йәштәге 37 бала башҡорт теле буйынса һабаҡтар ала, йәнһүрәт төшөрөү серҙәренә өйрәнә. Балалар телдең фонетикаһы ҡанундары менән танышып, башҡортса телмәрҙе яҡшыртыуға, һүҙ запасын байытыуға өлгәшә башлай, башҡорт балалар әҙәбиәте, халыҡ ижады менән дә таныша. Тел менән яҡындан танышыу эше йәнһүрәт төшөрөүгә бәйле ҡағиҙәләрҙе үҙләштереү менән йәнәш бара: йәш ижадсылар сценарий яҙып ҡарай, персонаждарҙы әҙерләй, төшөрөү, монтаж, тауыш яҙҙырыу һәм башҡа нескәлектәргә өйрәнә. Тырышлыҡ бушҡа китмәй: студияла шөғөлләнгән балалар башҡорт телендә алты – “Төлкө-төҙөүсе”, “Мөғжизәле һүҙ”, “Йәшелкәй һәм уның дуҫтары”, “Йәш һунарсы”, “Аҡмулла”, “Зирәк ҡыҙ” тигән ҡыҫҡа метражлы йәнһүрәттәр ижад итә. Уларҙы интернет аша – проектты ғәмәлгә ашырыусы ойошманың һәм партнерҙарының “Бәйләнештә”ге төркөмдәрендә ҡарарға мөмкин. Әлеге көнгә йәнһүрәттәрҙе 10 меңдән ашыу кеше ҡараған – был һан проекттың уңышы тураһында һөйләй, шулай бит? Балалар йән өргән һүрәттәрҙән тыуған фильмдар ҡараусыларға оҡшай, улар йылы һүҙҙәрен йәлләмәй. Шуныһы ла бар: туған теленең тылсымына бер арбалған бала уны онотмаҫ, артабан да өйрәнергә тырышыр. Тимәк, бында телде һаҡлау, үҫтереү өҫтөндә дәүләт кимәлендә эҙмә-эҙлекле алып барылған эштең дә матур һөҙөмтәһе сағыла. Юлиә АБДУШАХМАНОВА, Миәкә районының Пионерҙар һәм уҡыусылар йорто директоры, "Йәнһүрәт" студияһы" проектының авторы: – Башҡорт теленә өйрәтеү майҙандарын киңәйтергә ваҡыт еткәндер, тип әйтергә кәрәк. Балаларҙың ял һәм үҫешенә тәғәйенләнгән урындарҙа, мәҫәлән, өҫтәмә белем биреү учреждениеларында, телебеҙҙе һаҡлау, үҫтереү һәм өйрәнеү өсөн майҙансыҡтар асырға була. Беҙҙең "Йәнһүрәт" студияһы" проекты башҡорт телен балаларға өйрәтеү өсөн шарттар тыуҙырыу маҡсатынан барлыҡҡа килде лә инде. Ул бәләкәйҙәргә, үҫмерҙәр менән бер рәттән хатта өлкәндәргә лә башҡорт телен парта артында ултырып ҡына түгел, ә балалар студияларында, клубтарында, ғөмүмән, төрлө берләшмәләрҙә лә ҡыҙыҡлы итеп өйрәнергә була икәнен күрһәтте. Был проектыбыҙ тамамланды, ә телебеҙҙе һаҡлау, балаларға өйрәтеүгә йүнәлтелгән эшебеҙ артабан да дауам итәсәк. Һүрәттәрҙә: балалар башҡорт теле үҙенсәлектәрен, йәнһүрәт төшөрөү серҙәрен өйрәнә; проекттың авторы Ю. Абдушахманова. Фотолар – vk.com/dpish һәм Ю.Абдушахманованың шәхси архивынан.