Рәсәйҙә кесе эшҡыуарлыҡ менән 30 миллион самаһы кеше шөғөлләнә. Беҙҙең халыҡ араһында иһә туҡтамайынса үҙаллы эшләүселәр һирәк. Кемдер тәүге ауырлыҡтар алдында уҡ баҙап ҡала. Икенселәре баҙар шарттарына яраҡлаша алмай. Өсөнсөләренең түҙемлеге етмәй. Ильяс АСҠАРОВ был өлкәлә утты ла, һыуҙы ла үткән кеше.
Бөрйән районының Ҡурғашлы ауылында тыуған оҫта бала сағынан уҡ ағас эше менән ҡыҙыҡһына. Аҙыҡ бүлергә ҡулланылған таҡталарҙы һырлап-семәрләп үҫмер сағында уҡ эшләй. Башланғыс кластар уҡытыусыһына уҡыған Ильяс, башҡа бик күп көслө заттар кеүек үк, мәғариф өлкәһендә оҙаҡ тотҡарланмай. Төрлө эштәрҙә йөрөй. Бер көн һуңғы эш хаҡына ағас эшкәртеү өсөн ҡорамалдар һатып ала. Эшҡыуар булырға ҡарар итә ул. Ун йыл инде уны тирә-яҡта мебелдәр оҫтаһы итеп беләләр.
Бөгөнгө көндә йорт йыһаздары һатылған магазиндарҙы аҙым һайын осратырға мөмкин. Тик улар күптән һыналған. Күптәре бысҡы онтағы менән елемдән генә торғанға, сифаты ныҡ түбән. Әҙ генә һыу тейһә лә, туранан-тура ҡояш нурҙары төшһә лә, ҡәҙимге матурлығын юғалта ла ҡуя. Шылдырған, күсергән ваҡытта ла сыйыла, ватыла, кәкрәйә. Ә Ильяс тыуған яғыбыҙҙа үҫкән, экологик яҡтан таҙа материалдарҙы ҡулланырға тырыша. Ҡарағай, ҡарағас, имән, ҡайын ағастарын тотона. Махсус ярылған таҡталарҙы үҙенең оҫтаханаһында бер йыл самаһы киптергәс кенә эшкә яраҡлы була.
Бөгөн уның аш-һыу, йоҡо бүлмәләре өсөн комплект, өҫтәл-ултырғыс, ишек, тәбиғәт күренештәрен һынландырған панноларын халыҡ ҙур теләк менән ала. Йәнә оҫталар араһында йылдар дауамында ныҡлығы менән һыналған МДФ материалын ҡуллана. Ул бигерәк тә аш-һыу бүлмәһе өсөн йыһазды эшләгәндә уңайлы икән. Төрлө төҫкә буярға, төрлө формаға килтереп ҡырҡырға ла була. Әлеге мәлдә Бөрйән районында урынлашҡан турбаза өсөн кәрәк-яраҡ йыһаздар етештереү менән мәшғүл. Ильястың эшен бер һынағандар уға ҡабат-ҡабат мөрәжәғәт итә, дуҫтарына тәҡдим итә. Һәр осорҙа ла иң яҡшы реклама булған “йүкә телефоны” уның клиенттарын арттырыуға булышлыҡ итә.
Башланғыс осорҙа барыһын да үҙ көсө менән барлыҡҡа килтерә, кесе эшҡыуарға нигеҙ һала. Һуңғы осорҙа дәүләт ярҙамын да алған. Адреслы социаль ярҙам алыу программаһы сиктәрендә шәхси эшҡыуарлыҡты асыу йүнәлешендәге урта һәм кесе эшҡыуарлыҡты үҫтереүгә йүнәлтелгән муниципаль программаларҙа ҡатнашҡан. Уларҙан бүленгән аҡсаларҙы яңы эш ҡормалдары алыуға тотонған.
Барыһы ла моңло йырсы, алтын ҡуллы хирург була алмаған кеүек, ағас эшенә лә теләгән һәр кем тотона алмай. Уның өсөн айырым бер һәләт, ҡыҙыҡһыныу кәрәк. Ильяс та быны яҡшы аңлай. Шуға ла барыһын да тиерлек үҙе башҡара. Йорт йыһаздарын үҙ ҡулдары менән йыйып китергә лә күнеккән. Шунлыҡтан Бөрйән халҡына һәм яҡын-тирәләге райондарға ғына эшләй.
– Оло йылғалар инештән башланған кеүек, мин дә башта ҙурҙан ҡупманым. Үҙем һалып сыҡҡан беренсе оҫтаханам дүрткә дүрт кенә ине. Һуңынан ҡорамалдар күбәйә, заказдар арта башлағас, ҙурын төҙөргә тура килде. Әлеге мәлдә туғыҙға ун алты ҙурлыҡтағы оҫтаханам бар. Уны былтыр бер йыл дауамында яйлап үҙем төҙөнөм. Ашыҡ-бошоҡ ҡарар сығарырға ла, эшләргә лә яратмайым. Үҙ һуҡмағыңды ярғанда ҡабаланһаң ситкә тайпылыуың да бар. Ашыҡҡан – ашҡа бешкән, тиҙәр бит. Ғөмүмән, беҙҙең йәмғиәттә эшҡыуарлыҡҡа өйрәтеүсе, уның юлдарын күрһәтеүсе бер программа ла ҡаралмаған. Баланы оло тормош юлына аяҡ баҫтырғанда ошо хаҡта ата-әсәгә аңлатыу эштәре алып барырға, мәктәптә был йүнәлеш буйынса айырым иғтибар кәрәктер, тип уйлайым. Тиҫтәләгән йылдар дауамында аңға һеңгән ҡалыптан арынырға, үҙ-үҙеңә эшләргә өйрәнергә ваҡыт, – ти ул, эшҡыуарлыҡ серҙәре менән бүлешеп.
Был йүнәлеш буйынса бер ерҙә лә махсус белем алмаған. Бөгөнгө көндә ниндәйҙер мәғлүмәт туплайым тиһәң, бөтә мөмкинлектәр ҙә бар. Теләгең генә булһын. Ильяс та “Ютуб” каналында үҙебеҙҙең, сит илдә йорт йыһаздарын етештереүселәрҙең материалдарын тәфсирләп өйрәнгән. Аш-һыу бүлмәһе өсөн йыһаз эшләгәндә махсус программа ярҙамында иң тәүҙә проект эшләп ала. Шунда уҡ үҙ зауығына таянып, төрлөсә варианттар тәҡдим итә.
Көсләп асҡан күҙҙең нуры булмаған кеүек үк, ижад эшенә лә ҡул бармаһа, көсләп тотоноп булмай. Уның өсөн эске бер дәрт, ынтылыш, илһам килеүе кәрәк. Ильяс та быны яҡшы аңлай. Оҫтаханаһында эшләү арытып китһә, заказдары ни тиклем күп булмаһын, донъяуи көндәлек мәшәҡәттәргә иғтибарын йүнәлтә. Йә спорт менән шөғөлләнә. Бала сағынан тау саңғыһы, өҫтәл теннисы менән ҡыҙыҡһына. Миҙгелгә ҡарап мауығыуҙарын аралаштыра.
Ҡорал эшләй, оҫта маҡтана, тиҙәр. Ҡулың эш белмәһә, ҡорамалдар алтындан ялатылһа ла эшһеҙ торасаҡ. Ильяс иһә ябай ғына ағас киҫәгенә лә йән өрә, икенсе төрлө, икенсе рәүештә уны йәшәтә. Иң мөһиме, йорт эстәрен зауыҡ менән биҙәргә булышлыҡ итә, ҡотон, матурлығын һаҡлай. Оҫта булараҡ Ильяс был турала яҡшы аңлай һәм үҫеш юлын дауам итә.
Рәзинә УРМАНШИНА.
