Ҡалҡан биҙе патологиялары һиҙҙермәйенсә башлана һәм оҙаҡ ваҡыт бер ниндәй билдәләре күҙәтелмәй. Рәсәйҙә эндокрин системаһы сирҙәрен иҫкәртеү аҙналығы бара. Биҙҙәр системаһы гормондар етештерә һәм уларҙы ҡанға бүлеп сығара. Был гормондар организмдың йәшәү өсөн мөһим функцияларын контролләй, мәҫәлән, үҫеште, матдәләр алмашыныуын. Эндокрин сирҙәре ваҡытында матдәләр алмашыныуы боҙола һәм тире, бөйөр һәм башҡа сирҙәр мәлендәге кеүек билдәләр барлыҡҡа килә. Йылдан-йыл эндокрин системаһы сирҙәре нығыраҡ тарала бара. Был ҡалҡан биҙе, шәкәр диабеты һәм башҡа етди ауырыуҙарға ҡағыла. Ҡалҡан биҙе сирҙәре шәкәр диабетынан һуң килгән эндокринологик тайпылыштар араһында икенсе урында тора. Улар планета халҡының 30 процентында осрай. Өҫтәүенә ҡатын-ҡыҙҙар ир-ат менән сағыштырғанда ун тапҡырға йышыраҡ ауырый. Ҡалҡан биҙе муйындың алғы өлөшөндә урынлашҡан, ул ҡайһы бер мөһим гормондарҙы синтезлай. Ҡалҡан биҙе гормондары матдәләр алмашыныуын көйләй, баш мейеһе, йөрәк һәм мускулдар эшмәкәрлегенә ярҙам итә, терәк-хәрәкәт аппараты, репродуктив һәм иммун системалары эшен контролләй. Шуға күрә ҡалҡан биҙе сирҙәре үҙе артынан бөтә организмдағы тайпылыштарҙы тарта. Ҡалҡан биҙе патологиялары һиҙҙермәйенсә башлана һәм оҙаҡ ваҡыт бер ниндәй билдәләре күҙәтелмәй. Эндокрин тайпылыштарҙың төп хәүеф факторҙарына түбәндәгеләрҙе индерергә мөмкин: биҙ туҡымаһы шештәре; һыулы шештәр; йоғошло ауырыуҙар; нәҫелдән килгән күсәгилешлек; башҡа ағзалар һәм системаларҙың хроник сирҙәре; йөрәк-ҡан тамырҙары етешмәүсәнлеге, әмәлиәттәр һәм ҡайһы бер препараттар. Ошо билдәләргә лә иғтибар итегеҙ: мускулдарҙа ауыртыныу тойоу һәм тән тартылыуы; муйында ҡабарынҡы урын булыуы; арып-талсығыу; ҡуҙғыусанлыҡ;йөрәк тибеше йышлығы үҙгәреүе; тән ауырлығының кинәт артыуы йәки кәмеүе; тән ҡороуы һәм тырнаҡтарҙың һыныусанлығы; аш эшкәртеү боҙолоуы; депрессия һәм хәүефләнеү. Был билдәләрҙең береһе күренеү генә ҡалҡан биҙе сиренә юлығыу тураһында һөйләмәй. Әммә бер нисә билдәне һиҙеү менән эндокринологка мөрәжәғәт итегеҙ. Фото: Һаулыҡ һаҡлау министрлығының матбуғат хеҙмәте.