Аксенов ауылының ҙур урамы иртәнән алып умарта күсендәй мыжғып торҙо. Әйтерһең дә халыҡ ҙур байрамға йыйылған. “Сәләмәтлек поездарының” был тарафтарға килеүе яңылыҡ булмаһа ла, быйыл был хәбәрҙе айырыуса һөйөнөп ҡаршы алған ауылдаштар. Был хәтлем вазифалы етәкселәрҙе бер ауыл урамында осратырмын тип кем уйлаған? Һаулыҡ һаҡлау министры, район хакимиәте башлығы һәм урынбаҫарҙары, Өфө, Стәрлетамаҡ ҡалалары, Әлшәй үҙәк район дауаханалары баш табиптары, ауыл Советы биләмәһе, табиплыҡ амбулаторияһы етәкселәре, табиптар, фельдшерҙар – һәммәһе лә бында Бөгөн Стәрлетамаҡтың күсмә мобиль пункттары икенсе көн пациенттарҙы ҡабул итә, әйтеүҙәренсә, кисә Аксенов ауыл Советына ҡараған биш ауылдан 385 кешене ҡабул иткәндәр! Хәнйәр, Ким, Чехов, Воздвиженка ауылдары кешеләре бөгөн дә пациенттар араһында етерлек. “Сират ҙур, халыҡтың барыһын да бөгөн ҡабул итеп өлгөрөрһөгөҙмө һуң?”, тигән һорауға табиптар:”Иң аҙаҡҡы пациентҡа ҡәҙәр эшләйәсәкбеҙ, бары аппараттар ғына “киреләнмәһен”, эшләй күрһен”, тип яуапланы. Халыҡты ҡабул итеү күсмә флюорография, маммография, лаборатория комплекстарында ғына түгел, үҙәк район дауаханаһының күсмә фельдшер-акушерлыҡ пунктында ла үтә. Ә Аксенов ауылының табиплыҡ амбулаторияһында терапевт, стоматологтан башҡа тар белгестәр – невролог, кардиолог, уролог, нефролог, хирург, онколог, дерматолог ҡабул итә, ошонда уҡ электрокардиограмма яһатырға мөмкин. Табиплыҡ амбулаторияһы мөдире булып бында ике йыл эшләгән Владимир Николаевич Пешков әйтеүенсә, күрше ауылдарҙан халыҡты медицина тикшереүенә килтереүҙе ауыл Советы хеҙмәткәрҙәре ойошторған, мәктәп автобусы ярҙамға килгән. Медицина учреждениеһы бөтә тейешле кадрҙар – табип, участка шәфҡәт туташы, фельдшер, санитар, водитель менән тулыһынса тәьмин ителгән. Владимир Николаевичтың әйтеүенсә, медицина тикшереүҙәре менән халыҡты киңерәк солғап алыуҙа, сирҙәрҙе иртә осорҙа асыҡлауҙа бер етди проблема бар: төбәктә вахта ысулы менән ситтә, Себерҙә, Рәсәй тимер юлында эшләүселәрҙең күп булыуы, ҡағиҙә булараҡ, уларҙың медицина тикшереүҙәренә йөрөмәүе, диспансерлаштырыу үтмәүе халыҡтың һаулыҡ торошон тулыһынса күҙалларға ирек бирмәй. Улар араһында гипертония, йөрәк ишемияһы сирҙәре йыш осрай. “Беҙҙә тәү тапҡыр асыҡланған 1-се, 2-се стадиялағы онкология сирҙәре 69,5 процент тәшкил итә. Был яҡшы күрһәткес, ни тиклем иртәрәк асыҡлайбыҙ, шунса тиҙерәк дауалай башлайбыҙ, һауығыуға өмөт ҙурыраҡ тигән һүҙ. “Сәләмәтлек поездары”на килгәндә, улар беҙҙең өсөн ҙур ярҙам һәм таяныс. Сиреңде асыҡлау, диагноз ҡуйыу өсөн район үҙәгенә барыу кәрәкмәй, глюкоза һәм холестеринға экспресс- анализдар бирергә мөмкин. Быйыл ҡышҡыһын эшебеҙгә мөһим үҙгәреш индерҙек, участка табиптары ауылдарҙа өй буйлап йөрөп, пациенттарға медицина тикшереүҙәре үткәрҙе. Эш күләме артыу менән бергә һөҙөмтә булыуы һөйөндөрә”, – тине табиплыҡ амбулаторияһы мөдире. Бөгөн эштең ҡыҙыу буласағын һиҙемләп, райондың фельдшер-акушерлыҡ пункттары фельдшерҙары ла ярҙамға килгән. Ким ауылы фельдшеры Алина Әхмәтйәнова шундай ярҙамсыларҙың береһе. “Ауыл халҡы “Сәләмәтлек поездары”на шул тиклем күнекте, уларҙың йышыраҡ килеүҙәрен көтә. Үҙҙәренә иғтибар артыуына, медицина ярҙамы алыу мөмкинлектәре киңәйеүенә улар ҡәнәғәт, әлбиттә”, – ти фельдшер. Ә бына ғүмер буйы элеваторҙа аппаратсы булып эшләгән Нәфисә Хәбибуллинаның бөгөн дерматологтан бик ҡәнәғәт йөҙ менән сыҡҡанын күрҙек. “Ҡулдарҙағы таптарҙың сәбәбен асыҡланылар, хәҙер кардиологҡа, аҙаҡ терапевҡа инәм”, тип ашыға-ашыға кабинетҡа юлланды ветеран. Район үҙәк дауаханаһының күсмә фельдшер-акушерлыҡ пункты эргәһендә лә халыҡ байтаҡ. “Сират булһа ла торабыҙ инде, әллә ҡайҙа йөрөйһө түгел бит. Уның ҡарауы, бер нисә сәғәт эсендә тулыһынса тикшереү үтәсәкбеҙ, борсоған һорауҙарыбыҙға яуап аласаҡбыҙ. Бына күптән күрешмәгән ауылдаштарҙы осратып һөйөндөк”, – ти ҡатын-ҡыҙҙар. Луиза Ағзамова менән Роза Иванова икеһе лә Ким ауылында йәшәй. Заманында Аксенов ауыл хужалығы техникумында уҡытҡандар. Донъя мәшәҡәттәре һәр миҙгелдә лә етерлек булған ауыл еренә медицина ярҙамының яҡынайыуына пенсионерҙар шатланып бөтә алмай һәм “Сәләмәтлек поездары”ның йышыраҡ йөрөүенә өмөт итә. Флюорография комплексына сиратта торған Зөлфиә Шәйҙуллинаның да теләге ауылдаштарыныҡы кеүек берҙәй – табиптар, етәкселәр йышыраҡ ауылдарға сыҡһын, халыҡтың социаль тормошо менән нығыраҡ ҡыҙыҡһынһын, проблемаларын өйрәнһен. “Бөгөн мин байрамға килгәндәй йыйындым, көн ниндәй матур! Сират та тиҙ үтә, бер нисә белгескә күренәсәкмен, сирҙәрҙе йәшерергә ярамай, ваҡытында асыҡларға кәрәк”, – ти ул. Ҡатын-ҡыҙҙар ҡайҙа ла өлгөр инде, медицина тикшереүенә килеүселәр араһында уларҙың күпселекте тәшкил итеүе ғәжәп тә түгел. Район хакимиәте башлығы Дамир Радик улы Мостафиндың ир-атты һаулыҡтарына иғтибарлыраҡ булырға, вайымһыҙ булыуҙан ҡотолорға, диспансерлаштырыуҙа әүҙемерәк ҡатнашырға саҡырыуы юҡҡа түгел. Башҡортостанда Халыҡ сәләмәтлеге көндәре барған мәлдә ошондай файҙалы сараның ойошторолоуын хупларға ғына ҡала. Башҡортостандың һаулыҡ һаҡлау министры Айрат Рәхмәтуллин медицина тикшереүе үтергә килгән әлшәйҙәр менән иркенләп аралашты, “Сәләмәтлек поездары”ның маҡсатын аңлатырға, халыҡтың тәҡдимдәрен, уларҙы нисек хеҙмәтләндереүҙәрен белергә килеүҙәрен әйтте, байтаҡ һорауҙарға яуап бирҙе. Башҡортостан Башлығы Радий Хәбиров ҡушыуы буйынса быйыл алтынсы тапҡыр райондар буйлап сәфәргә сыҡҡан “Сәләмәтлек поездары” заманса ҡорамалдар менән йыһазландырылған һәм иң яҡшы, тәжрибәле белгестәр менән тәьмин ителгән. Былтыр күсмә комплекстар 150 меңгә яҡын кешене ҡабул итте. Ни өсөн бындай эш сәфәрҙәре кәрәк, тигән һорауҙы биреүҙең урынһыҙ икәнлеген аңлайбыҙ. Әлшәйҙәр бөгөн был һорауға үҙҙәре тулы яуап бирҙе булһа кәрәк. Айрат Нурмөхәмәтов фотолары. Әлшәй районы.