Даими йүтәл, тын быуылыуы, күкрәктә ауыртыныу тойоу, тауыш ҡалтырауы, ғыжылдау, йоҡлағанда хырылдау – бөтә был билдәләр кешенең организмында тын алыу системаһында хәүефле сир үҫешеүе тураһында һөйләй. Үпкә – кеше организмының иң мөһим ағзаларының береһе. Кеше тын алмайынса йәшәй алмай. Үпкә пар ағзаларҙың береһе, иң күләмлеһе, әммә ул һис тә ауыр түгел, ир-ат үпкәһе уртаса 840 грамм тәшкил итә, ҡатын-ҡыҙҙыҡы – 640 грамм. Статистика буйынса, бөтә сирҙәрҙең 45 проценты тап үпкәгә һәм бронхтарға тура килә. Ауырыуға ғына түгел, тирә-яҡтағы кешеләргә лә сир ҙур уңайһыҙлыҡ килтерә. Табипҡа күренеүҙе кисектерергә ярамай, ваҡытында дауаланырға кәрәк. Организмдың һәр күҙәнәге кислородҡа мохтажлыҡ кисерә. Ә үпкә ҡан менән атмосфера һауаһы араһында газ алмашыныуын тәьмин итә. Бронхиаль астма, пневмония һәм үпкәнең хроник обструктив сире проблемаларына йәмәғәтселектең иғтибарын йәлеп итеү өсөн Рәсәйҙә 6 майҙан 12 майға тиклем Үпкә сәләмәтлеген һаҡлау аҙналығы иғлан ителгән дә инде. Ваҡытында дауаланмаған һалҡын тейеү, бронхиттар инфекцияның үпкәгә күсеүенә булыша, пневмониялар тыуҙыра. Әгәр астма менән ата-әсәнең береһе яфаланһа, уның балала үҫешеү ихтималлығы 20-30 процент тәшкил итә, сир икеһендә лә булһа, хәүеф 75 процентҡа тиклем күтәрелә. Һалҡын тейеүҙән, үтә һуҡҡан елдән һаҡланығыҙ, тип кәңәш итә табиптар. Йүгереү, йөҙөү, велосипедта йәки йәйәү йөрөү тын алыу системаһын ғына түгел, бөтә организмды нығыта. Аллергияға дусар булмау өсөн өйҙән туҙан йыйыусы келәмдәрҙе, гөлдәрҙе, йомшаҡ уйынсыҡтарҙы, яһалма йәки тәбиғи тиренән эшләнгән изделиеларҙы, китаптарҙы алығыҙ. Синтетик материалдан тегелгән мендәр һәм одеялдарҙы ғына файҙаланығыҙ, аҙна һайын алмаштырығыҙ. Үпкә сәләмәтлеген һаҡлау өсөн иммунитетты нығытығыҙ, хеҙмәт һәм ял режимын үтәгеҙ. Фатирҙа һәм эш урынында сәләмәт мөхит булдырығыҙ, көн һайын бүлмәне елләтегеҙ. Йортта иң уңайлы һауа температураһы –20-22 градус, дымлылыҡ 50 процент тәшкил итергә тейеш. Фото: Һаулыҡ һаҡлау министрлығының матбуғат хеҙмәте.