Еуропада басталған ағартушылық қозғалыстың төменнен басталған түрі 1775 жылы Солтүстік Америка құрлығында жергілікті еуропалықтардың өз қожайындарына қарсы күресінің басталуына себепкер болды. Бұл күрес 1783 жылға дейін созылып Солтүстік Америка Құрама штаттары аталған Тәуелсіз мемлекеттің пайда болуына алып келді.
1640 жылы Англияда басталған буржуазиялық революция жеңіске жеткенімен кейін Англияда республикалық басқару құлап, монархия қайта орнағаны белгілі.
Солтүстік Американың ағылшын отарларында экономикалық қанаулары күшті болды. Құлдықта сақталды. Жергілікті үндіс тайпаларын вестернизация болды. Осы Американдық үндістерді ағылшындар Атлант мұхитымен Солтүстік Америка құрлығында француздарға қарсы тұру мақсатында мейлінше пайдаланды. 1756-1763 жж. Американдық үндістер ағылшындар мен француздар жағында да соғысты.
Ағылшындар Солтүстік Американдықтарды құрлықтың ішкері аймақтарына ентіге кіруіне қарсы шығып, әкімшілік тосқауылдар жасап отырды.
Бәлкім, ағылшындар жетіжылдық соғыстан кейін француздармен қайта текетіреске түсуге дайын болмаған болар.
Солтүстік Америкада француздардың Луизиана және Квебек аймақтары болды.
Халықтың 150 жылда көбеюі түрлі мәселелерді туындата бастады.
Сырттан келушілер мен ішкі аймақтардағы халықтарға егістік жер жетіспеді.
Мануфактуралық өндірістің баяу дамуыда экономикалық мәселелерді шиеленістіріп отырды. Адамдарға қаржы көзін табу қиын бола бастады.
- Ірі плантация иегерлерінің отбасы ағартушылық қозғалыстың бастауында тұрды.
Олар, солтүстік америка құрлығындағы артық қаражат көзінің иегерлері болды. Плантация иегерлері өз балаларын жергілікті оқу орындарына бере бастады.
150 жылда өздігінен білім алып, жергілікті өзін-өзі басқару органдарында өзін байқатып, көрсете білген зиялы қауым өкілдері қалыптасты.
АҚШ-тың алғашқы президенттері мен министрлері плантация иегерлерінің балалары.
1763 жылғы жетіжылдық соғыста жеңіске жеткен ағылшындар қаржылық тапшылықты толтыру мақсатында Солтүстік америкалық отарларда гербтік салық аталған салық жүйесін еңгізді. Бұл салық плантация иегерлері мен енді ғана қалыптаса бастаған буржуазия өкілдеріне ауыртпалық әкелді.
Өзінің экономикалық Тәуелсіздігін қамтамасыз ету мақсатында американдықтар ағылшындарға қарсы шықты.
- Француздар американдықтар барынша қолдау көрсете отырып, ағылшындардың жетіжылдық соғыстан қарымтасын қайтару мақсатында қолдау көрсетті.
Американдық Тәуелсіздік үшін күресі буржуазиялық қозғалысқа айналды.
- Американдықтар сырттан басқарылатын билікті қаламады.
- Монархиялық билікке қарсы шықты.
- Құрлықтың ішінде және сыртқы саудада еркіндік алуға тырысты.
- Жер иеленудің ағылшындық дворяндық түрін бұзуға тырысты.
- Биліктің төменнен яғни, тікелей халықтың қалауымен құрылатын өкімет билігін құрғысы келді.
Американдықтар - ағылшындардың монархиялық билігіне халықтың төменгі бөлігінен бастап құрылатын қоғамның барлық топтарының мүддесін білдіретін Республикалық басқаруды қарсы қойды.
Американдықтар жоғарғы билік иесінің айтулы уақытқа ғана сайланып қойылатын түрін орнықтыруға тырысты.
Американдықтар өзін-өзін басқаратын әкімшілік бірліктердің бірлесуін (федерациясын) - ағылшындардың доминион бірлестігіне қарсы қойды.
Республика, үкімет, өкімет билігінің бөлінуі, президент, федерализм, конституция, декларация ұғымдары пайда болды. Жеке адамның сенім бостандығы, өмір сүру бостандығы алдығы шықты. Жеке адамның жеке мүлікті иелену құқығы заңдастырылды.
Сурет ғаламтордан алынды