Дүртенсе йыл рәттән баш ҡалабыҙҙа киң ҡолас йәйеп “Арт-Ҡоролтай” мәҙәни форумы үтә. Сара сиктәрендә кисә республикабыҙға Рәсәйҙең күренекле мәҙәниәт һәм сәнғәт вәкилдәре, сәйәсәт һәм йәмәғәт эшмәкәрҙәре килде. Уларҙың береһе, Рәсәйҙең халыҡ артисы Диана Гурцкая, Һуҡырҙар өсөн республика махсус китапханаһын килеп күрҙе. Диана Гудай ҡыҙы – “Йөрәк саҡырыуы буйынса” тип аталған һуҡыр һәм насар күргән балаларға ярҙам итеү хәйриә фестивале һәм “Аҡ таяҡ” халыҡ-ара хәйриә фестивале авторы. Шуға ла ул Башҡортостанға сәйәхәтен тап ошо һуҡырҙар өсөн махсус китапхананан башланы ла инде. Уның, тәү сиратта, китапхана етәкселегенә һорауы ла һуҡырҙар һәм насар күреүселәр өсөн булдырылған уңайлыҡтар һәм инклюзия буйынса булды. – Эйе, беҙҙә инклюзия бар. Күреү һәләте юғалған бөтә йәштәге инвалидтарҙы ижтимағи-мәҙәни реабилитациялауға йүнәлтелгән сараларыбыҙға мотлаҡ саҡырабыҙ, һау-сәләмәт кешеләр ҙә ҡатнаша ала. Һуңғы ике йылда “Пушкин картаһы” буйынса “Ҡараңғылыҡта сәйәхәт” тигән квест булдырҙыҡ, был уйынға күпләп йөрөйҙәр, ул китапхана уҡыусыларына бик оҡшай, – тип белдерҙе китапхана директоры Айгөл Рафаил ҡыҙы Әминева. Ул күренекле башҡорт композиторы Салауат Низаметдиновтың китапханаға ҡырҡ йыл буйы бер көн дә ҡалдырмай йөрөүен, уның бында йырҙар ижад итеүен, уға тип махсус фортепиано алыуҙарын да бәйән итте. Диана Гурцкая тағы ла китапхана эшмәкәрлегенең төп йүнәлештәре, башҡорт Брайль шрифтын булдырған Мәкәрим Төхвәтшиндең мемориаль мөйөшөнә ҡыҫҡаса күҙәтеү яһаны. Артабан ҡабарынҡы-график һүрәтле Брайль китаптарын баҫтырыу өсөн ҡулланылған технология һәм махсус ҡорамалдар, күргәҙмә зоналары менән һәм “Нур” балалар үҙәгендә иң бәләкәй һуҡыр уҡыусылар өсөн тактиль китаптар һәм ҡала мөхите макеттары менән танышты. Тауыш яҙҙырыу студияһында ла булғандан һуң, Рәсәй йондоҙо үҙенең тәьҫораттары менән уртаҡлашты. – Мине һәр ваҡыт китап илһамландырҙы. Китап уҡымаған көнөм юҡ. Башҡорт китаптары илендә ошондай матур һәм иҫ киткес осрашыу өсөн ҙур рәхмәт. Был китапхана эшенә бар йөрәк һәм күңел йылыһы һалынғаны күренеп тора. Брайль китаптары ла, электрон китаптар ҙа, ҡаланың макеты ла – барыһы ла шундай юғары кимәлдә эшләнгән. Һәм әгәр ҙә был үҙәк китапханаға биш меңдән ашыу кеше йөрөй икән, уларҙың уҡыуға ҡыҙыҡһыныуы бар икән – бик яҡшы. Бөгөн, балалар ҙа, барыһы ла уҡырға тейеш, китап уҡыу аша уларҙың күңелдәре үҫһен ине тип теләйем. Үҙемә килгәндә, мин – кинестетик, Брайль менән уҡырға яратам. Бөгөн илебеҙҙә беҙҙең кеүектәргә күп иғтибар бүленә, тирә-яҡ мөхиттән файҙаланыу, инклюзия, мәғариф, мәҙәниәт өлкәләре буйынса күп уңайлыҡтар булдырылған. Бигерәк тә һанлы эшләнмәләр булғанда китап тотоп уҡыу кәрәкмәй ҙә кеүек, әммә Брайль китаптары, улар аша донъяны танып-белеү беҙгә бик мөһим, – тине ул. Тағы ла ҡунаҡтарға әҙәби макеттар оҡшаны. Барельеф менән эшләнгән картинала Башҡортостан тәбиғәте тураһында поэма яҙылған. Уны тотоп уҡып ҡараған бер уҡыусы ҡыҙ баланың “Бер ҡасан да йылға ошолай була икән тип уйламағайным” тип ҡыуанысынан илауы тураһында ишеткәс, Диана Гудай ҡыҙы бик тетрәнде. Ул үҙе лә Башҡортостандың тәбиғәте һәм баш ҡалаһы буйлап барельефлы макеттарҙа сәйәхәт ҡылды, матурлыҡты күңеле менән күрҙе. Осрашыу һуңында Мәскәү ҡунаҡтары күреү һәләттәрен юғалтҡан тағы ла күберәк уҡыусыларҙы йәлеп итеү өсөн бар яҡтан да уңайлыҡтар булдырыу кәрәклегенә баҫым яһаны. Был осраҡта Диана Гурцкаяның социаль интеграция үҙәге тураһында һөйләп, тәжрибә уртаҡлашҡанынан һуң, капиталь ремонт һәм башҡаһы өсөн йырсының хәйриә фондынан ярҙам ойоштороу тураһында тәҡдим яңғыраны. Бер ҡасан да күктәге йондоҙҙарҙың матурлығын күрмәгән ерҙәге “йондоҙ”, илебеҙҙең халыҡ артисы, йырсы Диана Гурцкаяның ерҙә кешеләргә изгелек һәм йылылыҡ таратып йәшәүе һуҡыр һәм күреү һәләтен юғалтҡан башҡортостандарға ла килеп етте. Киләсәккә ҡорған хыялдары тормошҡа ашып “биш йондоҙло” китапхана үҙәге тиҙерәк үҙ ишектәрен асһын ине! Айрат Нурмөхәмәтов фотолары.