9 – 15 ноябрҙә Психик сәләмәтлекте һаҡлау аҙналығы үткәрелә. Ул 10 октябрҙә билдәләнгән Бөтә донъя психик сәләмәтлек көнө айҡанлы ойошторола. Психик сәләмәт булыу – һаулыҡ йәһәтенән төрлө тайпылыштар ғына түгел, именлек хәле лә, йәғни кеше төрлө көсөргәнешле хәлдәргә ҡаршы тора, һөҙөмтәле эшләй ала. Физик һәм психик сәләмәтлеккә ябай ғына ысулдар менән ыңғай йоғонто яһарға мөмкин: бының өсөн зыянлы ғәҙәттәрҙән ҡотолорға, дөрөҫ туҡланырға, һыу балансын һаҡларға, ыңғай фекер йөрөтөргә кәрәк. Әгәр ҙә көсөргәнешле хәлдән үҙегеҙ “сыға алмаһағыҙ”, белгескә мөрәжәғәт итегеҙ. Алкоголле эсемлектәрҙе файҙаланыу үлем, сир һәм енәйәт сәбәбенә әйләнергә мөмкин. Спиртлы эсемлектәр нерв системаһын ҡаҡшата. Тәүге этаптарҙа барлыҡҡа килгән эйфория үҙәк нерв системаһының ҡаҡшау сәбәбенә әйләнергә мөмкин. Көсөргәнешле эш режимы, көнкүрештәге проблемалар, наркоманлыҡ, алкоголизм һәм башҡалар кеше психикаһын юҡҡа сығара. Әйткәндәй, был сир эшкә һәләтлелекте юғалтыу сәбәптәре араһында бишенсе урынды биләй. Ашҡаҙан-эсәк, астма һәм ҡайһы бер йөрәк сирҙәренең кешенең психик йәһәттән һау булмауына бәйле булыуы ихтимал. Әйткәндәй, бөгөн күптәр депрессия менән ауырый. Йыл һайын донъяла 800 меңдән күберәк кеше суицид ҡорбанына әйләнә. Күптәр алкоголизм, наркоманлыҡ, психик сирҙәр менән йонсой. Улар психиатр ярҙамына һәм дауалауға мохтаж. Физик һәм психик һаулыҡҡа эйә булыу өсөн спорт менән дуҫ булыу, дөрөҫ туҡланыу зарур. Тәүлегенә ете-һигеҙ сәғәттән кәм йоҡламаҫҡа кәрәк икәнлеге тураһында ла онотмағыҙ. Йоҡоноң организмдың арыуына юл ҡуймауы икәнлеге хаҡында күптәр хәбәрҙар. Бынан тыш, хоббиғыҙ булһын: яратҡан шөғөл менән мауығыу “бәхет гормоны”н бүлеп сығара. Позитив фекер йөрөткән кешеләр менән аралашырға тырышығыҙ. Кире уй-хистәрҙе үҙегеҙҙә тупламағыҙ, юғиһә йылдар буйы йыйылған үпкә хистәренең сәләмәтлегегеҙгә бик насар йоғонто яһауы ихтимал. Күберәк йылмайығыҙ, яратҡан шөғөлөгөҙ менән мауыуығығыҙ, тормошто яратығыҙ, сәләмәт булығыҙ! Һәр саҡ яҡшы кәйефтә булырға тырышығыҙ. Насар уйҙар, асыу, ярһыу, һәр нәмәнән ҡәнәғәтһеҙлек кеүек ғәмәлдәр иммунитетты ҡаҡшата, һәр сиргә юл асыла, бигерәк тә йөрәк-ҡан тамырҙары системаһы, һулыш алыу органдары тиҙ бирешә. Проблема бар икән, көйәләнергә түгел, ә уны хәл итеү юлдарын эҙләргә кәрәк. Тағы ниндәй ҙә булһа ауырыу билдәләре бар икән, табипҡа күренегеҙ, үҙаллы дауаланырға тырышмағыҙ. Фото: health.bashkortostan.ru/