Найти тему
Башҡортостан гәзите

Петунияның ғына 15-тән ашыу төрөн үҫтерә

Килдеғол ауылында йәшәгән Рәғиҙә һәм Ильяс Баязитовтарҙың донъяһында мөхит бик үҙенсәлекле: өйҙәренән яҡшы кәйеф, йылылыҡ, ә йөҙҙәренән яҡтылыҡ бөркөлөп тора. Йорт тирәһендә күҙ ҡамаштырырлыҡ сағыу-сағыу сәскәләр үҫеүе, таҙалыҡ булыуы үҙе үк һәр нәмәгә хужа менән хужабикәнең алтын ҡулдары ҡағылыуы хаҡында һөйләй. Байғаҙынан килен булып төшкән йәш Рәғиҙә ферма ябылғансы һауынсы булып эшләй. Ире Ильяс армияға тиклем дә, 1986 йылда хеҙмәтен тултырып ҡайтҡас та колхозда бригадир, мал көтөү, ағас ҡырҡыу, урып-сәсеү кеүек төрлө эштәрҙә йөрөй. “Урал” хужалығының ауылдағы бүлексәһе ябылыу сәбәпле, бына инде бер йыл тирәһе шәхси эшҡыуарҙа эшләй. Күркәм ғаилә бына тигән дүрт бала үҫтереп, хәҙер ейән-ейәнсәрҙәренә һөйөнөп йәшәй. Арыу-талыуҙы белмәгән эшсән кешеләр – тап шулай ти ауылдаштары был татыу ғаилә тураһында. Рәғиҙә Абдулхаҡ ҡыҙы менән һөйләшкәндә, бар ерҙә тәртип булдырыуға, был тиклем йәшелсә-емеш еләкте ҡарарға нисек өлгөрәһегеҙ, тип һорайым. Аптырарлыҡ та шул. Баҡсаларын машина тәгәрмәстәрен ҡырҡып эшләнгән аҡҡоштар, улар янында ҙур булмаған күл, биҙрәләрҙе буяп эшләгән йәтеш-йәтеш бәшмәктәр, башҡа төрлө һындар, солан ҡырына эленгән сәскә көршәктәре, ә иң мөһиме – береһенән-береһе матурыраҡ сәскәләр биҙәй. Хужабикә петуния сәскәләренең генә 15-тән ашыу төрөн үҫтерә. Розаның ҡыҙыл, аҡ, алһыу, ҡыҙғылт һарыларын, годеция, львиный зев (антирринум), газания, немезия, лилиә һ.б. сәскәләрҙе күргәс, йәйғор тотоп ергә түшәгәндәрме ни, тип уйлап ҡуяһың. - Әлбиттә, мин үҙем генә был тиклем баҡсаны ҡарап өлгөрмәҫ инем, сәскә-гөлдәрҙе беҙ ғаилә менән яратабыҙ. Бигерәк тә ҡыҙҙарым сәскә үҫтереүгә әүәҫ, уларҙың тырышлығы күберәктер ҙә, - ти Рәғиҙә Абдулхаҡ ҡыҙы, йылмайып. - Йыл һайын төрлө-төрлө сәскәләр менән баҡсабыҙҙы биҙәмәһәк күңел булмай, - ти отпуск ялында булған Нурзилә һүҙгә ҡушылып. - Быйыл ғына йөҙләгән һауыт сәскә алдыҡ. Беҙҙең баҡсасылыҡ менән ҡыҙыҡһыныу һигеҙенсе класта уҡығанда барлыҡҡа килде. Тәүҙә почта аша Мәскәүҙән орлоҡ яҙҙырып алып, китаптарҙан уҡып (ул мәлдә интернет заманы түгел ине) сәскә үҫтереү серҙәрен өйрәндек. Сибай ҡалаһында уҡығанда ла ятыраҡ сәскә орлоҡтары күренһә, шунда уҡ ала инек. - Үҙегеҙ генә белгән берәй сере бармы әллә, - тип ҡыҙыҡһынам. - Баҡсаларҙың әлеге торошо - тырышлыҡ емеше. Яҙҙан-көҙгә тиклем күмәкләшеп шунда булабыҙ. Алғы баҡсаны 13 йыл элек атай кәртәләп алды. Ныҡ ташлы һәм ҡыйлы ине. Йыл һайын ерҙе йомшарта, ҡый менән көрәшә торғас, һөҙөмтәһе ошолай инде. Баҡсала йөрөү, сәскә, емеш-еләк, йәшелсәнең үҫеүен, өлгөрөүен күреү, күмәкләшеп һыу ҡойоу - үҙе бер бәхет бит ул. Баҡсаға бер инһәң, кире сығырмын тип уйлама ла, ул үҙе мауыҡтырғыс донъя, унда күңел ял ала. Ошо ҡабатланмаҫ сәскәләргә ҡарап һоҡланыу ғына ла ни тора! Улар менән аралашҡанда күңел күтәрелә, донъяның матурлығын күрергә өйрәнәһең. Сәскәгә лә, йәшелсәгә лә ҡояш йылылығы ғына түгел, ә күңел йылыһы ла бик кәрәк. Беҙ уларға сәскәндән алып көн дә тиерлек йылы һүҙҙәрҙе йәлләмәйбеҙ. Үҙеңдең күңел йылылығыңды, тырышлығыңды ҡушһаң ғына улар һиңә матур яуап бирәсәк. Йыл һайын әсәйҙең сәскәләр конкурсында призлы урындар алып тороуы ла ҡанатландыра. Әллә ниндәй ҙур сере юҡ: тырышлыҡ, һәр береһенә үҙенсәлекле ҡараш һәм күңел йылыһы, - ти улар. Баҡсаларында шулай уҡ йәшелсә, емеш-еләктең төрлөһө: ҡара, ҡыҙыл, ҡытай ҡарағаттары, сейә, алма, һырғанаҡ, крыжовник һ.б. үҫә. Ҡышҡылыҡҡа турғай еләге, ер еләге, көртмәле, "виктория" еләге, ҡарағаттан ҡайнатмалар әҙерләп, күпмеһендер туңдырып та ҡуйғандар. Ҡыярҙарын әллә ҡасан ашай башлағандар, помидорҙары ла өлгөргән. Өйҙә бүлмә гөлдәре генә 35 һауыт. Баҡсанан тыш, кәртәләре тулы мал, ҡош-ҡорт. Донъяны матур итеп ҡороуға дәртен, көсөн һалған, матурлыҡҡа ғашиҡ булып йәшәгән был ғаиләгә бар ауыл һоҡлана. Бер һүҙ менән әйткәндә, бар яҡтан килгән матур ғаилә ул Баязитовтар. Д. БАЙНАЗАРОВ. 23 август, 2016 йыл, №68 (9996), «Таң» гәзите.