Найти тему
Башҡортостан гәзите

Тыуған ергә дан йырлай

Ҡайһы саҡта сәхнәлә башҡарылған йыр, күңелдәрҙе тетрәндереп, йөрәктәрҙе һағышландырып үтеп ингәндән һуң, уны кем ижад иткәнен белгәс, аптырап ҡалаһың. Баймаҡ ҡалаһында йәшәгән һәүәҫкәр композитор, шағир Борис Хәйретдиновтың һәр йырын тыңлаған тамашасы был һүҙҙәр менән килешер, моғайын. Ысынлап та, ябай моң эйәһенең күп яҡлы таланты һоҡланырлыҡ та шул! Башҡортостандың атҡа­ҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, Рәсәй, республика конкурстары һәм Батыр Вәлид исемендәге премия лауреаты, тарихсы, һәүәҫкәр композитор, шағир, сәсән, “Йәнгүҙәй” әҙәби-ижад берекмәһе ағзаһын Баймаҡ районында оҫта баянсы, тәжрибәле уҡытыусы, остаз, тыуған яҡты өй­рәнеүсе булараҡ та яҡшы беләләр. Күп мәҙәни сараларҙа ул үҙенең баянында сығыш яһай, матур итеп йырлай ҙа. Борис Мөхәмәт улы ижад иткән йырҙарҙы Фәрүәз Урманшин, Резеда Әминева, Рәмил Туйсин, Әлфир Заманов һәм башҡа йырсылар яратып башҡара. Биге­рәк тә уның “Ал мине лә”, “Ғүмер”, “Туған тел”, “Әсәйемә” тигән йыр­ҙары бик күп популяр йырсыларҙың репертуарына ингән. Һуңғы ваҡытта авторҙың көй-моңдарын төрлө йырсылар башҡарыуында радио тулҡындарында ла йыш ишетергә мөмкин. Борис Хәйретдинов 1948 йылда Баймаҡ районының Икенсе Этҡол ауылында донъяға килгән. Сибай педагогия училищеһында музыка һәм башланғыс кластар уҡытыу­сыһы дипломын алғас, хеҙмәт юлын тыуған ауылында музыка уҡытыусыһы булып башлай. Әрме хеҙмәтенән ҡайтҡас та белем уса­ғында эшен дауам итә. “Урал” колхозының комсомол секретары, клубтың художество етәксеһе, ауыл советы рәйесе була, ситтән тороп Башҡорт дәүләт университетының тарих факультетын тамамлай. Тап студент йылдарында тыуған яғы­ның тарихын, ер-һыу атамаларын өйрәнә, уларҙы һаҡлап ҡалыуға, яҙып алыуға һәм мәңгеләштереүгә ҙур өлөш индерә. Төрлө йылдарҙа Борис Хәйрет­динов Икенсе Этҡол, Татлыбай, Ишбирҙе урта мәктәптәре директоры, “Сибай” совхозының эшселәр комитеты рәйесе, Баймаҡ леспром­хозының партия комитеты секретары була. Баймаҡ ҡалаһына күсеп килгәс, байтаҡ йылдар Баймаҡ лицей-интернатында, артабан ҡаланың яңы асылған 4-се мәктәбендә йыр һәм тарих уҡытыусыһы булып эшләп, хаҡлы ялға сыға һәм, ниһайәт, ижад эшенә ныҡлап тотона. Күңе­лендә йыр булып урғылған көй­ҙә­рен яҙырға, уларҙы бергә туп­лап, йыр-моң һөйөүселәр, балалар баҡ­саһы һәм музыка уҡытыусылары өсөн “Һиңә йырым, тыуған ерем” тип аталған йыйынтыҡ әҙерләп сығара. Йыйынтыҡта авторҙың 60 йыры ноталар менән бирелгән. Шул уҡ ваҡытта мөнәжәт, ҡоба­йырҙар ижад итә, тыуған яғының матур тәбиғәтенә арналған шиғыр­ҙар яҙа. Тыуған яҡты өйрәнеүсе Ирек Бикмәтов менән берлектә “Ниғәмәт ауыл биләмәһе тарихы” тип аталған ике китап сығара. Шулай уҡ проза һәм шиғриәт өлкәһен­дә уңышлы эшләй, уның әҫәрҙәре “Ағиҙел” журналында даими ба­ҫылып тора. Үҙнәшер юлы менән “Ете лә генә ырыу, береһе – Бөр­йән”, “Ынтылыш” романдары, “Ғү­мерем биҙәктәре” шиғырҙар, ҡо­байырҙар йыйынтығы һәм башҡа китаптары донъя күргән. Һуңғы ваҡытта автор дини темаға бәйле яҙмалар ижад итә, йәш быуынға иман, дин тураһында үҙенең белгәндәрен өйрәтә. Баймаҡ районында бер сара ла Борис Хәйретдиновһыҙ үтмәй, бигерәк тә ул уйнаған баян моң­дарын олоһо ла, кесеһе лә ярата. Район һәм ҡаланың йәмәғәт эштәрендә әүҙем ҡатнаша, Баймаҡ аҡһаҡалдарының “Атайсал” ҡоро рәйесе, райондың тыуған яҡты өйрәнгән тарихсылар ойошмаһы рәйесе урынбаҫары, Рәйес Түләков исемендәге “Йәнгүҙәй” әҙәби-ижад берекмәһе ағзаһы Борис Мәхәмәт улы күптән түгел күркәм юбилейын билдәләне. Ҡулынан баяны төшмә­гән, күңеленән һәр саҡ йыр-моң урғылған, йөрәге һәр саҡ егеттәрсә типкән Баймаҡ аҡһаҡалына артабан да ижади уңыштар, һаулыҡ юлдаш булһын, ҡатыны Рәсимә Шәһит ҡыҙы менән киләсәктә лә йырлы-моңло тормошта йәшәргә яҙһын! - К. ИШБУЛДИНА Баймаҡ ҡалаһы