Башҡортостанда “Сәләмәт республика – сәләмәт төбәк” акцияһы бара. Йыл һайын үткәрелгән сараны Башҡортостандың Һаулыҡ һаҡлау министрлығы “Берҙәм Рәсәй” партияһының төбәк бүлексәһе менән берлектә ойоштора. Маршруттар төпкөл райондар халҡы ла медицина ярҙамын, шул иҫәптән тар белгестәрҙән, алһын өсөн уңайлы итеп ойошторолған. Иглин районынан башланды Күсмә медицина комплекстары 55 район биләмәһендә эшләй. Уларҙың составында флюорографтар, һанлы маммографтар, сәләмәтлек үҙәктәре, фельдшер-акушерлыҡ пункттары бар. Ҡан һәм биохимик анализдар алына. Йөрәк-ҡан тамырҙары сирҙәре күпләп теркәлгән райондарға өҫтәмә рәүештә Республика кардиология үҙәгенең мобиль медицина комплекстары ебәрелә. Акция 2019 йылдан бара, быйыл бишенсе тапҡыр үткәрелә. Ошо ваҡыт эсендә унда 340 мең кеше һаулығын тикшерткән. 15 сентябргә тиклем үткәреләсәк сара Иглин районынан башланды. “Сәләмәт республика – сәләмәт төбәк” акцияһы башланғандан алып, медицина белгестәре 12 096 кешене ҡабул иткән. 3580 тикшереү, шул иҫәптән 2271 флюорография, 1309 маммография үткәрелгән. 392 кешенең ҡанында глюкозаның күплеге, 603 кешелә ҡан баҫымының юғары булыуы, 548 кешелә артыҡ тән ауырлығы булыуы асыҡланған. Табиптар 335 кешелә – социаль әһәмиәтле, 211 кешелә йөрәк-ҡан тамырҙары сирҙәре барлығын асыҡлаған, уларға дауалау тәғәйенләгән. Дүрт кешелә яман шеш сиренең, ә 120 кешелә шәкәр диабеты билдәләре теркәлгән. Уларҙың барыһы ла диагнозды раҫлау өсөн өҫтәмә тикшерелеүгә ебәрелгән. Тар белгестәр ярҙамына мохтаждар байтаҡ Статистика күрһәтеүенсә, халыҡ тәү сиратта тар белгестәр ярҙамына мохтаж, сөнки ниндәйҙер етди сир барлыҡҡа килгәндә, нәҡ улар, диагноз ҡуйып, пациентты артабан тикшерелеүгә йәки дауаланыуға, хатта әмәлиәт эшләтеүгә ебәрә. Һөҙөмтәлә бындай саралар күп осраҡта пациенттың ғүмерен һаҡлап алып ҡала. Ҡабул итеү мәлендә пациенттар башлыса анализ тапшыра, йөрәген ҡарата (ЭКГ), флюорография, маммография, ультра-тауышлы тикшереү үтә. Иң мөһиме – бындай сараларға табиптар күберәк халыҡты йәлеп итергә тырыша һәм аҙаҡҡы пациентты тикшермәйенсә эш тамамланмай. Иглин районындағы Ҡыҙыл Восход, Күҙәй, Урман һәм Кальтовка ауылдары халҡы үҙ сәләмәтлеген бушлай тикшертте. Табиптар Бүздәк, Ауырғазы, Бөрө райондарында ла булды. Мәҫәлән, Бүздәк районының өс ауылында ғына ике меңгә яҡын кеше тикшерелгән. Һөҙөмтәлә мөрәжәғәт иткәндәрҙең 217-һендә йөрәк сире асыҡланған, шул иҫәптән 175 кешегә оператив рәүештә дауалау курсы тәғәйенләнгән. Белорет, Дыуан, Нефтекама, Октябрьский, Стәрлетамаҡ һәм Өфө маршруттары үҙ эшен тамамланы. Ғафури районында, “Сәләмәтлек поезы” акцияһына ярашлы, табиптар 2-3 майҙа – Сәйетбабала, 4-5 майҙа – Табында, 10 майҙа – Еҙем-Ҡаранда, 11-12 майҙа Мораҡта йәшәүселәрҙе ҡабул итте. Халыҡты терапевт, хирург, уролог ҡараны, шулай уҡ маммография, ЭКГ тикшереүҙәрен үтеү, анализдар биреү мөмкинлеге булды. Өфө табиптары урындарҙағы коллегалары менән берлектә эшләне. Ауылда йәшәүселәр анализдар тапшырҙы, УЗИ эшләтте. Шуныһы ҡыуаныслы: һөҙөмтәләр шул уҡ ваҡытта тиерлек әҙерләнә. Ауыл халҡы, “Сәләмәтлек поезы”н көтөп алып, форсаттан файҙаланып ҡалырға ашыға, сөнки уларға, белгестәрҙән тикшерелеү өсөн алыҫта урынлашҡан район үҙәгенә барып, ваҡыт, аҡса сарыф итергә кәрәк. Әлбиттә, күбеһенсә оло йәштәгеләргә ауырға тура килә, шуға был сараны бигерәк тә улар көтөп ала. Һөҙөмтәлә ошо проект ярҙамында, беренсенән, бушлай медицина ярҙамы халыҡҡа “яҡыная”, икенсенән, башҡа сирҙәр менән бер рәттән, шәкәр диабеты, гипертония, яман шеш кеүек етди ауырыуҙарҙы алдан асыҡларға, иҫкәртергә мөмкин. Һәр кем сәләмәтлеккә һаҡсыл ҡараш кәрәклеге тураһында онотмаһын ине. Райондарға киләсәк “Сәләмәтлек поездары” тураһындағы тулыраҡ мәғлүмәтте урындағы медицина ойошмалары, власть органдары һәм башҡа рәсми сығанаҡтар аша белергә була. Зәриә ИҪӘНҒУЖИНА, Стәрлебаш районының Һарайҫа ауылындағы фельдшер-акушерлыҡ пункты фельдшеры: – “Сәләмәтлек поезы” акцияһы – халыҡ өсөн бик кәрәкле сара, сөнки онколог, кардиолог, терапевт кеүек табиптар, ауылға килеп, халыҡтың һаулыҡ торошон ҡарай. Бынан тыш, күсмә флюорографтар, һанлы маммографтар ярҙамында тикшереү, анализдар алыу – һәйбәт күренеш. Юғиһә ауылда, бигерәк тә төпкөлдә йәшәүселәр район үҙәгенә бара алмай, шуға күрә медицина хеҙмәткәрҙәренең үҙҙәренең килеп тикшереүе һәр кем өсөн уңайлы. Айһылыу ҒӘЙНЕТДИНОВА, Дәүләкән районының Ҡоръятмаҫ ауылындағы фельдшер-акушерлыҡ пункты фельдшеры: – Бынан өс йыл элек, акцияға ярашлы, беҙгә медицина белгестәре килгәйне, бик күптәр сәләмәтлеген тикшертте. Быйыл да беҙҙә ошондай сара ойошторолһа, бик шәп булыр ине. Ә урындағы халыҡтың сәләмәтлегенә килгәндә, нигеҙҙә, ҡан баҫымының юғары булыуы асыҡлана. Ошо йәһәттән иҫкәртеү сараларын күрәбеҙ. - Айһылыу НИЗАМОВА