Тиздән мәктәпләрдә чыгарылыш кичәләре узачак. Чыгарылыш сыйныф укучылары өчен бу кеше гомерендәге иң җаваплы чорларның берсе — аларга киләчәккә һөнәр сайларга кирәк булачак. Кайсы уку йортын сайларга? Нинди һөнәр ияләренә хезмәт базарында сорау зур? Уку йортларында быел нинди яңалыклар бар? Шушы һәм башка сорауларга җаваплы министрлык һәм ведомстволар, вуз һәм колледж җитәкчеләре җавап бирә.Тәүдә агымдагы елның республика университетлары тарихына ничек кереп калачагын искә төшерик. Безнең университетлар “Приоритет-2030” проектында үз статусын раслады. Алдынгы инженерлык мәктәбе барлыкка килде. УДНТУ базасында стартап-студия ачылды. Барлык программалар буенча да республика үз позицияләрен ныгытты. 2022 елдагы эш нәтиҗәләре буенча без илнең иң яхшы фәнни-мәгариф үзәкләре исемлегенә кердек.Бюджет урыннары ничә?Башкортстанда 13541 бюджет урыны тәкъдим ителә. Бу өстәмә квотасыз сан. Июнь башына өстәмә урыннар булдырылачак, ул вакытта гомум сан билгеле булачак.Алар саны арттымы?Быел бу күрсәткеч 40 проценттан күбрәккә артык. Без Томск һәм Новосибирск өлкәләре белән бер урында торабыз. Без мәктәп тәмамлаучыларның 90 процентын үзебездә укыта алабыз.Вузлардагы төп яңалыкларХәзер чыгарылыш сыйныф укучыларына университет сайлау җиңелрәк. БашДУ һәм УДАТУ кушылу нәтиҗәсендә барлыкка килгән яңа Уфа фән һәм технологияләр университетына укырга керергә мөмкин. Биредә белем бирү программаларының 700 юнәлеше бар.Медицина университеты мөстәкыйль рәвештә эшли башлады: үз клиникасы, лабораторияләре бар. Студент биредә үз идеясен тормышка ашыра һәм планетаның теләсә кайсы ноктасында аңа ихтыяҗ булачак.УДНТУ ел саен рейтингларда үз позицияләрен яхшырта, шул исәптән быел илнең 30 югары уку йорты ТОПына керде. Шулай ук монда быел өстенлекле юнәлешләрдә өстәмә бюджет урыннары булдырылачак.Аграр университет генетика селекциясен берьюлы берничә өлкәдә үстерә. Балаларның функциональ туклануын өйрәнү буенча эшли башладылар. Биредә барлык халык хуҗалыгы линиясе буенча 44 юнәлеш гамәлгә ашырыла, шул исәптән — электр энергетикасы һәм азык-төлек технологияләре.М. Акмулла исемендәге БДПУ булачак укытучылар өчен белем бирү программаларының киң спектрын тәкъдим итә. Моннан тыш, биредә соңгы ике елда глобаль яңадан җиһазлау бара: технопарк, кванториум төзелә. Бу шәхси һәм һөнәри үсеш өчен киң мөмкинлекләр бирә.Уфа сәнгать институты бөтен ил өчен мәдәният һәм сәнгать учреждениеләренә профессиональ кадрлар әзерли. Аны тәмамлаучылар исемлегендә дөньякүләм билгелелек яулаучылар да бар. Хәзер монда яңа заман чынбарлыгы таләпләренә җавап бирүче яңа кафедралар ачыла.Башкортстанның югары мәктәбе заман белән бергә атлыймы?Әйе. Республика бу җәһәттән дә үрнәк күрсәтә. Университетлар абитуриентларның кәефләрен күзәтеп тора, эре компанияләр өчен корпоратив программалар барлыкка килә. Фәнни эшчәнлек киң колач ала.Фәнни-мәгариф үзәге (НОЦ) үзен аклыймы?Әлбәттә! Ул республиканы тулаем үзгәртерүне күздә тота. Бу халыкара дәрәҗәдәге партнерлыкта да, безнең тамырларны ныгытуда да чагыла. НОЦ аша зур проектларга старт бирелде.Югары уку йортларына керү турында барлык мәгълүмат тупланган бердәм мәйданчык бармы?Барлык иң актуаль мәгълүмат югары уку йортының рәсми сайтында урнаштырыла. Аларның һәркайсының үз шартлары бар: өстәмә баллар, сроклар. һ.б.Берьюлы ничә вузга документлар тапшырырга мөмкин?5 югары уку йортында 5 белгечлектә көчегезне сынап карый аласыз.Быел укырга керү өчен нинди белгечлекләргә ихтыяҗ аеруча зур булачак?Мәктәп укучылары традицион рәвештә профильле математиканы һәм җәмгыять белемен сайлый.Гадәттәгечә, кызыксыну информатика һәм ИКТ, биология, физика, химия һәм тарих белән бәйле. Шушы предметларны тапшырган абитуриент алдында мөмкин булган белгечлекләрнең шактый киң спектры ачыла, күпчелек бу белгечлекләр санлы мохиттә эшчәнлек алып бару, бизнеста мәгълүмат-лар аналитиклары һәм программалаштыру белән бәйле.Ике вузның кушылуы ничек узды?Бүген Уфа университеты тулы көченә эшли. Ул кабул итү кампаниясен тулысынча җәелдерергә әзер, монда 5000гә якын бюджет урыны бар.Яңа барлыкка килгән уку йортына керүнең нинди үзенчәлекләре бар?Җитди үзгәрешләр юк. Абитуриентларга максатлы юллама буенча уку мөмкин булуына игътибар итәргә кирәк. Университетта шундый 800 урын бар. Бу очракта студент кайда эшләячәген алдан ук белә.Югары уку йортларының берләшүе аны 2023, 2024 һәм 2025 елларда тәмамлаучыларга йогынты ясаячакмы?Бернинди үзгәреш тә булмаячак. Дипломда ике язу булачак: сайлап алган югары уку йортына керү һәм Уфа фән һәм технологияләр университетын тәмамлау турында.“Киләчәк моторлары” нинди проект ул?Уфа фән һәм технологияләр университеты бу проектны тормышка ашыручы булып тора, монда киләчәк инженерларын әзерлиләр. Программа индивидуаль, студентлар хәрби җитештерү бурычларын хәл итә. Башка сүзләр белән әйткәндә, инженер кадрлары элитасы әзерләнә.Бу мәгариф идеясеннән алып, инженер ачык базарга чыгарылганчыга кадәр гамәлгә ашырылучы уникаль проект. Төп тематика: электр машиналары, пилотсыз очу аппаратлары.Диплом алганнан соң эш табу проблемасы да юк. Эшкә урнашу проценты — 98-99 процент. Эш шунда, монда илгә кирәкле кадрлар әзерлиләр. Биредә укып чыкканнар эре корпорациядә эш урыны таба.УФТУда хәрби-укыту үзәге сакландымы?Әйе. Хәрби үзәктә гражданнарны һәм хәрби белгечлекләр алган офицер кадрларын әзерләү алып барыла.НОЦ кампусы кайчан барлыкка киләчәк?Барысы да әлеге проектны гамәлгә ашыруны көтә. Евразия НОЦы студентлар кампусының беренче чиратын быел файдалануга тапшыру планлаштырыла. Кампус шәһәрнең тарихи үзәгендә урнашачак. Бу – тулай тораклар гына түгел, ә студентларга фән белән шөгыльләнү һәм аралашу өчен инфраструктура. Монда Евразия НОЦына керүче югары уку йортлары студентлары яшәячәк. Һәр югары уку йортының үз квотасы булачак, кампуста һәркайсына урын булачак. Өстәвенә, анда әлегә НОЦка кермәгән югары уку йортлары студентлары да килә алачак.СВОда катнашучыларның гаиләләренә яңа уку елында нинди льготалар каралган?Ярдәм чаралары комплексы бар, шул исәптән югары уку йортларына керү буенча да. СВОда катнашучыларның гаилә әгъзалары аерым квота буенча килә — бу бюджет урыннарының 10 процентка якыны. Әгәр абитуриентның үги әтисе мобилизацияләнгән икән, уллыкка алынганлык турында документ булырга тиеш. Июньнән барлык кызыксындырган сорауларга җавап алу өчен “кайнар линия” эшли башлаячак.Гөлия Гәрәева.