Һуңғы осорҙа республиканың төҙөлөш тармағы “ҡулланыусылар экстремизмы” тип аталған күренештән зыян күрә – төҙөлгән объекттарҙағы кәмселектәр өсөн суд аша түләтеү күләме ныҡ артты: 2018 йылда был сумма 15 миллион һум ғына булһа, былтыр ул өс миллиард һумға еткән! Был хәл күптән түгел Башҡортостандың Төҙөүселәр ассоциацияһы ултырышында тикшерелде. – Быға саҡлы автостраховкалау өлкәһендә эшләгән юристар хәҙер күпләп күсемһеҙ мөлкәт даирәһенә күсә, – ти Төҙөүселәр ассоциацияһы ағзаһы, Өфө ҡала советы депутаты Вячеслав Якин. – Улар ҡануниәтте ныҡлап өйрәнә, объекттарҙағы йыш ҡына үтә ваҡ булған һәм тиҙ төҙәтелерлек кәмселектәрҙе таба, артабан һатып алыусылар исеменән дәғүәләр бирә, суд аша штрафтар юллай башлай. Вячеслав Якин әйтеүенсә, был дәғүәләрҙең күбеһе формаль сәбәптәргә ҡайтып ҡала. “Мәҫәлән, тәҙрә быялаһында завод маркировкаһындағы буяу юйылған. Һөҙөмтәлә юристар биргән дәғүәлә тәҙрә конструкцияһы брак тип күрһәтелә, шунан һуң төҙөлөш ойошмаһынан яңы тәҙрә һәм уны ҡуйған оҫталарға түләтеү буйынса талап ҡуйыла, – ти ул. – Йә булмаһа, яңы технологияларҙан кәмселек эҙләү башлана. Әйтәйек, иҙән һалыу өсөн шыйыҡ материал йәйгәндә хәҙер ярым ҡоро ысул да ҡулланыла, ләкин әлеге “эксперттар” быны ла брак тип күрһәтә, уның өсөн элекке талаптарҙы ҡаҙып сығаралар. Бындай миҫалдар күбәйә бара”. Ғәмәлдә иһә тәҙрәне яңыһына алмаштырмайҙар, был фәҡәт төҙөүселәрҙән аҡса һурып алыу өсөн генә кәрәк, ти Ассоциация белгестәре. Был осраҡта түләтелгән аҡсаның 60 проценты юрист кеҫәһенә инеп ята, тиҙәр. – Төҙөүселәрҙән алынған аҡсаның объекттың сифатын яҡшыртыуға түгел, ә юристарға һәм уларҙың клиенттарына китеүен иҫәпкә алһаҡ, төҙөлөш ойошмаларына ҙур зыян килеүен аңлауы ҡыйын түгел, – ти Вячеслав Якин. – Ахыр сиктә, был ойошманың бөлгөнлөккә төшөүе һәм алданған өлөшсөләр һанының артыуы ихтимал. Төҙөлөш баҙарында ҡатнашыусылар фекеренсә, был проблеманы хәл итеү ҡануниәттә аныҡ нигеҙләнергә тейеш. Бының өсөн “Күп фатирлы йорттар төҙөлөшөндә өлөшләтә ҡатнашыу тураһында”ғы 214-се Федераль законға үҙгәрештәр индерергә кәрәк, ти улар. Рәсәйҙә ҡулланыусыларҙың хоҡуҡтарын яҡлау буйынса ҡануниәт тә күптән эшләп килә, һәм уны ғәмәлдә файҙаланыу буйынса ҙур ғына тәжрибә тупланған. Белгестәр төҙөлөштә өлөшләтә ҡатнашыу буйынса хоҡуҡи мөнәсәбәттә ошо ҡануниәт ҡағиҙәләрен дә иҫәпкә алырға тәҡдим итә. “Төҙөлөш объектында асыҡланған кәмселектәрҙе төҙөүселәргә үҙаллы төҙәтеү хоҡуғын бирергә кәрәк, ә һатып алыусыға аҡсалата компенсация төҙөлөш ойошмаһы был кәмселекте төҙәтеүҙән баш тартҡан осраҡта ғына түләнһен”, – тип раҫлай улар. Ҡануниәткә ярашлы, төҙөлгән торлаҡ йорттағы етешһеҙлекте төҙәтеү өсөн 60 көн ваҡыт бирелә. – Бындай закон проекты Дәүләт Думаһында эшләнгән һәм ул ҡаралыуға әҙер, – ти Рәсәй парламенты депутаты Павел Качкаев. – Төҙөлөш тармағындағы был хәл бөтә төбәктәргә лә хас, әммә беҙҙең республикала, шулай уҡ Татарстанда, Свердловск һәм Силәбе өлкәләрендә айырыуса көнүҙәк. Закон проектында, барыһынан элек, төҙөлөштәге кәмселектәрҙе “Ҡулланыусыларҙың хоҡуҡтарын яҡлау тураһында”ғы Закон ҡараған осраҡтарҙан сығарырға тәҡдим итәбеҙ. Был иһә төҙөлөштәге бракты судҡа тиклем үк төҙәтеү мөмкинлеге бирәсәк. Торлаҡ – ҡулланыу тауары, ә фатир микротулҡынлы мейес түгел, шуға күрә бында төп бурыс – төҙөүселәрҙән аҡса алыу түгел, ә уларҙы ошо асыҡланған етешһеҙлектәрҙе төҙәтергә мәжбүр итеү. Рәшит КӘЛИМУЛЛИН