Գրեթե բոլորը լսել են, որ Արգենտինայում հայկական մեծ համայնք կա, բայց դուք գիտե՞ք Լիոնել Մեսսիի հայրենիքում հայկական ֆուտբոլային ակումբի գոյության մասին։ Ավելին, այս ակումբին հաջողվեց հաղթել այնպիսի ֆուտբոլային տիտանների, ինչպիսիք են «Բոկա Խունիորսը» և «Ռիվեր Փլեյթը»։ Հարմարավետ եղեք, այսօրվա դրվագը կլինի այն մասին, թե ինչպես Արգենտինայի հայ համայնքը բառացիորեն ոչնչից ստեղծեց ֆուտբոլային ակումբ՝ մեծ պատմությամբ և փառավոր ավանդույթներով, մի մոռացեք շնորհակալություն հայտնել մեզ ալիքի լայքով և բաժանորդագրությամբ:
20-րդ դարի սկիզբն էր, թուրքական Անատոլիայի քրիստոնյա բնակչությունը անխնա ճնշված էր, կարիք չկար խոսել քաղաքացիական որևէ ազատության մասին, խոսքը գնում էր սովորական գոյատևման մասին։ Արդեն այդ ժամանակ շատ հայեր փախել են ավելի լավ կյանքի փնտրտուքների համար դեպի Նոր աշխարհ, ոմանք՝ ԱՄՆ, ոմանք՝ Լատինական Ամերիկա: 1915-ի ցեղասպանությունից հետո հայ բնակչության զանգվածային արտահոսքը դեպի Հարավային Ամերիկա վերջապես ձևավորեց հայ համայնքի ստեղծումը, որից ամենամեծը ձևավորվեց Արգենտինայի մայրաքաղաք Բուենոս Այրեսում։ Այդ տարիներին Արգենտինայի իշխանությունները ակտիվորեն հրավիրում էին մարդկանց ամբողջ աշխարհից, քանի որ գտնվելով տնտեսական բումի գագաթնակետին, նրանց անհրաժեշտ էր աշխատուժի նոր հոսք՝ այն պահպանելու համար՝ փոխարենը խոստանալով ստանալ Արգենտինայի քաղաքացիություն ընդամենը 2 տարում։
Ներքևից սկսած հայերն արդեն երկրորդ սերնդում դարձան արգենտինական մտավորականության ամենավառ ներկայացուցիչները և նրա ամենաազդեցիկ բջիջներից մեկը։ Ի դեպ, եթե ձեզ հետաքրքրում է Արգենտինայի հայ համայնքի մասին առանձին թեմա, մի մոռացեք դրա մասին գրել ստորև ներկայացված մեկնաբանություններում։ Իսկ այստեղ մենք կենտրոնանալու ենք ֆուտբոլի վրա։ Արգենտինայում ֆուտբոլը կրոնի տեսակ է, հասարակության կյանքի կարևոր մաս, բնականաբար, ժամանակի ընթացքում ազդեցիկ հայ համայնքը ցանկացավ ունենալ իր սեփական հայկական ակումբը, որը կմիավորեր արգենտինահայության շահերը՝ նպաստելով. դրա համախմբումը։ 1962 թվականին Բուենոս Այրեսի հայ համայնքի ղեկավարների համատեղ ջանքերով հիմնադրվեց ֆուտբոլային ակումբ, անունը ոչ հավակնոտ էր՝ AFC, այսինքն՝ «Հայկական ֆուտբոլային ակումբ»։ 1968 թվականին նա փոխել է իր անունը ներկայիս անունով և դարձել է Դեպորտիվո Արմենիո, իսկ մեկ տարի անց միացել է Արգենտինայի ֆուտբոլային ասոցիացիային։ Թիմի գույներն ի սկզբանե եղել են սև-սպիտակ, բայց հետո երկրպագուների կոչով դարձել են կարմիր-կապույտ-նարնջագույն, ինչպես հայկական եռագույնի վրա։ Հարկ է նշել, որ ակումբի մարզաշապիկները շատ սիրված են երկրպագուների կողմից իրենց ոճային դիզայնով և հայկական հատկանիշներով:
Զարմանալի չէ, որ ակումբի թիկունքում ուժեղացել է «հայեր» մականունը։ «Դեպորտիվոն» սկսեց իր ճանապարհը նախ սիրողական լիգաներով, բայց արագ հասավ պրոֆեսիոնալ Լիգա C՝ Արգենտինայի չորրորդ ուժեղագույն դիվիզիոնը: Ընդամենը 4 տարի անց «Դեպորտիվո Արմենիոն» կարողացավ բարձրանալ նախ B Metropolitano լիգա, իսկ հետո՝ B ազգային լիգա։ 1986 թվականի մրցաշրջանում թիմը 34 հանդիպում անցկացրեց առանց պարտության՝ այդպիսով սահմանելով արգենտինական ֆուտբոլի պատմության ռեկորդ, որը միայն 12 տարի անց խախտեց լեգենդար «Բոկա Խունիորսը», որտեղ երիտասարդ Խուան Ռիկելմեն, Մարտին Պալերմոն և Վալտեր Սամուելը հետո փայլեցին։
Նման անպարտելի վազքի շնորհիվ հայերը բոլորի համար անսպասելիորեն դարձան B լիգայի հաղթող և իրենց պատմության մեջ առաջին անգամ դուրս եկան էլիտար դիվիզիոն։ Այդ թիմի սիրտն ու հոգին նրա ավագ, հանրության սիրելի Միգել Գարդարյանն էր, իսկ նախկին դարպասապահ Ալբերտո Բարսեղյանը գլխավորում էր թիմը։ Բարձրագույն լիգաներում դեբյուտային մրցաշրջանը շատ պինդ ստացվեց «Դեպորտիվո Արմենիոյի» համար, թիմը զբաղեցրեց 13-րդ տեղը՝ իր պատմության համար երկու դարաշրջանային հանդիպում անցկացնելով: Հանդիպման ընթացքում 0:2 հաշվով պարտվելով հանրահայտ «Ռիվեր Փլեյթին»՝ հայերը կամային հաղթանակ տարան 3:2 հաշվով։ Այնուհետեւ լեգենդար «Բոմբոներա» արենայում կայացած հյուրերի խաղում հաղթանակ տարավ «Բոկա Խունիորսի» նկատմամբ, միակ գոլը խփեց Ռաուլ Էդմուդո Վենսելը։ Հանդիպումը հիշարժան է նաև նրանով, որ արգենտինական ֆուտբոլի լեգենդ, դարպասապահ Ուգո Գատտին անցկացրեց իր վերջին հանդիպումը, նրա ծիծաղելի սխալը հանգեցրեց հանդիպման միակ գոլի հեղինակին, որից հետո նա այլևս չմտավ «Բոկա» և ավարտեց կարիերան։ . Աղյուսակի միջնամասում տեղը հայերին թույլ է տվել հաջորդ մրցաշրջանում մասնակցել Կոպա Լիբերտադորեսին՝ Հարավային Ամերիկայի ամենահեղինակավոր մայրցամաքային մրցաշարին։ Առաջին շրջանում «Դեպորտիվոն» կարողացավ հաղթել «Ֆերո» թիմին, սակայն հաջորդ տուրում պարտվեց «Ատլետիկո Պլատենսեին» և դուրս մնաց գավաթից։ 1988/89 մրցաշրջանի Արգենտինայի առաջնությունը նույնպես անհաջող ստացվեց, թիմը զբաղեցրեց նախավերջին տեղը և մինչ այժմ չի վերադարձել Արգենտինայի էլիտար դիվիզիոն։
Մի քանի տարի անց՝ 1992 թվականին, Բուենոս Այրես նահանգի Մասչվից քաղաքում ակումբը ստացավ 8000 հոգանոց սեփական մարզադաշտ։ Բնականաբար, մարզադաշտը ստացել է «Արմենիա» անունը։
Արժե մի քանի խոսք ասել ակումբի նախագահի մասին՝ այժմ նա Լուչիանո Նակիսն է՝ նախորդ նախագահ Նորայր Նակիսի որդին։ Լուչիանոն այս պաշտոնը համատեղում է Արգենտինայի հավաքականի ֆեդերացիայում աշխատանքի հետ, որտեղ նա մամուլի քարտուղար է և, իհարկե, մասնակցում է Քաթարի աշխարհի առաջնությունում Արգենտինայի վերջին հաղթանակին։ Նրա հայրը՝ Նորայրը Արգենտինայի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի նախկին փոխնախագահն է, նա եղել է Դիեգո Մարադոնայի ամենամոտ ընկերը և նրանցից մեկը, ով նպաստել է նրա նշանակմանը Արգենտինայի հավաքականի գլխավոր մարզիչ։
Նաև Նորայր Նակիսի շնորհիվ Հենրիխ Մխիթարյանը կարող էր ժամանակին լինել «Բոկա Խունիորսում», Նակիսը նույնիսկ եկել էր մոր՝ Մարինա Թաշչյանի և ՀՖՖ այն ժամանակվա նախագահ Ռուբեն Հայրապետյանի հետ խոսելու հայ տաղանդի ապագայի մասին։ Սակայն Հենրիխն այնուհետև հրաժարվեց Արգենտինայի առաջնությունից՝ հօգուտ Դոնեցկի «Մետալուրգ» տեղափոխվելու: «Դեպորտիվո Արմենիոյի» ղեկավարությունում անցկացրած տարիների ընթացքում նա այս ակումբի մեծ ժողովրդականություն է ձեռք բերել ինչպես Արգենտինայում, այնպես էլ Հայաստանում։ Նրա անունով է կոչվում «Արմենիա» ակումբային մարզադաշտի տրիբունաներից մեկը։
Երկար տարիներ թիմի գլխավոր հովանավորն է եղել KALCIYAN TECNOLOGÍA-ն՝ շինարարական ապակիների ընկերությունը և Արգենտինայում այս ոլորտում առաջատարը: Ինչպես կռահեցիք, ընկերության հիմնադիրն ու սեփականատերը հայազգի ձեռնարկատեր Արտո Կալչիյանն է, անձ, ով շատ ակտիվորեն ներգրավված է Արգենտինայի հայ համայնքի կյանքում և ֆինանսավորում է բազմաթիվ բարեգործական միջոցառումներ Հայաստանի Հանրապետությունում։ Կրկին, եթե ձեզ հետաքրքրում է Արգենտինայի հայ համայնքի վերաբերյալ որևէ խնդիր, տեղեկացրեք մեզ մեկնաբանություններում:
Այսօր Deportivo Armenio-ն մասնակցում է Արգենտինայի երրորդ ուժեղագույն դիվիզիոնի metropolitano-ի օրինակ B-ին: Ակումբը դեռ սերտորեն կապված է Հայաստանի հետ և նրան աջակցում են Արգենտինայի հայերը։ 2010 թվականի ապրիլի 24-ին, ի հիշատակ Հայոց ցեղասպանության զոհերի, ֆուտբոլիստները «Էսպանյոլի» դեմ խաղադաշտ դուրս եկան Հայաստանի հավաքականի մարզաշապիկներով։
Անշուշտ, ձեզնից շատերին է հետաքրքրում, թե «Դեպորտիվո Արմենիո»-ում կա՞ն հայկական արմատներով տաղանդավոր ֆուտբոլիստներ, ովքեր կարող են օգնել հայկական ֆուտբոլին: Փորձառու ու ուշադիր երկրպագուները վստահաբար կհիշեն այնպիսի ֆուտբոլիստի, ինչպիսին Խոսե Անդրե Բիլիբիոն է, ով խաղացել է 2000-ականներին։ Երեւանի «Արարատի» եւ «Փյունիկի» համար։
Ֆուտբոլիստն անգամ Հայաստանի պատիվը պաշտպանել է ազգային հավաքականում՝ նրա կազմում անցկացրել է 10 հանդիպում։ Այսպիսով, Բիլիբիոն Deportivo Armenio-ի շրջանավարտ է։ Այս ակումբից Հայաստան տեղափոխված այլ խաղացողներ դեռ չեն եղել։ Բայց կան այլ ակումբներից, այսօր Հայաստանի հավաքականում հանդես են գալիս մեր «արգենտինացիներ» Նորբերտո Բրիասկո Բալեկյանն ու Լուկաս Զելարայանը։
Իմ պատրաստած «Դեպորտիվո Արմենիոյի» մասին տեսանյութը կարող եք դիտել ստորև։ Չմոռանաք շնորհակալություն հայտնել ինձ՝ բաժանորդագրվելով Дзен-ին և իմ YouTube ալիքին: