Omonboyeva Saidaxon Djaloliddinovna
Fargʻona viloyati Fargʻona tumani
32-umumiy oʻrta taʼlim maktabi kimyo fani oʻqituvchisi.
https://doi.org/10.5281/zenodo.7886829
Qabul qilindi: 02.05.2023
Crossref DOI: 10.24412/cl-37059-2023-05-21-22
Annotatsiya:Ushbu maqolada hozirgi paytdagi dolzarb muammolar va ularni hal etishda kimyo fanining o‘rni haqidagi masalalar yoritilgan.
Kalit so‘zlar: Kimyo sanoati, farmatsevtika, analitik kimyo, kolloid kimyo, koordinatsion birikmalar, feramid preparati.
ASOSIY QISM.
O‘zbekiston Respublikasi kimyo sanoati keng rivojlangan mamlakatlar qatoridan biridir. Agar bizda oziq-ovqat, to‘qimachilik, teri ishlab chiqarish, kimyoviy o‘g‘itlar, sintetik yuvish vositalari, neft, metallurgiya, gazni qayta ishlash sanoatlarining barchasi kimyoviy sanoat bilan chambarchas bog‘liqligini hisobga olsak, kimyoviy moddalar ishlab chiqarish va ularni sanoat miqyosida turli sohalarga yetkazib berish qanchalik muhimligini his etish mumkin. Yuqoridagilarga yana bir juda muhim sohani qo‘shish mumkin. Bu soha dori -darmonlar va ular asosidagi yordamchi moddalarni ishlab chiqarish va sanoat maqsadlari uchun foydalanishdir.
Fan va texnika taraqqiyoti davrida kimyo sanoati va dori-darmonlar ishlab chiqarish muammolari o‘zaro bir - biriga bog‘liq bo‘lib quyidagilarni e’tiborga olish zarur:
- dori - darmonlar ishlab chiqarishda yangi kimyoviy moddalar va materiallardan foydalanish hamda ularni imkoni boricha mahalliy homashyo zahiralariga almashtirish. Dori - darmonlar olishda keng ko‘lamda kimyoviy moddalar ishlatiladi. Bu kimyoviy moddalarning ichida bezararlarini, yuqori samaradorligini va mahalliy homashyo zahiralari borlarini izlab topish amaliy jihatdan juda dolzarb. Bu sohada Respublikamizning boy tabiiy va mineral manbalari e’tiborga olinsa ishlar ko‘lami kengligi va zarurligi ko‘rinadi.
- yangi dorivor moddalar olishning tabiiy manbalaridan keng foydalaninsh. O‘zbekistonning juda katta hayvonot va o‘simliklar tabiiy zahirasiga ega ekanligi bu sohada dorishunoslar va kimyogarlar hali juda katta ishlarni amalga oshirishi kerakligini ko'rsatadi. O‘simlik va hayvonot dunyosidan biofaol moddalarni ajratib olish, ulardan yangi sintezlarni amalga oshirish, turli tarkibiy qismlarga ajratish, ularning ichidan samaradorlarini izlab topish va faolligini baholash katta ahamiyatga ega.
Toshkent farmatsevtika institutining anorganik, analitik, fizik va kolloid kimyo kafedrasida uzoq yillardan beri biofaol moddalarning koordinatsion birikmalari olinishi, xossalari va ulardan dori vositalari yaratish bo‘yicha ilmiy izlanishlar amalga oshirilmoqda.
Dunyoda birinchi bor koordinatsion birikmalar sinfiga mansub bo‘lgan feramid preparati ishlab chiqilib tibbiyotda kamqonlik kasalligini davolashga tavsiya etilgan va sanoatda ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yilgan. Hozirda institutda mahalliy homashyolardan dori vositalarini yaratish, yangi sirtfaol modular sintezi va surtma dorilar uchun asoslar yaratish ustida qiziqarli izlanishlar olib borilmoqda.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
1. Neg‘matulla Mo‘minov "Ta’lim degan fan ishlab chiqarish tizimini mukammallashtirish muhim masala" infocom.uz.
2. “Farmatsevtika jurnali” 2015-yil.
3. A.M.Nasimov, R.N.Nosirova “Kimyo fanini o‘qitishning hozirgi zamon texnologiyalari va innovatika” Samarqand 2011-yil.