Иван Елисеевич Иванов оҕо сааһа наһаа дэхситик барбатаҕа. Ол курдук 1940 сыллаахха, бэс ыйын 20 күнүгэр Дүллүкү нэһилиэгэр, Арыылаах алааһыгар күн сирин көрбүтэ. Ийэтэ 3 саастааҕар өлбүтэ, аҕата Аҕа дойду уоттаах сэриитигэр баран сураҕа суох сүппүтэ. Кыра Уйбаан Нам нэһилиэгэр, тулаайах оҕолор дьиэлэригэр иитиллэр, олох араас кыһалҕаларын көрсөн улаатар, үөрэҕин бүтэрэр.Уон түөртээҕэр Маленков аатынан колхоз хоһуун үлэһитэ, отчута буолан, тыа сирин этигэр – хааныгар иҥэриммитэ.Уон тоҕустааҕыттан промкомбинакка столярдаан, мас ууһа буолбута.1961 сыллаахха комсомол путевкатынан Мирнэйгэ, 1962 с Айхалга алмаас предприеларын ведомственнай охранатыгар, онтон 1965 с Үөһээ – Бүлүү оройуонугар, милиция отделыгар үлэлээн, сууту – сокуону кытта ыкса билсиһэр. Милицияҕа үлэлиир кэмигэр комсомольскай бюро чилиэнинэн, взвод групкомсорунан, Мирнэйгэ горотдел оҕо хоһун штаты таһынан инспекторынан утаппыттыы үлэлээбитэ. 1967 сылга аан бастаан культура үлэтин Тамалакаан нэһилиэгэр баар кулуупка сэбиэдиссэйинэн ананан үлэтин саҕалыыр. Чугаһынааҕы Ороһу кулуубугар сэбиэдиссэйинэн Саха сиригэр биллэр мелодист Георгий Никифоров үлэлиирэ. Ороһу, Тамалакаан икки арда чугас буолан кэлэ – бара киниттэн үөрэнэн, инники культура эйгэтигэр салгыы үлэлииригэр Тамалакааннар күүс – көмө буолбуттара саарбаҕа суох. Ол курдук үлэлии сырыттаҕына Улуустааҕы культура отдела ыраах баар кытыы Маҥаас нэһилиэгин кулуубугар сэбиэдиссэйинэн үлэлэтэ ыыппыттара. Дьэ, бу нэһилиэккэ 1968 сылтан тохтоло суох саҕалаабыта. Маҥааска кэлэн табаарыстыы суут председателэ, чэбдик олох иһин общество председателэ, агитпункт начальнига, корпост салайааччыта, спортсовет председателэ народнай депутат, соҕотох киһи моонньугар элбэх таһаҕас этэ. Ол быыһыгар кинини Боотулуу, Далыр, Көтөрдөөх, Күүлэт кулууптарыгар сэбиэдиссэйинэн аныыллар. Үлэлии сылдьыбыт нэһилиэгин дьоно, олохтоохторо кинини самодеятельноһы сатабыллаахтык тэрийээччи, бэртээхэй оформитель, агит – маассабай үлэни иилиир – саҕалыыр үтүөкэн үлэһит, сонунтан сонуну тобулар, инициативалаах общественник быһыытынан киэҥник билэллэр, сыаналыыллар. Кини СДК директорынан, худругунан, культура отделын методиһынан , кииннэммит культура систематын директорынан үлэлэтэлээбитэ. Этэргэ дылы, биһиги Уйбааммыт улууска, республикаҕа киэҥник биллэр талааннаах дьону кытта алтыһан үлэлээбитэ. Ол курдук, Георгий Никифоров, Мария Константинова, Николай Бойлохов, сахаҕа киэҥник биллэр тадааннаах дьоннор Анисим Прокопьев, Иван Семенов, Илья Давыдов, Алексей Попов,Кирилл Петров уонна Ольга Федорова. Биһиги үйэбит – сааспыт тухары таптаан олорор кыракый Маҥааспыт кулууба дьыл хайа да кэмигэр мэлдьи сырдык уоттаах, чахчы даҕаны дьон – сэргэ тоҕуоруһар, культура эргийэр киинигэр кубулуйбута түбэспиччэ буолбатах. Иван Елисеевич хайа күн Маҥааска үлэлии кэлиэҕиттэн олохтоохтор сынньалаҥнарын, туһалаахтык атааралларыгар, күнүскү күүстээх үлэ кэнниттэн сындалыйбат сылааларын таһааралларыгар, культура диэн ааттанар аан дойду кэрээбэт кэрэтин кытта алтыһалларыгар, сүрэхтэрин – дууһаларын баай, сырдык умуллубат уоттуурга бэйэтин харыстаммакка үлэлээбитэ. Ол курдук бэйэтэ кэпсииринэн үс сүрүн хайысханнан үлэлээбитэ. Бастакытынан, олохтоох нэһилиэнньэҕэ культурнай – маассабай үлэлэри ыытыы, уус – уран самодеятельность кыттыылаахтарын таһаарыы, ону пропагандалааһын. Иккиһинэн, нэһилиэнньэҕэ спортивнай маассабай үлэлэри тохтоло суох тэрийии, эдэр ыччат эт – хаан өттүнэн кыахтаах буолалларыгар инники хайысханы биэрии. Бастыҥ спортсменнары чиэстээһин, дьоҥҥо – сэргэҕэ таһаарыы. 1968 с Маҥаас – Тылгыны ыччаттарын доҕордуу көрсүһүүлэрин төрүттээбитэ, онно тэриллэр спортивнай күрэхтэһиилэр, концертар ыччат сайдыытыгар уһулуччу оруолламмыттара. Икки нэһилиэк доҕордуу көрсүһүүтэ, тохтоон хаалбатын туһугар элбэхтэ сүүрбүтэ – көппүтэ. Үсүһүнэн, культура кыра да улахан да үлэтин прессаны кытта ыкса сибээстээһин, репортажтары, интервьюлары, зарисовкалары, очеркалары суруйуу, ону радиоҕа, бэчээккэ, телевизорга таһаарыы этэ. Иван Елисеевич Иванов аатын улууска билбэт киһи бука аҕыйаҕа буолуо. Кини Маҥаас нэһилиэгин үлэтин – хамнаһын, хас биирдиибит олоҕун – дьаһаҕын, кыһалҕатын кыраҕы хараҕынан кыҥаан көрөн, журналист, корреспондент сытыы бөрүөтүнэн сырылаччы суруйан «Үөһээ - Бүлүү», «Саха Сирэ» , «Сахаада» хаһыаттар страницаларыгар тиһигин быспакка бэчээттэтэрин, ааҕааччылар сэҥээриилэрин ылара. Кини биографиятын САССР культуратын министерствотын, профсоюһун обкомун 2 бочуотунай грамоталара, ССКП райкомун, райсовет исполкомун, ЫБСЛКС райкомун, “Коммунизм сардаҥата” хаһыат редакциятын, оройуоннааҕы, республикатааҕы спортсоветтар уонунан ааҕыллар Бочуотунай грамоталара киэргэтэллэр, редакция Кыһыл дуоскатыгар хаста тахсыбытын, хаста конкурска кыайбытын бэйэтэ да билбэтэ. 1990 сыллаахха «ССРС культуратын туйгуна» бочуоттаах знагы туппута. Тас көрүҥэ сүрдээх нарын, номоҕон киһи – Иван Елисеевич олох, үлэ проблемаларын эт мэйиитинэн эргитэн, сүрэҕинэн ылынан бар дьону кытта сүбэннэн, санааларын үллэстэн уонна тускуллаах толкуйу тобулан элбэхтик уонна дириҥник суруйар идэтэ – бу кини айылҕаттан айдарыллыбыт талаана, дьоло – соргута буолар. Сэрии ыар сылларыгар эрдэ тулаайах хаалан, эрэй – муҥ бөҕөнү эҥэринэн тэлбит, ыалдьар - сүтэр диэни ыы муннунан көрсүбүт Иван Елисеевич эрдэ суорума суолламмыт ийэлээх – аҕатын, эһэтин Тыырыма Уйбаан ааттарын ааттатар киһи – хара буолбута, бу кини тус бэйэтин үрдүк үтүөтэ, уҕараабат дьулуура, үчүгэйгэ кэрэҕэ эрэ тардыһар сырдык баҕата буолбута. Олох төһө даҕаны аһыыны – абаны санныгар сүктэрдэр, онтон сүөм түһэн намтаабакка, сүтэн иҥэн хаалбакка дьулуурдаахтык үлэлээн, төбөтүн үөһэ көтөҕөн, мэлдьи тугу эмэ туһалааҕы оҥордорбун, тугунан эмэ дьону – сэргэни үөртэрпин, дьон – сэргэ кыһалҕатыгар көмөлөстөрбүн диэн олорон, үлэлээн кэлбитэ Иван Елисеевич Иванов
Николай Васильев журналист