Спачатку адкажу на пытанне чаму патрэбна рабіць гэты пераход.
Далёка не ўсе замежнікі ведаюць, хто такiя беларусы. Вядома, што гэта залежыць яшчэ i ад ведаў геаграфii, асобнай зацiкаўленасцi ў тым, што адбываецца вакол. Але нават вельмi адукаваная, настаўніца, мая сяброўка з Турцыi, пры першым знаёмстве не зусiм разумела якой я нацыi. Краiны Беларусь для яе не iснавала.
Усё верна, калi знiкае мова, краiна таксама знiкае. А ў нас турысты з Расii адчуваюць сябе як дома. I гэта не толькi з-за гасцiннасцi нашага народу, але i з-за тога, што амаль усе ў нас размаўляюць па-руску. Быў і такі выпадак, калі я гуляла а да мяне падышлі рускія турусты і папрасілі сказаць штосьці па-беларуску. Навошта? Таму што яны нідзе не маглі адчуць нашай самабытнасці і вырашылі хаця б праз просьбу атрымаць кроплю ашчушчэння, што яны знаходзяцца не ў сваёй Радзіме і сапраўды падарожнічаюць.
У дзяцінстве я не задумлялася аб тым, чаму дома i паўсюль я размаўляю на русскай, але ў школе нас навучаюць яшчэ беларускай.
Потым была стадыя адзiчаласцi. Я не лічыла мову прыгожай і чуралася яе. З сяброўкамі, аднакласнікамі, роднымі я высмейвала наш беларускі говар. Па сутнасці, мы зневажалі нашу гісторыю, таму што наша нацыянальная самаасазнанасць была страчана.
Але час ад часу я ўсё ж прыходзіла да лагічнага пытання:«Чаму у іншых краінах размаўляюць на сваёй мове, а ў нашай яна прысутнічае толькі на афіцыйным узроўні?». На жаль, далей гэтага пытання ў галаве справа не заходзіла.
Цяпер я разумею, што мы віноўныя ў тым, што абралі практычнасць замест падтрымлівання сваёй культуры. Трэба бароцца з няправільным сяброўствам, у якім адзіны вялікі брат паглынае іншага, маленькага. Трэба не ад тупога жадання чымсьці вызначыцца, але ад разумення, што калі мова ў нацыі меецца, то меецца не за тым, каб пыліцца ў шудлядцы.
Разам з пераходам на мову ты станеш меньш упэўнены ў блеску сваіх дыктарскіх да дыпламатысных здольнасцяў. Гэта нармальна, таму што хоць яна і з'яўляецца тваёй, ты не выкарыстоўваў яе на працягу жыцця. Проста будзь гатовы і ведай, што рэзультат прынясе найшмат больш, чым гэты слабы дыскамфорт.
Як пераходзіць на родную мову?
Калі твае вочы загарэліся на гэтую справу пасля маіх сентыментальных размоў, чытай далей і мы паступнёва разбярэм кожны крок пераходу на беларускую.
1. Перабароць страх змяненняў.
Маё жаданне перайсці на мову то ўзнікала, то забывалася. І людзі, якія сустракаюцца з мной, таксама пакучаюць ад сваёй нерашучасці.
Паверце, калі я перайшла на беларускую мне было вельмі страшна. Я дрэнна яе ведаю, я не люблю здавацца дурай, а раней руская мая мова заўсёды была глыбокай і прыгожай для іншых, слоўнікавы запас вялікім. Мне не хацелася страчаць рэпутацыю, гэты нейкі аўтарытэт. Але адзіным вечарам у акружненні цёплых знаёмых і сяброў я вырашыла проста паспрабаваць.
Як жа мяне здзівілі! Як жа мяне падтрымалі! Гэта тое пачуццё, якое магчыма адчуць толькі, калі зробіш тое ж самае і перайдзеш на родную мову. Недастаючы пазл, тая дэталька, якая перашкаджала мне адчуваць сябе незалежнай, самастойнай асобай — беларуская мова! І пасля гэтага асазнання я не магла ступіць у мінулае і пакінуць сваю задуму.
2. Прабачаць сябе за памылкі
На канале «Вершы ад душы» першы верш, які я выклала — верш пра маці, якая мяне не гняце і прабачае усе памылкі і гэта верш пра мову. Яна рада прымаць мяне, рада дапамагаць мне ісці па тым шляху, што я абрала. Родная мова заўсёды чакае, калі і ты звярнешся да яе, якім бы ты не быў коснаязычным спачатку, яна вытрымае ўсё і вырасціць цябе з гонарам, што ты яе дзіцяці (і ўвыш і ўшыр).
3. Мужацца ў грамадстве
Тое, што хтосьці будзе прыкаляцца над табой, смяяцца з твайго «дзіўнага» пераходу на родную мову, будзе нерваваць і раздражняць, але гэта не нагода спыняцца! Заўсёды працягвай тое, што пачаў, калі гэта датычваецца тваёй будучыні, твайго развіцця і супакою.
4. Шукаць цікавую літаратуру і чытаць на мове, або глядзець фільмы.
Так ты пашырыш свой слоўнікавы запас, зможаш пачаць размаўляць на беларускай прыгожа і чыста. А яшчэ больш даведаешся пра свае асблівасці, культуру свайго народу, яго нацыянальны характар.
Я немагу сказаць, што гэта лепшы прыклад, але мне падабаецца чытаць «Гісторыю Ролянда» Піліпа Ліпеня. І хаця тая мова на якой напісаны гэты твор, не зусім адказнічае тому, які парадак у мове павінны быць зараз, але атмасфера сапраўды вясёлая, добрая, ды і проста такая, якая ёсць у беларускіх вёсках!
5. Перавесці тэлефон на беларускую.
Так, заўсёды працуючы з тэлефонам, ты будзеш кожны дзень даведвацца больш пра родную мову. А яшчэ, калі станеш шукаць штосьці на беларускай у тым жа гугле, зможаш натыкнуцца на беларускія крыніцы інфармацыі. Гэта датычваецца шостага пункту.
6. Карыстайся беларускімі крыніцами інфармацыі.
Тое ж самае, што і ў пункце 4. здавалася б. Але шмат, хто блытае чытанне літаратурнае і паўсяднёвае і ліча, што нават пасля пераходу на родную мову, можна працягваць забіваць паўсяднёвыя запросы ў Інтэрнэт на рускай, таму што гэта як бы мелач, якая не ўсплывае на успрыманне жыцця. Не, дарагія маі, мы складаемся з мелачаў, як і наша жыццё. Таму заўсёды спрабуйце шукаць на беларускай, а ўжо потым вяртайцеся на рускую. І тое, калі вы ведаеце English лепш шукаць на ім 😉 І якасць інфармацыі будзе вышэй і міжнародныя веды пракачаеце.
7. Шукайце з кем будзеце размаўляць па-беларуску.
Адзіная справа пераадольваць перашкоды самому і іншая з сябром. Таму знайдзі чалавека, які таксама хоча перайсці на мову і пераходзьце разам. Будзе прыкладам адзін да іншага і для ўсіх вакол!
Дзякуй за прачытванне~
Твая Лерада.